رساله توضیح المسایل در رابطه با احکام مربوط به قشر جوان است. در این رساله سعی شده است احکام واجب، حرام و غیر آن، به زبانی ساده و به دور از اصطلاحات پیچیده فقهی، جهت استفاده جوانان با احکام دینی بیان شود. آنچه در این کتاب آمده است تمامی احکام شرعی نیست که احکام شرعیای که مورد نیاز جوانان و نوجوانان پسر میباشد، بیان شده است که شامل احکام تقلید، احکام طهارت اعم از وضو، تیمم و غسل، احکام نماز، روزه، خمس و زکات، حج، خرید و فروش، قرض و عاریه، ازدواج، خوردن و آشامیدن، نذر و قسم، امر به معروف و نهی از منکر و مسایل متفرقه میباشد.”
دستورات و تکالیف عملی و درک احکام اسلام از منابع دینی سبب هدایت و ارشاد انسان‌ها به سعادت ابدی می‌شود. این کتاب شامل گزیده‌ای از احکام شرعی در موضوعات مختلف بر طبق فتاوای آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی است که برای مطالعه پسران جوان و نوجوان آماده شده است.
در این کتاب سعى شده است احکام واجب و حرام و غیر آن، که براى غالب جوانان و نوجوانان مطرح است، به زبان ساده و روشن و دور از اصطلاحات پیچیده فقهى ذکر گردد، تا همه جوانان و نوجوانان بتوانند با مطالعه آن به وظایف دینى خود آشنا شوند و آن را به کار ببندند.
لازم به یادآورى است که آنچه در این کتاب آمده است، تمام مسائل احکام نیست، بلکه بسیارى از قسمت‌هاى احکام که در درجه اول نیاز نوجوانان و جوانان نبوده، در این رساله آورده نشده است که مى‌توانند در صورت نیاز، به رساله توضیح المسائل مراجعه کنند.
نویسنده، مطالب را با بحث پیرامون مباحث اجتهاد و تقلید آغاز کرده و سپس به سایر احکام پرداخته است که برخى از آن‌ها عبارتند از: اجتهاد و تقلید، طهارت، مطهرات، نماز، روزه، خمس، زکات، احکام خرید و فروش، قرض، امانت‌دارى، عاریه، اشیاى گمشده، غصب، خوردن و آشامیدن، احکام سر بریدن حیوان، احکام ازدواج و….
