(مسأله 1707): در کفاره افطار روزه ماه رمضان، باید یک بنده آزاد کند یا بدستورى که در مسأله بعد گفته مى شود دو ماه روزه بگیرد یا شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام یک مد که تقریباً “ده” سیر است طعام یعنى گندم یا جو یا نان و مانند اینها بدهد و چنانچه اینها برایش ممکن نباشد، بنا بر احتیاط باید بقدر امکان تصدق و استغفار نماید و احتیاط واجب آن است که هر وقت بتواند، کفاره را بدهد.
(مسأله 1708): کسى که مى خواهد دو ماه کفاره ماه رمضان را بگیرد، سى و یک روز آن را پى در پى بگیرد و اگر بقیه آن پى در پى نباشد اشکال ندارد.
(مسأله 1709): کسى که مى خواهد دو ماه کفاره روزه رمضان را بگیرد نباید موقعى شروع کند که در بین یک ماه و یک روز، روزى باشد که مانند عید قربان روزه آن حرام است.
(مسأله 1710): کسى که باید پى در پى روزه بگیرد، اگر در بین آن بدون عذر یک روز روزه نگیرد، باید روزه ها را از سر بگیرد.
(مسأله 1711): اگر در بین روزهائى که باید پى در پى روز بگیرد عذرى مثل حیض، یا نفاس، یا سفرى که در رفتن آن مجبور است، براى او پیش آید، بعد از برطرف شدن عذر، واجب نیست روزه ها را از سر بگیرد، بلکه بقیه را بعد از برطرف شدن عذر بجا آورد.
(مسأله 1712): اگر به چیز حرامى روزه خود را باطل کند، چه آن چیز اصلاً حرام باشد مثل شراب و زنا، یا بجهتى حرام شده باشد، مثل خوردن غذاى حلالى که براى انسان ضرر کلى دارد و نزدیکى کردن با عیال خود در حال حیض، بنا بر احتیاط کفاره جمع بر او واجب مى شود یعنى باید یک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر کند، یا به هر کدام آنها یک مد، که تقریباً ده سیر است، گندم یا جو یا نان و مانند اینها بدهد، و چنانچه هر سه برایش ممکن نباشد، هر کدام آنها که ممکن است انجام دهد.
(مسأله 1713): اگر روزه دار، دروغى را بخدا و پیغمبر عمداً نسبت دهد بنا بر احتیاط کفاره جمع که تفصیل آن در مسأله پیش گفته شد بر او واجب مى شود.
(مسأله 1714): اگر روزه دار در یک روز ماه رمضان چند مرتبه جماع کند براى هر دفعه یک کفاره بر او واجب است. و ظاهر این است که استمناء نیز حکم جماع را دارد.
(مسأله 1715): اگر روزه دار در یک روز ماه رمضان چند مرتبه غیر جماع و استمناء کار دیگرى که روزه را باطل مى کند انجام دهد، براى همه آنها یک کفاره کافى است.
(مسأله 1716): اگر روزه دار غیر از جماع و استمناء کار دیگرى که روزه را باطل مى کند انجام دهد و بعد با حلال خود جماع نماید، براى هر کدام یک کفاره واجب مى شود.
(مسأله 1717): اگر روزه دار غیر از جماع و استمناء کار دیگرى که حلال است و روزه را باطل مى کند، انجام دهد مثلاً آب بیاشامد و بعد کار دیگرى که حرام است و روزه را باطل مى کند غیر از جماع و استمناء انجام دهد، مثلاً غذاى حرامى بخورد، یک کفاره کافیست.
(مسأله 1718): اگر روزه دار آروغ بزند و چیزى در دهانش بیاید چنانچه عمداً آن را فرو ببرد، روزه اش باطل است، و قضا و کفاره بر او واجب مى شود. و اگر خوردن آن چیز حرام باشد، مثلاً موقع آروغ زدن خون یا غذاى که از صورت غذا بودن خارج است، به دهان او بیاید و عمداً آن را فرو ببرد باید قضاى آن روزه را بگیرد و بنا بر احتیاط کفاره جمع هم بر او واجب مى شود.
(مسأله 1719): اگر نذر کند که روز معینى را روزه بگیرد، چنانچه در
آن روز عمداً روزه خود را باطل کند، باید کفاره بدهد و کفاره آن بنحوى است که در کفاره حنث نذر مى آید.
(مسأله 1720): اگر روزه دار بگفته کسى که مى گوید مغرب شده و اعتماد بگفته او نیست افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است یا شک کند که مغرب بوده است یا نه قضا و کفاره بر او واجب مى شود.
(مسأله 1721): کسى که عمداً روزه خود را باطل کرده، اگر بعد از ظهر مسافرت کند، یا پیش از ظهر براى فرار از کفاره سفر کند کفاره از او ساقط نمى شود. بلکه اگر قبل از ظهر مسافرتى براى او پیش آمد کند نیز کفاره بر او واجب است.
(مسأله 1722): اگر عمداً روزه خود را باطل کند، و بعد عذرى مانند حیض یا نفاس یا مرض براى او پیدا شود احتیاط این است که کفاره را بدهد ولى بعید نیست که کفاره واجب نباشد.
(مسأله 1723): اگر یقین کند که روز اول ماه رمضان است و عمداً روزه خود را باطل کند، بعد معلوم شود که آخر شعبان بوده کفاره بر او واجب نیست.
(مسأله 1724): اگر انسان شک کند که آخر رمضان است یا اول شوال و عمداً روزه خود را باطل کند، بعد معلوم شود اول شوال بوده، کفاره بر او واجب نیست.
(مسأله 1725): اگر روزه دار در ماه رمضان با زن خود که روزه دار است جماع کند، چنانچه زن را مجبور کرده باشد، کفاره روزه خودش و روزه زن را باید بدهد، و اگر زن به جماع راضى بوده، بر هر کدام یک کفاره واجب مى شود.
(مسأله 1726): اگر زنى شوهر روزه دار خود را مجبور کند که با او جماع نماید، واجب نیست کفاره روزه شوهر را بدهد.
(مسأله 1727): اگر روزه دار در ماه رمضان، زن خود را مجبور به جماع کند و در بین جماع، زن راضى شود، بنا بر احتیاط واجب باید مرد دو کفاره و زن یک کفاره بدهد.
(مسأله 1728): اگر روزه دار در ماه مبارک رمضان با زن روزه دار خود که خواب است جماع نماید، یک کفاره بر او واجب مى شود و روزه زن صحیح است و کفاره هم بر او واجب نیست.
(مسأله 1729): اگر مرد زن خود را، یا زن شوهر خود را، مجبور کند که غیر جماع کارى دیگر که روزه را باطل مى کند بجا آورد، بر هیچ یک از آنها کفاره واجب نیست.
(مسأله 1730):کسى که بواسطه مسافرت یا مرض روزه نمى گیرد، نمى تواند زن روزه دار خود را به جماع مجبور نماید. ولى اگر مجبور نماید کفاره بر مرد نیز واجب نیست.
(مسأله 1731): انسان نباید در بجا آوردن کفاره کوتاهى کند، ولى لازم نیست فوراً آن را انجام دهد.
(مسأله 1732): اگر کفاره بر انسان واجب شود و چند سال آن را بجا نیاورد چیزى بر آن اضافه نمى شود.
(مسأله 1733): کسى که باید براى کفاره یک روز شصت فقیر را طعام بدهد نمى تواند به هر کدام از آنها بیشتر از یک مد که تقریباً ده سیر است طعام بدهد، یا یک فقیر را بیشتر از یک دفعه سیر نماید، و زیادى را از کفاره حساب نماید ولى مى تواند براى هر یک از عیالات فقیر اگر چه صغیر باشند یک مد به آن فقیر بدهد.
(مسأله 1734): کسى که قضاى روزه رمضان را گرفته، اگر بعد از ظهر عمداً کارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد، باید به ده فقیر هر کدام یک مد، که تقریباً ده سیر است طعام بدهد و اگر نمى تواند سه روز روزه بگیرد.