(مسأله 2438) در موقوف عليه چند چيز شرط است:

اوّل: معيّن باشد، بنابراين وقف بر مردّد بين دو چيز يا چند چيز در خارج صحيح نيست مثل اين‌كه بگويد: براى اين مسجد يا آن مسجد وقف كردم. امّا اگر بگويد براى يكى از دو مسجد وقف كردم صحيح است. زيرا اين صورت وقف براى مردد نيست بلكه وقف براى عنوان جامع است.

دوّم: موقوف عليه بايد در حال وقف موجود باشد، چنان‌چه وقف بطور خاص باشد، پس وقف برمعدوم صحيح نيست، خواه قبل از وقف موجود بوده- مثل وقف بر زيدى كه مرده است- يا بعد از وقف موجود شود، مثل اين‌كه براى فرزندش وقف كند كه كه هنوز اصلًا وجود ندارد و بعداً متولّد مى‌شود، امّا اگر بچه در شكم مادر باشد و در هنگام وقف هنوز به دنيا نيامده باشد، وقف بر او صحيح است، البته اگر براى معدوم به تبع موجود وقف كند، مثل اين‌كه براى فرزندان خود سپس براى فرزندان آنها بعد بر فرزندان فرزندان آنها وقف كند، وقف صحيح است و قبلًا گذشت كه وقف براى كسى كه در آينده موجود مى‌شود صحيح مى‌باشد.

(مسأله 2439) اگر براى فرزندان موجود خود و فرزندى كه بعداً براى او بوجود مى‌آيد به نحو شركت (يعنى بعد از به دنيا آمدن شريك باشد) يا به نحو ترتيب (يعنى بعد از به دنيا آمدن شريك نباشد منتهى هر وقت پدرش بميرد آن وقت مال او باشد) وقف كند، صحيح است، بلكه اگر وقف كند به اين‌كه او بعد از به دنيا آمدنش مقدّم بر ساير فرزندان باشد (يعنى هر وقت به دنيا آمد، مال موقوفه به او منتقل شود بعد از او مال بقيه باشد) نيز صحيح مى‌باشد.

سوّم: وقف به گونه‌اى نباشد كه در معصيّت مصرف شود، مانند خوردن شراب يا چاپ و پخش و تدريس كتاب‌هاى گمراه كننده و خريدن آلات لهو و مانند اينها.

(مسأله 2440) وقف مسلمان براى كافر در راههاى حلال جايز است.

(مسأله 2441) اگر براى چيزى كه وقف بر آن صحيح نيست مثل وقف بر معدوم و براى‌ چيزى كه وقف بر آن صحيح است مثل وقف بر موجود به طور مشاركت وقف كند، نسبت به اوّلى وقف باطل ولى نسبت به دوّمى صحيح است، يعنى نصف آن مال براى موجود وقف مى‌شود، امّا اگر وقف به نحوترتيب باشد، در اين صورت چنان‌چه وقف براى اوّلى جلوتر از وقف براى دوّمى باشد، وقف بر دوّمى صحيح است، ولى احتياط مستحب آن است كه در خصوص دوّمى وقف را دوباره تجديد نمايد، ولى اگر وقف بر معدوم- مثلًا- مؤخّر باشد، وقف در اول صحيح و در غير آن باطل است.

(مسأله 2442) اگر وقف كند براى چيزى كه وقف بر آن صحيح است مثل وقف بر موجود بعد وقف كند براى چيزى كه وقف بر آن صحيح نيست مثل وقف بر معدوم، سپس وقف كند بر چيزى كه وقف بر آن صحيح است، وقف در قسمت اوّل وسوم صحيح مى‌باشد.

(مسأله 2443) وقف براى زوّار يا حُجّاج يا عالم شهر يا مانند اينها از عناوين عامى كه گاهى وجود دارند و گاهى هم وجود ندارند، صحيح است، اگرچه در هنگام وقف هيچ فردى از آنها موجود نباشد.

دانلود شرايط موقوف عليه‌ – آیت الله فیاض (مد ظله العالی)

لینک کوتاه: https://porsan.org/?p=1414