من داكتر جراح و متخصص در جراحى عمومى هستم و بيمارانى به من براى جراحى مراجعه مى كنند كه تقريباً از همه ى اديان هستند و در برخى از اوقات در اثر خطا و تقصير من در اثناى عمليات، ديه شرعى بر من واجب مى گردد. به خاطر اهميت اين موضوع براى من و همكارانم، از جناب شما خواهشمنديم كه به مقدار ديه در هر يك از مهم ترين اديان غير از اسلام و به خصوص مسيحيت، صابئه، يزيدى ها، سيكها، هنود و بودايى ها اشاره بفرماييد. اين موضوع مورد ابتلاى ما داكتران است.
پاسخ:
ديه ذاميان اهل كتاب مانند يهود، مسيحيان و مجوسى- بنا بر اظهار- ديه مسلمان است. اما كافر حربى كه عبارت است از كافرى كه ذمى نيست، قتل او نه ديه دارد نه قصاصى. منظور از ذمى كسى است كه در كشور مسلمانان و تحت قوانين اسلام زندگى مى كند و به طور علنى مخالفتى با آن ندارد و ذمه را قبول دارد. كافر حربى كسى است كه آزادانه در سرزمين مسلمانان زندگى مى كند و ذمه را قبول ندارد؛ يعنى تحت ذمه اسلام نيست. ذمه هم تنها از اهل كتاب پذيرفته مى شود و از غير اهل كتاب مثل بودايى، هندو، سيكها، يزيدى و غير آنها ذمه قبول نمى شود و در قتل او نه ديه است و نه قصاص، آنچه گفته شد به حسب حكم اوليه در اسلام است. اما به حسب حكم ثانوى در اسلام و براى حفظ نظم عمومى، وضعيت تفاوت پيدا مى‌كند و حاكم شرع مى‌تواند قاتل را در صورت اقتضاى مصلحت عمومى، محكوم به غرامت نمايد.