برگرفته از کتاب «احکام برای غرب نشینان مطابق فتاوای آیت الله مکارم شیرازی»
سؤال : در مناطقی که طول روز بسیار بلند است وظیفه افراد در مورد روزه چیست؟ لطفاً حکم نماز آنها را نیز بیان کنید.
پاسخ در مورد روزه مناطقی که روز با شب آنها خارج از وضعیت متعارف است مثلا بیش از ۱۸ ساعت باید روزه خود را مطابق مناطق معتدله در آن زمان به جا بیآورد به عنوان مثال طول شب و روز تهران یا قاهره را در نظر بگیرد زیرا آن مناطق طلوع و غروب و نصف النهار دارند سپس با افق خود آن را تطبیق کند؛ به تعبیر دیگر اگر در آن فصل از سال در منطقه معتدله مورد نظر، طول روز ۱۴ ساعت است. او هم ۱۴ ساعت روزه بگیرد به این معنا که از طلوع فجر آنجا شروع کند و ۱۴ ساعت روزه بگیرد و در زمستان که روزهای منطقه معتدلة مورد نظر مثلاً ۱۲ ساعت است. باید از طلوع فجر آن جا شروع کند و ۱۲ ساعت روزه بگیرد (مطابق مثال بالا) البته اگر به جا آوردن روزه کامل برای آنها نشقت ندارد مقدم است. در مورد نماز نیز در جاهایی که روز زیاد کوتاه نیست مطابق طلوع و غروب و ظهر آن محل به جا آورد و اگر طول روز زیاد کوتاه باشد مطابق آنچه در روزه نوشتیم عمل می کند.
سؤال : در سالهای قبل فرموده بودید: تعیین وقت ظهر و نیمه شب در قطب آسان است و در جایی دیگر می فرمایید: برای انجام روزه باید به تعداد ساعت مناطق معتدل از صبح حساب شود. چگونه می توان صبح را در قطب به دست آورد؟
پاسخ: چنانچه از استوا به سمت شمال حرکت کنیم از مدار ۶۷ درجه به بعد اعتدال به هم میخورد به عنوان مثال در ۶۷ درجه اول تابستان آفتاب یک روز غروب نمی کند و اول زمستان یک روز طلوع نمی ککند و هرچه به سمت بالا می رویم اختلاف بیشتر می شود و یک هفته روز و یک هفته شب است و بالاتر از آن، اختلاف به یک ماه می رسد تا نقطه 90 درجه که قطب است و شش ماه شب و شش ماه روز است. از طرفی در جایی که خورشید غروب نمی کند، نور خورشید در طول روز یکنواخت نیست و فاصله آن با افق تغییر می کند. بنابراین زمانی که خورشید در بالاترین حالت خود قرار دارد ظهر شرعی است و زمانی که در پایین ترین حالت است (هرچند هوا روشن است) نیمه شب شرعی محسوب می شود که به آفتاب نیمه شب معروف است، کافی است از نیمه شب به مقدار فاصله نیمه شب تا اذان صبح در مناطق معتدل، محاسبه کند و در همان زان نماز صبح را بخواند و روزه بگیرد.
سوال: اول ماه و آخر ماه رمضان را در کشوری مانند هلند که غالبا هوا ابری است و زویت ماه ممکن نمی باشد چگونه تشخیص دهیم؟
پاسخ: در صورتی که منجمین مورد اعتماد به طور قطع و یقین خبر دهند، بر طبق آن عمل کنید.
سوال: اینجانب با یکی از باشگاه های فوتبال اروپا قرارداد امضا کرده ام که در طول یک سال در اختیار آن تیم باشم. قاعدتا باید در تمام برنامه های ورزشی و تمرین های سخت بدنی، که لازمه پیروزی تیم در مسابقات آتی است، تابع باشم. از آنجا که بخشی از تمرینات سخت بدنی در ماه مبارک رمضان واقع خواهد شد و امکان انجام آن با زبان روزه میسر نیست و از سوی دیگر مسئول باشگاه می گوید: «شما انسان متدین و مومنی هستید و ما میلیونها خرج شما کرده، و وقت شما را از قبل خریده ایم و در صورت خودداری شما از شرکت در تمرینات و شکست تیم، از شما راضی نیستیم و با توجه به این که شما در این سال از ما حقوق می گیرید و متعهد به ما هستید نباید روزه بگیرید.» آیا می توانم بر اساس قرارداد با آن باشگاه و به منظور انجام تعهدم به آن تیم، برای پیروزی در مسابقات – که مستلزم افطار روزه است- روزه نگیرم و سال بعد قضا کنم؟
پاسخ: در سأن یک مسلمان نیست که اقدام به عقد چنین قراردادی کند زیرا این قرارداد شرعا باطل است و باید به دیگران گفت که عقیده مذهبی ما چنین اجازه ای را نمی دهد. و اگر راهی ندارید می توانید روز اول را به سفری مانند آن انجام دهید البته به شرط این که بخواهید مدتی طولانی مثلا یک سال، در آن محل بمانید.