نمازخواندن بر ميت مسلمان، واجب است، نيز نماز خواندن بر بچه مسلمانى كه شش سال اوپايان يافته يا معناى نماز را قبل از اين سن بفهمد، واجب است. اگر مكلف شك كند، طفل يا ميتى كه در كشور اسلامى پيدا شده، مسلمان است يا كافر، بنابراحتياط واجب احكام اسلام بر آنها جارى مى‌شود. ولى اگر ميت يا طفل در بلاد كفر پيدا شوند و شك كند كه مسلمان است يا كافر، بنابر اظهراحكام اسلام بر آنها جارى نمى‌شود اگرچه جارى شدن احكام اسلام اولى است.
(مسأله 298) در نماز ميت چند چيز معتبر است:
1- نيت.
2- ميت بايد حاضر باشد.
3- نمازگزار رو به قبله باشد.
4- سر ميت به طرف راست وپاى او به طرف چپ نمازگزار باشد.
5- ميت را به پشت بخوابانند.
6- نمازگزار بايد مقابل ميت بايستد مگر آن كه نمازگزار مأموم باشد و صف جماعت طولانى شود.
7- نمازگزار بايد از ميت دور نباشد مگر آن كه نماز به جماعت خوانده شود.
8- بين ميت ونمازگزار مانعى مثل پرده يا ديوار نباشد، اما وجودش در تابوت و مانند آن اشكالى ندارد.
9- نمازگزار بايد نماز ميت را ايستاده بخواند مگر آن كه نتواند.
10- موالات در تكبيرها و دعاها.
11- نماز بايد بعد از غسل، حنوط، كفن و قبل از دفن باشد.
12- در وقت خواندن نماز بايد عورت ميت پوشيده باشد.
13- بنابراحتياط اولى مكان نمازگزار مباح باشد.
14- بايد با اذن ولى نماز خوانده شود، و اگر ميت به شخص معينى وصيت كرده باشد ولىّ، حق ممانعت او را ندارد.
كسى كه بر ميت نماز مى‌خواند با قصد قربت، بايد پنج تكبير بگويد كه بعد از تكبير اول شهادتين وبعد از دومى صلوات بر محمد صلى الله عليه و آله وبعد از سومى دعا براى مؤمنين ومؤمنات وبعد از چهارمى دعاى براى ميت و با گفتن تكبير پنجمى نمازتمام مى‌شود.
(مسأله 299) كسى كه بر ميت نماز مى‌خواند لازم نيست با وضو يا غسل يا تيمم باشد، مباح بودن لباس و پوشاندن عورت نيز شرط نيست، اگرچه احتياط مستحب آن است كه تمام چيزهايى را كه درنماز لازم است رعايت نمايد و ازسخن گفتن و خنديدن وروى گرداندن از قبله بنابراحتياط واجب جلوگيرى نمايد.
كيفيت نماز ميت
1- الله أكبر
«أشْهَدُ أنْ لا الهَ الَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيْكَ لَهُ» الهاً وَاحِداً أحَداً فَرْداً صَمَداً حَيّاً قَيُّوماً دَائِماً أبَداً لْمْ يَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَلا وَلَداً «وَأشْهَدُ أنّ مُحَمّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ» جَاءَ بِالْهُدى وَدِيْنِ الْحَقّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّيْنِ كُلِّهِ وَلَو كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ.
2- الله أكبر
«اللّهمّ صَلِّ عَلى مُحَمّدٍ وَآلِ مُحَمّدٍ» وَبَارِكْ عَلى مُحَمّدٍ وَآلِ مُحَمّدٍ وَتَرَحَّمْ عَلى مُحَمّدٍ وَآلِ مُحَمّدٍ كَأفْضَلِ مَا صَلَّيْتَ وَبَارَكْتَ وَتَرَحَّمْتَ عَلى ابْرَاهِيْمَ وَآلِ ابْرَاهِيْمَ انَّكَ حَمِيْدٌ مَجِيْدٌ.
3- الله أكبر
«اللّهمَّ اغْفِرْ لِلْمِؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنَاتِ» وَالْمُسْلِمِيْنَ وَالْمُسْلِمَاتِ الأحْيَاءِ مِنْهُمْ وَالأمْوَاتِ وَتَابِعْ بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمْ بِالْخَيْرَاتِ انَّكَ عَلى كُلِّ شَى ءٍ قَدِيْرٌ.
4- الله أكبر
«اللّهمَّ اغْفِرْ لِهذَا الْمَيِّت» اللّهمَّ انَّ هذَا الْمُسَجَّى قُدَّامُنَا عَبْدُكَ وَابْنُ عَبْدِكَ وَابْنُ أمَتِكْ وَقَدْ نَزَلَ بِكَ وَأنْتَ خَيْرُ مَنْزُوْلٍ بِهِ وَقَدِ احْتَاجَ الى رَحْمَتِكَ وَأنْتَ غَنِيٌّ عَنْ عِقَابِهِ. اللّهمَّ انَّا لانَعْلَمُ مِنْهُ الَّا خَيْراً وَأنْتَ أعْلَمُ بِهِ مِنَّا فَانْ كَانَ مُحْسِناً فَزِدْ فِى احْسَانِهِ وَانْ كَانَ مُسِيئاً فَتَجَاوَزْ عَنْهُ وَاحْشُرْهُ مَعَ خِيَرَةِ عِبَادِكَ الصَّالِحِيْنَ وَحَسُنَ أُولئِكَ رَفِيْقاً.
5- الله أكبر.
يادآورى چند مطلب:
اول: نمازگزار مى‌تواند بعد از هر تكبير فقط جمله بين گيومه را بخواند.
دوم: دعاهاى مذكور واجب نيست و نمازگزار مى‌تواند دعاهاى ديگرى به جاى آنها بخواند.
سوم: خواندن دعاى خاص و ترتيب در نماز ميت واجب نيست، نمازگزار مى‌تواند دعاها را جابه جا كند پس اگر دو شهادت را بعد از تكبير دوم يا سوم و يا صلوات را بعد از تكبير اول بگويد مانعى ندارد، ولى اگر به همان كيفيتى كه بيان شد انجام دهد بهتر است.
(مسأله 300) اگر شك كند كه بر ميت نماز خوانده شده يا نه، بايد بر او نماز بخواند و اگر درصحت وفساد نماز شك كند بنا را بر صحت بگذارد، ولى اگر علم به بطلان نماز داشته باشد، بايد دوباره بصورت صحيح بخواند، و اگر بطلان آن از جهت اجتهاد يا تقليد باشد، بايد دوباره بصورت صحيح بخواند.
(مسأله 301) بنابراظهر جايز است بر ميتى كه عالم و با عزت است چند مرتبه نماز بخوانند، ولى برغير عالم جايز است به قصد رجا تكرار كنند.
(مسأله 302) هرگاه ميت، بدون نماز صحيح دفن گردد، تا وقتى كه بدن متلاشى نشده، بنابراحتياط واجب بايد بر قبرش نماز بخوانند.
(مسأله 303) امام جماعت و كسى كه به صورت فُرادا بر ميت نماز مى‌خواند مستحب است اگرميت، مرد باشد مقابل وسط قامت او بايستد و اگر زن باشد مقابل سينه او بايستد.
(مسأله 304) جايز است بر چند جنازه، يك نماز خوانده شود بشرطى كه در دعاى تكبير چهارم مراعات تثنيه وجمع ضمير را نمايند و جنازه‌ها موازى هم قرار گيرند و اگر جنازه‌ها مركب ازمردها و زن‌ها باشد بهتر است مردها به نمازگزار نزديكتر باشند و سينه زن‌ها موازى وسط مردها گذاشته شود. نيز مى‌توان آنها را به صورت پلكان افقى قرار داد.
(مسأله 305) نماز ميت را مى‌توان به جماعت و يا فُرادى خوانده و اگر به جماعت بخواند، بايد امام جماعت داراى شرايط امامت از قبيل بلوغ، عقل و ايمان باشد ولى عدالت معتبر نيست.
(مسأله 306) هرگاه شخصى در اثناء نماز ميت به جماعت ملحق شود، بايد به وظيفه خود عمل نمايد، يعنى بعد از تكبير اول شهادتين را بگويد و هرگاه امام تمام نمود، بدون دعا تكبيرها را به قصد رجا بگويد، اگرچه خواندن دعاها احتياط و اولى است.
(مسأله 307) نمازخواندن فرد غير بالغ بر ميت صحيح است، ولى تكليف از دوش افراد بالغ برداشته نمى‌شود.
(مسأله 308) اگر ولى ميت زن باشد، مى‌تواند خودش نماز بخواند يا به ديگرى چه مرد وچه زن اجازه خواندن نماز بر ميت را بدهد.
(مسأله 309) امام در نماز ميت چيزى از مأموم به عهده نمى‌گيرد وتمام اجزاء نماز بايد توسط خود مأموم خوانده شود.
(مسأله 310) علما آدابى را براى نماز ميت بيان فرموده اند كه عبارتند از:
1- نمازگزار با طهارت باشد و اگر بترسد كه اگر وضو يا غسل كند به نماز ميت نمى‌رسد، مى‌تواند تيمم نمايد.
2- در هر تكبير دست‌ها را بلند كند.
3- امام جماعت تكبيرها و دعاها را بلند بخواند.
4- نماز در جايى خوانده شود كه مردم براى نماز ميت بيشتر به آنجا مى‌روند.
5- نماز به جماعت خوانده شود.
6- مأموم پشت سر امام بايستد.
7- زياد دعا كردن براى ميت و مؤمنين.
8- پيش از نماز سه بار «الصلاة» بگويند.