يكى از مواردى كه تيمم جايز است، در صورتى كه وقت عمل تنگ باشد، خواه آن عمل واجب باشد يا مستحب، ولذا با وسعت وقت ويا قبل از وقت تيمم جايز نيست. بله مكلف براى اين‌كه با طهارت باشد يا به قصد بجا آوردن عبادتى خواه واجب يا مستحب در صورت نبودن آب جايز است قبل از وقت تيمم كند و چنان‌چه وقت داخل شود وآب پيدا نكند، مى‌تواند با همان تيمم نماز بخواند اگرچه احتمال بدهد كه در آخر وقت آب پيدا مى‌شود، پس اگر نماز بخواند نمازش صحيح است و تكرار لازم نيست مگر اين كه قبل از پايان يافتن وقت آب بيابد، ولى اگر وقت داخل شود و تيمم نداشته باشد، جايز نيست تيمم كند و نماز را در اوّل وقت بخواند در صورتى كه احتمال دهد قبل ازپايان وقت، عذر برطرف مى‌شود، بنابراين اگر در وقت تيمم كند و نماز بخواند و بعد عذرش برطرف شود واجب است نماز را اعاده كند بلكه اگر تيمم كند و نماز بخواند هرچند از بر طرف شدن عذر نااميدباشد ولى اتفاقاً در وقت عذرش برطرف گردد، بنابر اظهر نماز را اعاده كند.
(مسأله 372) هرگاه بخاطر عذرى براى نماز واجب يا مستحب، تيمم كند چنان‌چه وقت نماز ديگرى داخل شود، مى‌تواند آن نماز را اول وقت بخواند اگرچه احتمال رفع عذر را در اثناء وقت يا آخر وقت بدهد و اگر در اين فرض نماز بخواند و اتفاقاً عذر او در وقت برطرف شود بنابر اقرب، اعاده لازم نيست.
(مسأله 373) اگر در اول وقت با تيممى كه سابقاً داشته نماز واجب بخواند و بعد از ركوع ركعت اول آب پيدا شود نمازش بنابراقوى صحيح است، اما اين حكم شامل نماز نافله نمى‌شود، اما اگر قبل ازركوع ركعت اول آب پيدا شود نمازش باطل مى‌شود، ولى اگر مطمئن باشد كه در وقت آب پيدا خواهدكرد، نماز خواندن اول وقت اشكال دارد و اگر در اين صورت نماز بخواند، احتياطاً بلكه اقوى بايداعاده كند.
(مسأله 374) تيمم بدل از غسل جنابت مجزى از وضو است، ولى چنان‌چه حدث اصغر از او سربزند بايد وضو بگيرد و اگر وضو ممكن نباشد بايد تيمم بدل از وضو به جا آورد. تيمم بدل از غسل درغير غسل جنابت- مثل غسل مس ميت- از وضو كفايت نمى‌كند و اگر قبل از مس ميت حدث اصغر ازاو سر بزند، چنان‌چه ممكن باشد وضو بگيرد والّا بدل از وضو تيمم نيز كند و اگر حدثى بعد از تيمم بدل از غسل صادر شود، واجب است كه وضو بگيرد و اگر ممكن نباشد، بدل از وضو تيمم كند. وضوبا مس ميت باطل نمى‌شود و اگر مس كند ونتواند غسل به جا آورد، بدل از آن تيمم كند و به وضو يا تيمم بعد از آن احتياج ندارد.
(مسأله 375) اگربعداز دخول وقت، آب كافى براى وضو يا غسل داشته باشد جايز نيست آن را دوربريزد و اگر عمداً دور بريزد آنگاه از به دست آوردن آب مأيوس شود معصيت كرده و براى نماز بايدتيمم كند و اگر بعد از تيمم و خواندن نماز در وقت آب پيدا شود، نماز را اعاده كند اگر در خارج وقت آب پيدا شود، لازم نيست قضاى نماز را به جاى آورد. اگر مكلف وضو دارد و علم دارد كه آب نيست يا از تهيه آب مأيوس است نمى‌تواند وضوى خود را باطل كند و اگر باطل نمايد گناه كرده است اگرچه نماز او با تيمم صحيح است اگر قبل از وقت آب را بريزد يا وضو را باطل كند هرچند بداند بعد ازداخل شدن وقت آب پيدا نمى‌كند بنابر اظهر ريختن آب جايز است. اگر بداند چنان‌چه قبل از وقت تيمم نكند يا تيمم خود را باطل كند بعد از وقت امكان تيمم و وضو براى او نخواهد بود، بعيد نيست درفرض اول تيمم قبل ازوقت واجب باشد و در فرض دوم باطل كردن تيمم جايز نباشد.
(مسأله 376) تيمم براى هر عملى كه مشروط به طهارت است، مشروع مى‌باشد چه آن عمل واجب يا مستحب باشد. همچنين تيمم براى عملى كه كمال آن در شرع متوقف بر طهارت است مشروع مى‌باشد، مثل خواندن قرآن و نماز ميت كه بدون طهارت صحيح مى‌باشد ولى با طهارت بهتر است، همچنين براى عملى كه بدون طهارت حرام است، مثل مس خط قرآن وخواندن آيات سجده و دخول وتوقف در مساجد تيمم جايز است چنان كه تيمم براى اين كه با طهارت باشد مشروع مى‌باشد.
(مسأله 377) هرگاه براى عملى مثلًا براى اين كه با طهارت باشد تيمم نمايد، تمام اعمال ديگر را ازقبيل خواندن نماز مس خط قرآن مى‌تواند انجام دهد، ولى اگر تيمم در حالت تنگى وقت باشد، هيچ عمل ديگرى را نمى‌تواند با آن انجام دهد، بنابراين اگر داخل شدن جنب در مسجد براى نجات مسلمانى واجب شود و وقت نيز تنگ باشد، مى‌تواند تيمم كند، ولى با آن تيمم نمى‌تواند اعمال ديگرراانجام دهد.
(مسأله 378) كسى كه تيمم كرده، اگر در وسعت وقت آب بيابد و وضو يا غسل انجام ندهد، تيمم اوباطل مى‌شود چه بعد بتواند طهارت بگيرد چه نتواند. اگر كسى دو تيمم يكى بدل از وضو و ديگرى بدل از غسل كرده باشد، چنان‌چه آب به مقدار وضو باشد تيمم بدل از آن باطل مى‌شود و چنان‌چه آب به مقدار غسل باشد بايد با آن غسل كند.
(مسأله 379) اگر گروهى كه تيمم كرده اند آبى پيدا كنند كه فقط براى يك نفر آنها كافى باشد، چنان‌چه همه بسوى آن بروند ولى تنها يك نفر به آن برسد، فقط تيمم او باطل مى‌شود و چنان‌چه هيچكس به آن نرسد، تيمم همه صحيح است، اما اگر هيچكس بسوى آن نرود، تيمم همه باطل مى‌شود. اگر مالك، آب را براى همه مباح كند تيمم همه باطل مى‌شود، ولى اگر مالك بعضى را اجازه دهد، فقط تيمم آنهاباطل مى‌شود.
(مسأله 380) حكم تداخل غسل‌ها كه سابقاً گذشت در تيمم نيز جارى است، بنابراين اگر سبب‌هاى متعدد براى غسل باشد، يك تيمم كافى است و اگر يكى از آنها غسل جنابت باشد، نيازى به وضو ياتيمم بدل از آن نمى‌باشد و اگر غسل جنابت از جمله آنها نباشد ومحدث به حدث اصغر نيز باشد يايكى از غسل‌ها غسل استحاضه متوسطه باشد، بايد وضو يا تيمم بدل از آن را انجام دهد.
(مسأله 381) اگر جنب و بى وضو و ميت جمع شوند و آب براى يكى از آنها كافى باشد، چنان‌چه ملك يكى از آنها باشد، بايد براى خود مصرف كند و اگر ملك هيچ يك از آنها نباشد شخص جنب وبى وضو هر كدام سريع‌تر به آب برسد، مى‌تواند آن را براى خود مصرف كند و اگر در اثر تزاحم كسى به آب نرسد بايد تيمم كنند.
(مسأله 382) اگر احتمال دهد كه در عضوى مانعى هست، بايد مثل وضو وغسل جستجو كند تايقين يا اطمينان پيدا كند كه برطرف شده است.