آب مطلق و مضاف – چهارده مرجع

(مسأله15) آب يا مطلق است يا مضاف: آب مضاف آبي است كه آن را از چيزي بگيرند، مثل آب هندوانه و گلاب؛ يا با چيزي مخلوط باشد، مثل آبي كه به قدري با گِل و مانند آن مخلوط شود، كه ديگر به آن آب نگويند؛ و غير اينها آب مطلق است و آن بر پنج قسم است: اول: آب كر. دوم: آب قليل. سوم: آب جاري. چهارم: آب باران. پنجم: آب چاه.

*****

خامنه ای: رساله آموزشی ص ۴۳ – ۴۵ :

اقسام آب ها: آب: مُضاف و مطلق {و آب مطلق عبارت است از:} باران، جاری، راکد. {و آب راکد دو قسم است:} کُر و قلیل.

آب مضاف (آب ناخالص و عصاره ای)

معنای آب مضاف: آب مضاف آبی است که اطلاق کلمه ی آب بر آن به تنهایی و بدون قید و اضافه صحیح نباشد، خواه از چیزی گرفته شود، مانند آب هندوانه، گلاب و مانند آن، یا با چیزی مخلوط شود به طوری که دیگر به آن آب نگویند، مانند شربت، آب نمک و مانند آن.

معنای آب مطلق

آب مطلق آبی است که اطلاق کلمه‌ آب بر آن به تنهایی و بدون هیچ قید و شرطی صحیح باشد، مانند آب باران و آب چشمه و مانند آن.

مكارم: مسأله 21- آب يا «مطلق» است يا «مضاف»؛ آب مضاف آبي است كه به تنهايي به آن، آب گفته نشود، مثلاً بگويند «آب ميوه»، «آب نمك» و «آب گِل». امّا آب مطلق  آن است كه مي توان بدون هيچ قيد و شرطي به آن آب گفت، مثل آبهاي معمولي.

مكارم: مسأله 22- آب مطلق پنج قسم است که هر کدام حکمی دارد: اول: آب كر، دوم: آب قليل. سوم: آب جاري و آب هاي لوله كشي. چهارم: آب باران. پنجم: آب چاه، ولي همهٔ اين آب ها پاك و پاك كننده اند؛امّا آب مضاف چيزي را پاك نمي كند، بلكه با ملاقات به نجس، نجس مي شود.

زنجاني: مسأله 15- آب مطلق: مايعي است كه بدون قيد و اضافه به آن آب گفته شود، هر چند به آن آب با اضافه هم گفته شود، مثلاً آب رودخانه كه به گل مخلوط شده باشد اگر چه به آن آب گل نيز بگويند چنانچه بتوان كلمه آب را بدون قيد و اضافه درباره آن بكار برد، آب مطلق است ولي اگر تنها آب گل به آن گفته شود، ديگر آب مطلق نیست. آب مضاف: مايعي است كه تنها با قيد و اضافه به آن آب گفته شود، مانند آب هندوانه، گلاب. آب مطلق بر پنج قسم است: اول: آب كر. دوم: آب قليل. سوم: آب جاري. چهارم: آب باران. پنجم: آب چاه.

مظاهری: مسأله ۳۳- آب یا مطلق است یا مضاف و آب مطلق یا عاصم است یا قلیل، و آب عاصم پنج قسم است: کر، جاری، باران، چاه و چشمه.

 آب مضاف آبی است که آن را از چیزی بگیرند، مثل آب هندوانه و گلاب؛ یا با چیزی مخلوط باشد ، مثل آبی که به قدری با گل و مانند آن مخلوط شود ، که دیگر به آن آب نگویند.

جوادی آملی: مسأله 15 – آب، یک قسم است و آن، آب مطلق است که بدون پسوند یا پیشوند آب نامیده می شود؛ مایعی که از جسم خاص با فشار گرفته می شود – مانند آب میوه – یا با ذوب کردن جرم مخصوص به دست می آید، یا آبی که بر اثر ممزوج شدن با چیزی از نام آب بیرون رود – نظیر گِل آب – هیچ کدام از اینها آب نیست. هرگاه پسوند بیانگر نوع آب باشد – مانند آب نیسان – مانع آب بودن آن نخواهد بود.

آب، چهار نوع است: آب راکد؛ آب جاری؛ آب باران؛ آب چاه. آب راکد نیز دو نوع است: کُر و قلیل.

مسائل اختصاصی

احکام آب مطلق

۱. آب مطلق چیز نجس را با شرایطی (که بیان خواهد شد) پاک می‌کند (از مطهرات است).

۲. آب مطلق به جز آب قلیل، ‌تا زمانی که بر اثر برخورد با نجاست، رنگ یا بو یا مزه‌ی آن تغییر نکرده باشد پاک است.

۳. وضو و غسل با آب مطلق صحیح است.

۴. آب نیز مانند چیزهای دیگر اگر نجس شود، به وسیلۀ آب تطهیر می‌شود. به این صورت که اگر به آب کر، جاری یا باران متصل شود و با آن مخلوط شده و تغییر آن از بین برود، پاک می‌شود، اما در صورتی که به آب جاری و کر متصل شود ولی با آن مخلوط نگردد، بنابراحتیاط همچنان محکوم به نجاست است.

توجه
برای ترتب آثار شرعی آب مطلق، صدق عنوان آن در نظر عرف کافی است، بنابراین از آن جا که صرف غلظت آب به سبب وجود املاح، مانع از صدق عنوان آب مطلق بر آن نمی‌شود، از این رو می‌توان با آب دریایی که بر اثر وجود املاح فراوان غلیظ شده است، مثل دریاچه‌ی ارومیه چیزهای نجس را شست و وضو گرفت و غسل کرد.