(مسأله 821) امام، فقط قرائتِ در ركعت اول ودوم را از مأمومين به عهده مى‌گيرد وبقيه را بايد خود مأموم بخواند وبايد در ايستادن از امام متابعت كند والا جماعتش باطل مى‌شود، اما هنگام قرائتِ امام، طمأنينه براى مأموم لازم نيست.

(مسأله 822) مأموم، در ركعت اول ودوم نماز ظهر وعصر نمى‌تواند حمد وسوره را به قصد اين‌كه جزء نماز است بخواند، ولى اولى وافضل اين است كه به قصد قرآن بخواند يا مشغول ذكر يا صلوات بر پيغمبر صلى الله عليه و آله بشود. اگر در نماز صبح ومغرب وعشا صداى امام را بشنود اگرچه كلمات را تشخيص ندهد، نبايد حمد وسوره را بخواند، بلكه بايد سكوت كند، اما اگر نشنود مى‌تواند حمد وسوره را به قصد جزئيت يا قرآن بخواند و در نشنيدن فرقى نمى‌كند كه از كرى، دورى يا غير آن باشد و اگر شك كند آنچه را كه مى‌شنود صداى امام است يا نه خواندن حمد و سوره بنابراقوى جايزاست.

(مسأله 823) اگر امام را در حال ايستادن ركعت سوم يا چهارم درك كند، بايد حمد وسوره رابخواند و اگر بخاطر خواندن سوره به ركوع امام نرسد مى‌تواند فقط حمد را بخواند. اگر مأموم باتمام نمودن حمد بيم آن داشته باشد كه به ركوع امام نرسد نمى‌تواند حمد را قطع كند بلكه بايد به قصداينكه امام را در ركوع درك مى‌نمايد آنرا بخواند، پس اگر امام را در ركوع درك نكرد نمازش فرادى مى‌شود وبايد سوره را نيز بخواند ونماز را تمام كند و اگر به امام در حال ركوع اقتدا كند، بايستى تكبير بگويد و به ركوع رود تا يك ركعت براى او حساب شود، اما براى ركعت بعدى بايد حمد وسوره را آهسته بخواند وبايد آنها را نيز سريع بخواند تا به ركوع امام برسد و اگر به ركوع امام نرسد، بايدفرادى نماز خود را ادامه دهد.

(مسأله 824) مأموم، بايد قرائت را آهسته بخواند، چه خواندن حمد وسوره واجب باشد، مانند آنجايى كه به امام، در ركعت دوم يا سوم ملحق شود يا واجب نباشد، مثل اين‌كه در ركعت اول ملحق شود وقرائت جايز باشد و اگر از روى فراموشى يا ندانستن بلند بخواند نمازش صحيح است، ولى اگر از روى عمد باشد نمازش باطل مى‌شود.

(مسأله 825) مأموم بايد در ركوع، سجود، ايستادن ونشستن از امام متابعت كند ونبايد زودتر از امام عملى را انجام دهد وفرقى نمى‌كند آن عمل ركن باشد يا نباشد، ولى درحمد وسوره‌ وتسبيحات وذكر وتشهدبه جزتكبيرهً الاحرام متابعت لازم نيست و اگر در تكبيرهً الاحرام برامام سبقت بگيرد، نمازش فرادى مى‌شود.

(مسأله 826) اگر مأموم، متابعت را عمداً ترك نمايد، نمازش باطل نمى‌شود ولى فرادى مى‌شود اما جماعتش باطل مى‌گردد، البته اگر امام مشغول قرائت باشد ومأمومى كه حمد را نمى‌خواند عمداً به ركوع رود، نمازش باطل مى‌شود. همچنين اگر سهواً پيش از امام ركوع كندوبعد متوجه شود ولى عمداً نايستد تا از امام متابعت كند نمازش باطل مى‌شود.

(مسأله 827) هرگاه مأموم عمداً، قبل از امام ركوع يا سجود كند، نمازش فرادى مى‌شود ودوباره لازم نيست براى متابعت از امام ركوع وسجود را انجام دهد، و وقتى منفرد شد ركوع وسجودش كافى است مشروط به اين‌كه در ركعت اول ودوم، پيش از تمام شدن قرائت امام به ركوع نرفته باشد والّانمازش باطل است. ولى اگر مأموم از روى سهو به ركوع رود، بايد پس از اين‌كه ذكر را گفت به آن حالتى كه امام هست برگردد و اگر امام پس از قرائت به ركوع برود بر مأموم واجب نيست مجدداً ذكر ركوع را بگويد. اما اگر عمداً متابعت نكند، نماز او صحيح است وگناهى نكرده ولى جماعت او باطل خواهدبود.

(مسأله 828) اگر عمداً قبل از امام از ركوع يا سجود سر بردارد، اگر قبل از ذكر سر برداشته است و عمداً ذكر را نخوانده است نمازش باطل است، وگرنه تنها جماعتش باطل مى‌شود ولى اگر بعد از ذكرباشد، نماز او صحيح است وآن را فرادى تمام كند وديگر نمى‌تواند از امام متابعت نمايد و ركوع وسجود ديگرى انجام دهد و اگر سهواً از ركوع يا سجود سر بردارد بايد دوباره برگردد و اگر عمداً بر نگرددنمازش فرادى مى‌شود و اگر بعد از آن‌كه امام سر برداشت مأموم متوجه شود، جماعت صحيح است و اگر دوباره براى متابعت ركوع كند وقبل از رسيدن بحد ركوع، امام سرش را بردارد، نماز باطل مى‌شود.

(مسأله 829) اگر مأموم سهواً قبل از امام به ركوع يا سجده برود وذكر بگويد وبعد متوجه شود درحالى كه امام هنوز ايستاده يا نشسته است، بايد سرش را بردارد و به امام ملحق شود و با او دوباره به ركوع يا سجده برود وذكر بر او واجب نيست، ولى اگر در حال خم شدنِ امام به ركوع يا سجده، متوجه شود، بايد به همان حال باقى بماند تااز امام متابعت نمايد.

(مسأله 830) اگر مأموم سهواً در گزاردن ركوع يا سجده از متابعت امام تخلف كند بايد ركوع يا سجده فوت شده را فوراً بجا آورد وامام را متابعت كند وچيزى بر او نيست و اگر امام ومأموم باهم از ركوع ياسجده بلند شوند، ولى مأموم از روى غفلت زودتر از امام بلند شود يا بنشيند، بايد به همان حال باشدتا امام به او برسد، سپس متابعت كند.

و قاعده كلى در اين مورد اين است كه هرگاه مأموم از امام در افعال نماز متابعت نكند، اگر ازروى عمد باشد منفرد مى‌شود وديگر نمى‌تواند متابعت كند و اگر از روى سهو يا غفلت باشد، دوباره مى‌تواند متابعت كند.

دانلود احكام جماعت‌ – آیت الله فیاض (مد ظله العالی)

لینک کوتاه: https://porsan.org/?p=615