(مسأله 2601)اگر حيوان حلال گوشت وحشي را1 با اسلحه شكار كنند2 با پنج شرط حلال و بدنش پاك است3:
اوّل: آن كه اسلحه شكار مثل كارد و شمشير برنده باشد، يا مثل نيزه و تير، تيز باشد( كه بواسطه تيز بودن، بدن حيوان را پاره كند4 ) و اگر به وسيله دام يا چوب و سنگ و مانند اينها حيواني را شكار كنند پاك نمي شود5 و خوردن آن هم حرام است6 و اگر حيواني را با تفنگ شكار كنند، چنانچه گلوله آن تيز باشد كه در بدن حيوان فرو رود و آن را پاره كند پاك و حلال است و اگر گلوله تيز نباشد بلكه با فشار در بدن حيوان فرو رود و حيوان را بكشد، يا بواسطه حرارتش بدن حيوان را بسوزاند و در اثر سوزاندن، حيوان بميرد پاك و حلال بودنش اشكال دارد7.
دوم: كسي كه شكار مي كند بايد مسلمان باشد يا بچه مسلمان باشد كه خوب و بد را بفهمد8 و اگر كافر يا كسي كه اظهار دشمني با اهل بيت پيغمبرصلّي الله عليه و آله و سلّم مي كند9، حيواني را شكار نمايد10، آن شكار حلال نيست11،
سوم: اسلحه را براي شكار كردن حيوان به كاربرد و اگر مثلاً جايي را نشان كند و اتفاقاً حيواني را بشكد، آن حيوان پاك نيست و خوردن آن هم حرام است12.
چهارم: در وقت به كار بردن اسلحه نام خدا را ببرد (و چنانچه 13 عمداً نام خدا را نبرد شكار حلال نمي شود14) ولي اگر فراموش كند اشكال ندارد15.
پنجم: وقتي 16 به حيوان برسد كه مرده باشد17، يا اگر زنده است به اندازه سر بريدن آن وقت نباشد18 و چنانچه به اندازه سر بريدن وقت باشد و سر حيوان را نبرد تا بميرد، حرام است19.
1-گلپايگاني، صافي: و يا اهلي را كه وحشي شده…
2-خوئي، فاضل، سيستاني، زنجاني، وحید: و بميرد…
3-مكارم، زنجاني: با پنج شرط (زنجاني: پاك و در نتيجه) حلال است…
4-فاضل: و حيوان بر اثر خونريزي بميرد…
[قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله وحید نیست].
5-بهجت: بنابر أظهر پاك نمي شود…
جوادی آملی: بدون سربریدن پاک نمى‌شود…
6-زنجاني: پاك نمي شود و در نتيجه خوردن آن حرام هم است…
فاضل: مگر اين كه آن را زنده پيدا كنند و ذبح كنند و اگر حيواني را با تفنگ شكار كنند، چنانچه گلوله آن انفجاري باشد و به دليل انفجار بدن حيوان را متلاشي كند يا به واسطه حرارتش بدن حيوان را بسوزاند و در اثر سوزاندن، حيوان بميرد حلال نمي شود. [پايان شرط اول]
7-وحید: پاک و حلال بودنش محل اشکال است…
مكارم: 1- آن كه با اسلحه برنده اي مانند شمشير و كارد و خنجر يا تفنگ و مانند آن باشد خواه گلوله آن تيز باشد يا نه، ولي طوري باشد كه بدن حيوان را پاره كند و از آن خون جاري گردد، ولي اگر به وسيله دام يا چوب و سنگ و مانند آن حيواني را شكار كنند حرام است، مگر اين كه موقعي به حيوان برسند كه هنوز زنده باشد و آن را مطابق آداب شرع سر ببرند…
سيستاني: اوّل: آنكه اسلحه شكار مثل كارد و شمشير برنده باشد يا مثل نيزه و تير باشد كه بدن حيوان را پاره مي كند، و در قسم دوم اگر سلاح سر نيزه نداشته باشد، شرط حلال شدن اين است كه بدن حيوان را مجروح و پاره كند، و اگر سر نيزه داشته باشد كافي است كه آن را بكشد هر چند مجروح نسازد، و اگر بوسيله دام يا چوب و سنگ و مانند اينها حيواني را شكار كنند و بمیرد پاك نمي شود و خوردن آن هم حرام است، و همچنين است بنابر احتياط واجب اگر با چيز تيزي كه سلاح نيست مانند سوزنهاي بزرگ يا چنگال يا سيخ كباب و مانند آن حيوان را شكار كنند، و اگر حيواني را با تفنگ شكار كنند چنانچه گلوله آن در بدن حيوان فرو رود و آن را پاره كند، پاك و حلال است، چه گلوله تيز و مخروطي باشد چه نباشد و لازم نيست گلوله از جنس آهن باشد ولي اگر گلوله در بدن حيوان فرو نرود بلكه آن را به سبب فشار بكشد يا بواسطه حرارتش بدن حيوان را بسوزاند و حيوان بميرد، پاك و حلال بودنش اشكال دارد…
8-مكارم: 2- بنابر احتياط واجب شكار كننده، مسلمان باشد يا بچه مسلماني كه خوب و بد را مي فهمد [پايان شرط2]
9- خوئي، فاضل، تبريزي، زنجاني: اگر كافر يا كسي كه در حكم كافر است مانند غلاة و خوارج و نواصب…
10- وحید: پس اگر كفّار و نواصب و خوارج و غلاتى كه محكوم به كفرند ـ مانند قائلین به ألوهیت أمیر المؤمنین(علیه السلام) ـ حیوانى را شكار نمایند …
11- سيستاني: اگر كافر غير كتابي يا كسي كه در حكم كافر است مانند نواصب، حيواني را شكار نمايد، آن شكار حلال نيست، بلكه كافر كتابي هم اگر حيواني را شكار كند و نام خداوند متعال را هم ببرد، آن حيوان بنابر احتياط واجب حلال نمي شود…
12-سيستاني: ولي اگر به قصد شکار حيوان بخصوصي تير اندازي كند و بجاي آن ديگري را بكشد، حلال است…
زنجاني: پاك نيست و در نتيجه خوردن آن حرام است…
مكارم: 3- اسلحه را به منظور شكار كردن به كار برد، امّا اگر مثلاً جايي را نشانه گيري كند و اتفاقاً تير به حيواني اصابت كند، خوردن گوشت آن حيوان حرام است…
13-سيستاني: و چنانچه پيش از خوردن به هدف، نام خدا را ببرد نيز كافي است، و اگر…
14-[قسمت داخل پرانتز در رساله آيت الله مكارم نيست]
15-بهجت: اگر فراموش كند، در صورتي كه معتقد به وجوب بردن نام خدا در اين هنگام بوده و يا اگر معتقد نبوده عادت به بردن نام خدا را داشت، اشكال ندارد…
16-سيستاني: وقتي صياد…
17-اراكي: پنجم: پس از آن كه به طور معمول با شتاب به طرف صيد رفته، وقتي به حيوان برسد كه مرده باشد…
18-زنجاني: البتّه نه به جهت تأخير غير معمول در رسيدن به شكار…
19-مكارم:اگر به اندازه سر بریدن وقت داشته باشد و در ذبح حيوان كوتاهي كند تا بميرد حرام است. جوادی آملی: خوردن آن حرام است.
*****
مظاهری:مساله ۲۱۹۶- هرگاه حيوان وحشى را با اسلحه شكار كنند با پنج شرط پاك است و اگر حلال گوشت باشد، حلال نيز مىشود.اوّل: شکار با اسلحه برنده مانند كارد و شمشير، يا نيزه و تفنگ باشد، به طورى كه بدن حيوان را پاره كند و از او خون جارى گردد. دوّم: شكار كننده مسلمان باشد خواه زن باشد يا مرد، بالغ باشد يا غيربالغ، شيعه باشد يا سنى، ولى بايد ناصبى نباشد. سوّم: اسلحه را براى شكار كردن حيوان به كار برد و اگر مثلاً جايى را نشان كند و اتفاقاً حيوانى را بكشد خوردن گوشت آن حرام است. چهارم: در وقت به كار بردن اسلحه نام خدا را ببرد ولى اگر فراموش كند يا مسئله را نداند اشكال ندارد. پنجم: وقتى به حيوان برسد كه مرده باشد و چنانچه وقتى برسد كه حيوان جان دارد بايد آن را ذبح كند.
(مسأله 2602)اگر دو نفر حيواني را شكار كنند و يكي از آنان مسلمان و ديگري كافر باشد1 يا يكي از آن دو نام خدا را ببرد و ديگري عمداً نام خدا را نبرد2 آن حيوان حلال نيست3.
این مساله در رساله آیت الله سبحانی نیست.
1- گلپايگاني، فاضل، صافي: آن حيوان حلال نيست و اگر هر دو مسلمان باشند و يكي از آن دو نام خدا را ببرد و ديگري عمداً نام خدا را نبرد آن حيوان (گلپايگاني، صافي: بنابراحتياط لازم) حلال نيست.
بهجت، نوري،مظاهری: يا يكي از آن دو، نام خد را نبرد، آن حيوان حلال نيست.
2-وحید: یا یکی از آنان قصد کند و دیگری قصد نکند…
3- مكارم: آن حيوان بنابراحتياط واجب حرام است.
*****
سيستاني: مسأله ۲۶۱۹- اگر دو نفر حيواني را شكار كنند و يكي از آنان شرايط گذشته را رعايت كند ولي ديگري رعايت نكند مثلاً يكي از آن دو نام خدا را ببرد و ديگري عمداً نام خدا را نبرد آن حيوان حلال نيست.
(مسأله 2603)اگر بعد از آن كه حيواني را تير زدند مثلاً درآب بيفتد و انسان بداند كه حيوان بواسطه تير و افتادن درآب جان داده، حلال نيست1، بلكه اگر شك كند كه فقط براي تير بوده يا نه، حلال نمي باشد2.
1-خوئي، تبريزي، زنجاني،وحید: بلكه اگر نداند كه جان دادن آن فقط به واسطه تير بوده حلال نمي باشد.
سيستاني: بلكه اگر نداند كه جان دادن آن فقط به واسطه تير بوده است نیز حلال نمي باشد.
بهجت: بلكه اگر شك كند كه مردن حيوان فقط در اثر تير بوده يا نه، حلال نمي شود.
2-گلپايگاني، فاضل، صافي: و اگر حيواني را شكار كنند و از نظر ناپديد شود و بعد از آن، مرده آن حيوان پيدا شود، اگر بدانند كه موت آن فقط مستند به سلاح شكار بوده حلال است ولي اگر احتمال دهند كه سلاح شكار به ضميمه چيز ديگر سبب مرگ حيوان شده، محكوم به نجاست و حرمت است.
*****
مظاهری: مساله ۲۱۹۸- اگر بعد از آنكه حيوانى را تير زدند، مثلاً از كوه پرت شود يا در آب بيفتد و انسان بداند كه حيوان به واسطه تير و پرت شدن از كوه يا افتادن در آب جان داده، حلال نيست.
جوادی آملی: مسأله 2656- اگر پس از آنکه حیوانى را تیر زدند، از نظر ناپدید شود و پس از آن، مردهٔ آن حیوان پیدا شود، اگر بدانند که جاندادن آن فقط مستند به سلاح شکار بوده حلال است، ولى اگر احتمال دهند که با سلاح شکار به ضمیمهٔ چیز دیگر مانند افتادن در آب جان داده، حلال نیست؛ بلکه اگر شک کند که فقط براى تیر بوده یا نه، حلال نیست.
(مسأله 2604) اگر با سگ غصبي يا اسلحه غصبي حيواني را شكار كنند، شكار حلال است و مال خود او مي شود ولي گذشته از اين كه گناه كرده، بايد اجرت اسلحه يا سگ را به صاحبش بدهد.
این مساله در رساله آیات عظام:سبحانی ومظاهری نیست.
(مسأله 2605) اگر با شمشير يا چيز ديگري که شكار كردن با آن صحيح است با شرطهايي كه در صفحه گذشته گفته شد1، حيواني را دو قسمت كنند2 و سر و گردن در يك قسمت بماند و انسان وقتي برسد كه حيوان جان داده باشد، هر دو قسمت حلال است3 (اگر به همين قطع كردن جان داده باشد4)، و اگر حيوان زنده باشد5 و وقت تنگ باشد براي سر بريدن به آداب شرع، قسمتي كه سر و گردن ندارد حرام و قسمتي كه سر و گردن دارد حلال است و اگر وقت باشد براي سر بريدن، آن قسمت كه در آن سر نيست حرام است و آن قسمت ديگر اگر سر آن را به دستوري كه در شرع معين شده ببرند حلال است6 به شرط آن كه در زمان بريدن سرش، زنده باشد اگر چه ممكن نباشد زنده بماند و درحال جان دادن باشد.
1- خوئي، گلپايگاني، تبريزي، فاضل، صافي، نوري، زنجاني،وحید: با شرطهايي كه در مسأله [2601] گفته شد…
2- سيستاني: اگر به وسيله شكار چون شمشير، بعضي از اعضاي بدن حيوان مانند دست و پا را از او جدا كنند، آن عضو حرام مي باشد، ولي چنانچه آن حيوان را با مراعات شرايط گذشته در مسأله [2601] سر ببرند، باقيمانده بدن او حلال مي شود، و امّا اگر وسيله شكار –با شرايط گذشته- بدن حيوان را دو قسمت كند…
بهجت: با شرطهايي كه در مسائل گذشته گفته شد، حيواني را شكار كنند و در اثر آن، حيوان دو قسمت شود…
3-اراكي: و همچنين است اگرزنده باشد ولي به اندازه سر بريدن وقت نباشد و اگر به اندازه سر بريدن وقت باشد و حيوان هنوز زنده باشد، قسمتي كه سر و گردن ندارد حرام است و قسمتي كه سر و گردن دارد اگر سر آن را به دستوري كه درشرع معين شده ببرند حلال است.
خوئي، گلپايگاني، تبريزي، صافي، سيستاني، وحید: و همچنين است اگر حيوان زنده باشد ولي به اندازه سر بريدن وقت نباشد، امّا اگر به اندازه سر بريدن وقت باشد و ممكن باشد كه مقداري زنده بماند، قسمتي كه سر و گردن ندارد حرام و قسمتي كه سر و گردن دارد، اگر سر آن را بدستوري كه در شرع معيّن شده (سيستاني: بدستوري كه قبلاً گذشت) ببرند، حلال و گرنه آن هم حرام مي باشد.
زنجاني: و همچنين اگر حيوان زده باشد، ولي به اندازه سر بريدن وقت نباشد، امّا اگر به اندازه سر بريدن وقت باشد، قسمتي كه سر و گردن ندارد حرام و قسمتي كه سر و گردن دارد، اگر سر آن را به دستوري كه پيشتر ذكر شد ببرند حلال و گرنه آن هم حرام است.
مكارم: همچنين است اگر زنده باشد ولي وقت براي سر بريدن تنگ باشد امّا اگر وقت براي سر بريدن دارد، آن قسمت كه در آن سر نيست حرام است و آن قسمت ديگر كه سر دارد، اگر مطابق دستور شرع ببرد حلال است.
4-[قسمت داخل پرانتزدر رساله آیت الله سبحانی نیامده است]
5-بهجت: آن قسمت كه سر ندارد حرام است و آن قسمت ديگر، اگر سر آن را به دستوري كه در شرع معيّن شده ببرند، حلال است.
6-سبحانی:[پایان مساله].
نوري: وگرنه آن هم حرام است.
*****
مظاهری: مساله ۲۱۹۹- اگر به واسطه شكار كردن حيوان دو نيم شود، چنانچه وقتى برسد كه حيوان جان داده است هر دو قسمت حلال است امّا اگر حيوان زنده است چنانچه وقت براى سر بريدن دارد آن قسمتى كه در آن سر نيست حرام است و آن قسمت ديگر حلال است اگر آن را ذبح كند.
(مسأله 2606) اگر با چوب يا سنگ يا چيز ديگري كه شكار كردن با آن صحيح نيست حيواني را دو قسمت كنند، قسمتي كه سر و گردن ندارد حرام است و قسمتي كه سر و گردن دارد، اگر زنده باشد1 و سر آن را به دستوري كه در شرع معين شده ببرند حلال است2 به شرط آن كه در زمان بريدن سرش زنده باشد، اگر چه ممكن نباشد زنده بماند و درحال جان دادن باشد.
این مساله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
1-خوئي، گلپايگاني، سيستاني، تبريزي، صافي، نوري،وحید: و ممكن باشد كه مقداري زنده بماند و سر آن را به دستوري كه در شرع معيّن شده (سيستاني: به دستوري كه قبلاً گذشت) ببرند، حلال و گرنه آن قسمت هم حرام مي باشد.
2-مكارم، بهجت[پایان مساله]
زنجاني: اگر زنده باشد و سر آن را به دستوري كه ذكر شد ببرند حلال و گرنه آن قسمت هم حرام است.
(مسأله 2607) اگر حيواني را شكار كنند، يا سر ببرند و بچه زنده اي از آن بيرون آيد، چنانچه آن بچه به دستوري كه در شرع معين شده1 سر ببرند، حلال و گرنه حرام مي باشد2.
این مساله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
1-سيستاني، زنجانی: به دستوري كه قبلاً گذشت…
2-بهجت: حلال است و اگر خودش بميرد حرام مي باشد.
(مسأله 2608)اگر حيواني را شكار كنند يا سر ببرند و بچه مرده اي از شكمش بيرون آورند1، چنانچه خلقت آن بچه كامل باشد و مو يا پشم در بدنش روييده باشد2 پاك و حلال است3.
این مساله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
1-سيستاني: در صورتي كه مردن بچه پيش از كشتن آن حيوان نباشد و همچنين به سبب دير بيرون آوردنش از شكم آن حيوان نمرده باشد…
سبحانی: و مرگ او به خاطر کشتن مادر باشد…
2- وحید: به واسطه شكار یا سر بریدن مادرش مرده باشد و بیرون آوردن بچّه از شكم مادر بیشتر از اندازه متعارف تأخیر نداشته باشد …
3-زنجاني: مگر بدانند كه پيش از كشتن مادرش مرده بوده كه نجس و حرام است.
*****
مكارم: مسأله 2240 – اگر بچه با شكار كردن يا سر بريدن مادر، در شكم او مرده باشد حلال است، به شرط اينكه خلقت بچه كامل شده و مو يا پشم در بدنش روييده باشد.
فاضل: مسأله ۲۷۳۱- اگر بچه اي در شكم حيوان شكار شده يا ذبح شده باشد اگر خلقت آن كامل نشده باشد و مو يا پشم بر بدن او روييده نباشد، حرام است و اگر خلقت آن كامل شده باشد و زنده از بدن مادر خارج شده باشد، در صورتي حلال مي شود كه آن را به دستور شرع ذبح كنند و اگر خودش بميرد، حرام مي شود و اگر مرده از بدن مادر خارج شود، چنانچه قبل از كشتن مادر مرده باشد، نجس و حرام است و اگر با كشتن مادرش مرده باشد، پاك و حلال است