احکام شکار با سگ شکاری – چهارده مرجع

(مسأله 2609)اگر سگ شكاري حيوان وحشي1 حلال گوشتي را شكار كند پاك بودن و حلال بودن آن حيوان شش شرط دارد2:

اوّل: سگ به طوري تربيت شده باشد كه هر وقت آن را براي گرفتن شكار بفرستند برود و هر وقت از رفتن جلوگيري كنند بايستد3 ولي اگر در وقت نزديك شدن به شكار، با جلوگيري نايستد مانع ندارد4 و احتياط واجب آن است كه اگر عادت دارد كه پيش از رسيدن صاحبش شكار را مي خورد از شكار او اجتناب كنند، ولي اگر5 اتفاقاً شكار را بخورد اشكال ندارد6.

دوم: صاحبش آن را بفرستد و اگر از پيش خود دنبال شكار رود و حيواني را شكار كند خوردن آن حيوان حرام است. بلكه اگر از پيش خود دنبال شكار رود و بعداً صاحبش بانگ بزند كه زودتر آن را به شكار برساند اگر چه به واسطه صداي صاحبش شتاب كند، بنابراحتياط واجب7 بايد از خوردن آن شكار خودداري نمايند8.

سوم: كسي كه سگ را مي فرستد بايد9 مسلمان باشد10 يا بچه مسلمان باشد كه خوب و بد را بفهمد11 و اگر كافر يا كسي كه اظهار دشمني با اهل بيت پيغمبر صلّي الله عليه و آله و سلّم مي كند12 سگ را بفرستد، شكار آن سگ حرام است13.

چهارم: وقت فرستادن سگ14 ، نام خدا را ببرد و اكر عمداً نام خدا را نبرد، آن شكار حرام است، ولي اگر از روي فراموشي باشد15 اشكال ندارد16. و اگر وقت فرستادن سگ نام خدا را عمداً نبرد و پيش از آن كه سگ به شكار برسد نام خدا را ببرد بنابراحتياط واجب بايد از آن شكار اجتناب نمايد17.

پنجم: شكار بواسطه زخمي كه از دندان سگ پيدا كرده بميرد پس اگر سگ، شكار را خفه كند، يا شكار از دويدن يا ترس بميرد حلال نيست.

ششم: كسي كه سگ را فرستاده18، وقتي برسد كه حيوان مرده باشد، يا اگر زنده است به اندازه سر بريدن آن وقت نباشد19 و چنانچه وقتي برسد كه به اندازه سربريدن وقت باشد (مثلاً حيوان چشم يا دم خود را حركت دهد، يا پاي خود را به زمين بزند20) چنانچه سر حيوان را نبرد تا بميرد حلال نيست21.

1-گلپايگاني، فاضل، صافي: و يا اهلي وحشي شده…

2-فاضل: هفت شرط دارد…

مكارم: هرگاه با سگ شكاري، حيوان وحشي حلال گوشتي را شكار كند، اين حيوان با پنج شرط حلال مي شود:…

3-خوئي، گلپايگاني، تبريزي، صافي، زنجاني: و نيز (تبريزي: بنابراحتياط) بايد عادتش اين باشد كه تا صاحبش نرسد از شكار نخورد، ولي اگر (خوئي، تبريزي، زنجاني: عادت به خوردن خون شكار داشته باشد يا) اتفاقاً از شكار بخورد اشكال ندارد. [پايان شرط اوّل]

سيستاني: ولي اگر پس از نزديك شدن به شكار و ديدن آن نتوان از او جلوگيري كرد ضرر ندارد؛ و اگر عادتش اين باشد كه پيش از رسيدن صاحبش از شكار مي خورد ضرر ندارد و همچنين اگر عادت به خوردن خون شكار داشته باشد اشكال ندارد، ولي بنابراحتياط واجب شرط است كه عادتش چنين باشد كه اگر صاحبش خواست شكار را از او بگيرد به ممانعت و ستيز بر نخيزد. [پايان شرط اوّل]

4-بهجت: و تربيت شدن سگ به اين است كه غالباً موقع كشتن شكار آن را نخورد ولي اگر اتفاقاً شكار را بخورد، اشكال ندارد. [پايان شرط اوّل]

5-فاضل: ولي اگر عادت به خوردن خون شكار داشته باشد يا…

6-مكارم:1- سگ طوري تربيت شده باشد كه هر وقت آن را براي گرفتن شكار بفرستند برود و هر وقت از رفتن جلوگيري كنند بايستد، بلكه همين اندازه كه سگ را براي شكار تربيت كرده اند كافي است، ولو اين كه وقتي چشمش به شكار افتاد، خودش حركت كند و به سوي شكار برود، ولي احتياط واجب آن است كه اگر عادت دارد پيش از رسيدن صاحبش شكار را مي خورد، از شكار او اجتناب شود، امّا اگر گاهي شكار را بخورد، يا فقط خون او را بخورد، اشكال ندارد…

وحید: اول:سگ به طورى تربیت شده باشد كه هر وقت آن را براى گرفتن شكار بفرستند برود و هر وقت جلوگیرى كنند بایستد ، و نیز ـ بنابر احتیاط واجب ـ عادتش این باشد كه تا صاحبش نرسد از شكار نخورد ، ولى اگر عادت به خوردن خون شكار داشته باشد یا به ندرت از شكار بخورد اشكال ندارد…

7-بهجت: بنابر أظهر…

8-[شرط دوم در رساله آيت الله مكارم نيست]

زنجانی: دوم: صاحبش آن را بفرستد و اگر از پیش خود دنبال شکار رود و حیوانی را شکار کند خوردن آن حیوان حرام است، بلکه اگر از پیش خود دنبال شکار رود و بعداً صاحبش بانگ بزند که زودتر آن را به شکار برساند، اگر چه به واسطۀ صدای صاحبش شتاب کند، باید از خوردن آن شکار خودداری نمایند…

9-مكارم: بنابراحتیاط واجب…

10-سيستاني: به تفصيلي كه در شرايط شكار با اسلحه گذشت. [پايان شرط سوم]

11-مكارم: [و] كسي كه نسبت به اهل بيت پيغمبراکرم صلّي الله عليه و آله و سلّم اظهار دشمني كند، مسلمان نيست و شكار او اشكال دارد. [پايان شرط 2]

12-خوئي، فاضل، تبريزي،: اگر كافر يا كسي كه در حكم كافراست مانند غالي و خارجي و ناصبي يعني شخصي كه اظهار دشمني با اهل بيت پيغمبر صلّي الله عليه و آله و سلّم مي كند…

وحید: اگر كافر یا ناصب یا خارجى و یا بعضى از غلاتى كه در حكم كافرند…

13-زنجانی: سوم: کسی که سگ را می فرستد باید مسلمان یا بچه مسلمان باشد که خوب و بد را بفهمد و اگر کافر یا کسی که در حکم کافر است -مانند غالی و خارجی و ناصبی- سگ را بفرستد شکار آن سگ حرام است…

14- سيستاني: چهارم: شكارچي وقت فرستادن سگ يا پيش از رسيدنش به حيوان…

15-بهجت: در صورتي كه معتقد به وجوب بردن نام خدا در اين هنگام بود و يا اگر معتقد نبوده، عادت به بردن نام خدا داشت…

16-گلپايگاني، خوئي، صافي، تبريزي، سيستاني، زنجاني، وحید: [پايان شرط چهارم]

17-بهجت: بنابراحتياط بايد از آن شكار اجتناب نمايند، اگر چه بنابر أظهر مانعي ندارد…

مكارم:3- هنگام فرستادن يا حركت كردن سگ ، بايد نام خدا را ببرد، ولي اگر از روي فراموشي آن را ترك كند، اشكال ندارد و لازم نيست پيش از فرستادن سگ نام خدا راببرد، بلكه اگر پيش از آن كه سگ به شكار برسد نام خدا را ببرد حلال است…

18-اراكي: و به طور معمول با شتاب به دنبال صيد رفته…

19-سيستاني، زنجاني: ولي نه از جهت تأخير غير معمول در رسيدن به شكار، امّا اگر وقتي برسد که به اندازه سر بريدن وقت باشد و سر حيوان را نبرد تا بميرد حلال نيست.

وحید: به شرط آنکه در تأخیر مسامحه نکرده باشد…

20-[قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام: خوئي، گلپايگاني، فاضل، تبريزي، وحید وصافي نيست]

21-بهجت: و بنابرأحوط، شكارچي بايد خودش را زود به شكار برساند كه اگر زنده است، او را به دستور شرع سر ببرد و اگر عجله نكرد چه معذور باشد يا نه و احتمال بدهد كه بعد از شكار كردن هنوز شكار زنده بوده و بعداً مرده است، پاك و حلال بودن شكار مشكل است.

فاضل: [و] هفتم: صيّاد و شكارچي با سرعت يا به نحو متعارف به طرف صيد حركت كند.

*****

مظاهری: مسأله ۲۲۰۰- اگر سگ شكارى حيوان وحشى را شكار كند، با شش شرط پاك است و اگر حلال گوشت باشد حلال نيز مى‏شود.

 اوّل: سگ را براى شكار تربيت كرده باشند.

 دوّم: كسى او را براى شكار بفرستد و اگر از خودش برود فايده ندارد.

 سوّم:  فرستنده مسلمان باشد خواه زن باشد يا مرد، بالغ باشد يا غيربالغ، شيعه باشد يا سنى، ولى بايد ناصبى نباشد.

 چهارم: وقت فرستادن سگ، نام خدا را ببرد ولى اگر از روى فراموشى يا ندانستن مسئله آن را ترك كند اشكال ندارد، و اگر وقت فرستادن سگ، نام خدا را نبرد و پيش از آنكه سگ به شكار برسد نام خدا را ببرد حلال است.

 پنجم: شكار به واسطه زخمى كه از دندان سگ پيدا كرده بميرد، پس اگر سگ شكار را خفه كند يا شكار از دويدن يا ترس بميرد حلال نيست.

 ششم: كسى كه سگ را فرستاده وقتى برسد كه شكار جان داده باشد امّا اگر وقتى برسد كه شكار جان دارد بايد آن را ذبح كند.

(مسأله 2610)كسي كه سگ را فرستاده اگر وقتي برسد كه بتواند سر حيوان را ببرد، چنانچه به طور معمول و با شتاب مثلاً كارد را بيرون آورد و وقت سر بريدن بگذرد و آن حيوان بميرد حلال است، ولي اگر مثلاً بواسطه زياد تنگ بودن غلاف يا چسبندگي آن، بيرون آوردن كارد طول بكشد و وقت بگذرد 1حلال نمي شود2 و نيز اگر چيزي همراه او نباشد كه با آن سر حيوان را ببرد و حيوان بميرد واجب آن است كه از خوردن آن خودداري كند3.

این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.

1-سبحانی: ازخوردن آن خودددارى كند و نيز اگر چيزى همراه او نباشد كه با آن، سر حيوان را ببرد وحيوان بميرد، از خوردن آن نيز خوددارى كند.

2- فاضل، نوري: بنابراحتياط واجب حلال نمي شود.

3-نوري: احتياط واجب آن است كه از خوردن آن خودداري کند.

فاضل: بنابراحتياط، از خوردن آن خودداري كند.

بهجت: رجوع كنيد به ذيل مسأله 2609، شرط ششم.

*****

اراكي: ۲۶۲۴، گلپايگاني، خوئي، تبريزي، صافي، زنجاني: ۲۶۱۹، وحید: مسأله ۲۶۷۴- كسي كه سگ را فرستاده (اراكي: و به طور معمول با شتاب به طرف صيد رفته) اگر وقتي برسد كه بتواند سر حيوان را ببرد، چنانچه مثلاً بواسطه بيرون آوردن كارد و مانند آن (اراكي، وحید: بدون آن كه در كار سستي كرده باشد)، وقت سر بريدن بگذرد و آن حيوان بميرد حلال است ولي اگر چيزي همراه او نباشد كه با آن سر حيوان را ببرد و حيوان بميرد. احتياط واجب آن است كه از خوردن آن خودداري كنند.

.خوئي: حلال نمي شود ولي در اين حال اگر سگ را واداركند كه آن حيوان را بكشد، حلال مي شود.

.وحید: حلال نمى شود ، و اگر در این حال سگ را وابگذارد كه آن حیوان را بكشد حلال مى شود.

.زنجانی: باید از خوردن آن خودداري كنند.

مكارم: مسأله ۲۲۴۲- كسي كه سگ را فرستاده اگر وقتي برسد كه مي تواند سر حيوان را ببرد ولي كارد نداشته باشد، يا براي پيدا كردن كارد مدّتي وقت لازم باشد، چنانچه حيوان بميرد احتياط واجب اجتناب از گوشت آن است.

سيستاني: مسأله ۲۶۲۷- كسي كه سگ را فرستاده اگر وقتي برسد كه بتواند سر حيوان را ببرد چنانچه بواسطه تهيّه مقدّمات آن مانند بيرون آوردن كارد وقت بگذرد و آن حيوان بميرد حلال است، ولي اگر چيزي همراه او نباشد كه با آن سر حيوان را ببرد و حيوان بميرد، بنابر احتياط واجب حلال نمي شود، البتّه دراين حال اگر آن حيوان را رها كند كه سگ او را بكشد، حلال مي شود.

(مسأله 2611) اگر چند سگ را بفرستد و با هم حيواني را شكار كنند، چنانچه همه آنها داراي شرطهايي كه در صفحه گذشته گفته شده1 بوده اند، شكار حلال است و اگر يكي از آنها داراي آن شرطها نبوده2، شكار حرام است.

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.

1- خوئي، گلپايگاني، صافي، تبريزي، سيستاني، نوري، فاضل، زنجاني، وحید: در مسأله [2609] گفته شد..

2- فاضل: ولي مؤثر در شكار باشد…

*****

مظاهری: مسأله ۲۲۰۱- هرگاه چند سگ را براى شكار حيوانى بفرستد، اگر شرايطى كه گفته شد در همه آنها مراعات شود شكار حلال است، و اگر همه را با هم بفرستد يك بسم اللَّه براى همه آنها كافى است، و اگر در بعضى از آنها شرايط مراعات نشود شكار حرام است، و اگر چند نفر يك سگ يا سگهايى را بفرستند بايد همه مسلمان باشند و در وقت فرستادن نام خدا را ببرند.

(مسأله 2612) اگر سگ را براي شكار حيواني بفرستد و آن سگ حيوان ديگري را شكار كند، آن شكار حلال و پاك است و نيز اگر آن حيوان را با حيوان ديگري شكار كند، هر دوي آنها حلال و پاك مي باشند.

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.

*****

مكارم: مسأله ۲۲۴۴- هرگاه سگ تربيت شده را براي شكار حيواني بفرستد، ولي آن سگ حيوان حلال ديگري را شكار كند، اشكالي ندارد، همچنين اگر آن حيوان را با حيوان ديگري شكار كند هر دو حلال است.

(مسأله 2613) اگر چند نفر با هم سگ را بفرستند و يكي از آنها كافر باشد1، يا عمداً نام خدا را نبرد2، آن شكار حرام است3، و نيز اگر يكي از سگهايي را كه فرستاده اند به طوري كه در صفحه گذشته گفته شد4 تربيت شده نباشند، آن شكار حرام مي باشد.

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.

1- گلپايگاني، صافي: آن شكار حرام است و اگر همه مسلمان باشند و يكي از آنان عمداً نام خدا را نبرد، بنابراحتياط لازم آن شكار حرام است. [پايان مسأله]

2- مكارم: يا چند سگ بفرستند و يكي از آنها تربيت شده نباشند، بنابر احتياط واجب بايد از گوشت آن شكار پرهيز كرد. [پايان مسأله]

سيستاني: اگر چند نفر با هم سگ را بفرستند و يكي از آنها عمداً نام خدا را نبرد…

3- فاضل: اگر چند نفر با هم سگ را بفرستند و يكي از آنها كافر باشد، آن شكار حرام است و نيز اگر همه مسلمان باشند و يكي از آنان عمداً نام خدا را نبرد، آن شكار حرام است…

4- خوئي، سيستاني، تبريزي، نوري، فاضل: در مسأله [2609] گفته شد…

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 2611.

*****

وحید: مسأله ۲۶۷۷- اگر چند نفر باهم سگ را بفرستند و یكى از آنها كافر یا در حكم كافر باشد ، آن شكار حرام است ، و همچنین اگر بعضى از آنها عمداً نام خدارا نبرد ، و اگر یكى از سگهایى كه فرستاده اند به طورى كه در مسأله «۲۶09» گذشت تربیت شده نباشد ، آن شكار حرام مى باشد.

(مسأله 2614)اگر باز يا حيوان ديگري غير سگ شكاري حيواني را شكار كند، آن شكار حلال نيست ولي اگر وقتي برسند كه حيوان زنده باشد و به دستوري كه در شرع معين شده1 سر آن را ببرند حلال است.

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.

1- سيستاني، زنجانی: به دستوري كه قبلاً گذشت…

*****

مظاهری: مسأله ۲۲۰۳- اگر با سگ گلّه يا باز يا حيوان ديگرى غير از سگ شكارى، حيوانى را شكار كند آن شكار حلال نيست