احکام عزاداری- امام خمینی (ره)

‏‏[سؤال 12568]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏لطفا وظیفۀ ما را راجع به شبیه خوانی و روضه خوانی و عزاداری بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی اگر مشتمل بر محرّمات و موجب وهن مذهب‏‎ ‎‏نباشد مانع ندارد، اگر چه روضه خوانی بهتر است و عزاداری برای سید‏‎ ‎‏مظلومان از افضل قربات است.‏

‏‏[سؤال 12569]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم آیت الله‌ خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی، پس از تقدیم عرض‏‎ ‎‏سلام، از درگاه خدای باری تعالی سلامتی کامل آن وجود شریف را خواستارم و امید‏‎ ‎‏است که با رهبری های خردمندان‏‏ۀ‏‏ آن پدر بزرگوار، پرچم اسلام در سراسر کشورهای‏‎ ‎‏دنیا برافراشته و مستضعفین بر مستکبرین پیروز گردند.‏

‏‏باری پدر بزرگوار، یک آبادی حدوداً 6 هزار نفر جمعیت دارد که از زمان های‏‎ ‎‏بسیار قدیم علاق‏‏ۀ‏‏ خاصی به شبیه خوانی داشته و دارند. از زمانی که انقلاب به پیروزی‏‎ ‎‏رسیده عده ای گفته اند که شبیه خوانی حرام است و حتی شبیه خوان ها را کافر‏‎ ‎‏محسوب کرده اند، لذا به مرور زمان، اتحاد مردم از میان رفته و مردم نسبت به عزاداری‏ ‎‏و گردهمایی بی علاقه شده اند. با توجه به فرمایشات سال 1360 که عزاداری باید‏‎ ‎‏هرچه بهتر و به سنّت قدیم برگزار شود، خواهشمند است نسبت به چند سؤال زیر ما‏‎ ‎‏را راهنمایی فرمایید.‏

‏‏1. شبیه خوانی از نظر شعائر اسلامی:‏

‏‏الف ـ حرام است؟؛ ب ـ مکروه است؟؛ ج ـ اشکال ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی اگر مشتمل بر حرام نباشد و موجب وهن مذهب‏‎ ‎‏نشود اشکال ندارد ولی بهتر است به جای آن، مجالس روضه خوانی برپا‏‎ ‎‏کنند.‏

‏‏2. برای شهید گریه کردن با توجه به این که برای بازمانده عقده نشود:‏

‏‏الف ـ حرام است و اجر شهید از بین می رود؟؛ ب ـ مکروه است؟؛ ج ـ اشکال ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد.‏

‏‏3. محل ادارات دولتی که در رژیم قبل بابت طلب سازمان های وابسته مصادره شده، با توجه به غصبی‏‎ ‎‏بودن مکان نماز، وظیفه ما با توجه به بخش نامه برادر شهید رجایی که اول وقت، نماز برگزار شود‏‎ ‎‏چیست؟ «وقت نماز 30 دقیقه در بخش نامه، یاد شده و نمی توان به مسجد محل برویم».‏

‏‏بسمه تعالی، تا غصب بودن مکان محرز نباشد تصرفات و نماز اشکال ندارد.‏

‏‏4. انجام کاری برای اسلام در صورتی که پدر و مادر جلوگیری کنند، بدون اجازۀ آن ها مجاز است یا‏‎ ‎‏خیر؟ «البته پدر و مادر نه این که با اسلام و انقلاب بد باشند، بلکه به خاطر این که یکی از فرزندان در‏‎ ‎‏جبهه است، می گویند او بیاید و بعد، شما برو».‏

‏‏بسمه تعالی، در غیر واجبات باید از کاری که موجب اذیت والدین می شود خودداری نمایند.‏

‏‏5. شخصی زن و بچه دارد، علاقه دارد یک خانوادۀ بی سرپرست را اداره کند به خاطر این که به فساد‏‎ ‎‏کشیده نشوند؛ در صورتی که بتواند آن دو خانه را اداره کند و عدالت را تا سرحد امکان رعایت کند، اگر‏‎ ‎‏زن اول از این کار ناراضی باشد، از نظر شعائر اسلام:‏

‏‏الف ـ گناه است؟؛ ب ـ مکروه است؟؛ ج ـ اشکال ندارد؟‏

‏‏توضیح این که آن خانواده دو فرزند پسر کوچک دارند و یک دختر بزرگ که شوهر کرده است.‏

‏‏بسمه تعالی، لازم است مقررات دولت اسلامی در این باره مراعات شود.‏

‎‏[سؤال 12570]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله العالی‏

‏‏در قریه سید برخوار، عزاداری اهل بیت علیهم السلام را به صورت شبیه به توسط مردها‏‎ ‎‏اجرا می نمایند. طبل، سنج و دهل به صورت عزا و جنگ می زنند. گاهی اشعار مخالفی‏‎ ‎‏با مدارک اصیل تشیع دیده می شود. آیا با تصحیح اشعار آن توسط روحانی مسلّط و‏‎ ‎‏آگاه به تاریخ اهل بیت و منظم بودن برگزار کنندگان آن ـ اعم از خدام و تعزیه خوان ـ و‏‎ ‎‏پایبند بودن آن ها به احکام اسلام، این نحو عزاداری جایز است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، تعزیه و شبیه خوانی اگر مشتمل بر حرام نباشد و موجب وهن‏‎ ‎‏مذهب نشود، اشکال ندارد، ولی بهتر است به جای آن، مجالس‏‎ ‎‏روضه خوانی بر پا کنند.‏

‏‏[سؤال 12571]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 1 / 5 / 1361‏

‏‏مسئول دفتر امام در قم دامت برکاته، پس از عرض سلام و درخواست سلامتی‏‎ ‎‏وجود مقدس امام امت از درگاه باری تعالی، مستحضر می دارد:‏

‏‏چون سال ها است که‏‎ ‎‏مراسم تعزیه خوانی (شبیه خوانی) در ماه محرم به وسیل‏‏ۀ‏‎ ‎‏عده ای بی سواد و مادی پرست با پوشیدن لباس زنانه و شبیه شدن به امام حسین علیه السلام و‏‎ ‎‏زینب کبرا علیهاالسلام با اجتماع زن و مرد تعزیه برپا می دارند. مستدعی است این انجمن را از‏‎ ‎‏برپاداشتن این نوع عزاداری از اشتباه درآورید و آیا چنین نوع عزاداری جایز است؟‏‎ ‎‏دستور فرمایید. ومن الله‌ التوفیق، والسلام‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی اگر مشتمل بر حرام نباشد و موجب وهن مذهب‏‎ ‎‏نشود مانع ندارد، ولی بهتر است به جای آن مجالس روضه خوانی برپا‏‎ ‎‏کنند. ‏

‏‎‏[سؤال 12572]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏در عزاداری حضرت ابا عبدالله‌ الحسین ـ ارواحنا فداه ـ در شهر ما شوشتر از زمان‏‎ ‎‏قدیم الی زماننا هذا همیشه رسم بوده که همه ساله روز عاشورا عموم مردم عزادار با‏‎ ‎‏دسته های سینه زن و زنجیرزن و ازدحام عجیبی، به امامزاده عبدالله‌ که در جنوب شهر‏‎ ‎‏واقع است رفته و در آن جا به عزاداری مشغول شده و شبیه درآورده اند و صدای گریه‏‎ ‎‏و ضجه و ناله ها به فلک سرکشیده است. اکنون همان افراد که مزاحم سینه زنان‏‎ ‎‏می شوند، باز مزاحم عزاداران و شبیه درآورندگان می شوند، آیا این افراد حق مزاحمت‏‎ ‎‏و جلوگیری ایشان را دارند یا ندارند؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی اگر مشتمل بر محرمات شرعیه نباشد و موجب‏‎ ‎‏وهن مذهب نشود مانع ندارد، اگرچه بهتر است به جای آن روضه بخوانند. ‏

‏‏[سؤال 12573]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 23 / 4 / 1361‏

‏‏پس از حمد و ثنای خداوند تبارک و تعالی و درود بر پیامبر عالی قدر اسلام و ائمه‏‎ ‎‏طاهرین و درود بر امت شهیدپرور ایران. محضر مبارک مرجع عالی قدر و رهبر کبیر‏‎ ‎‏انقلاب، حضرت امام خمینی، پس از عرض سلام، سلامتی شما را از درگاه خداوند‏‎ ‎‏متعال خواستارم. محترماً به اطلاع آن حضرت می رسانم که:‏

‏‏در روستای اسلام آباد برخوار اصفهان تعزیه می خوانند. بدین صورت که مرد یا‏‎ ‎‏زنی به نقش زینب و دیگری به نقش امام حسین و غیره… انتخاب شده و شروع به‏‎ ‎‏خواندن می کنند. ابتدا این سؤال را دارم: آیا تعزیه بدین نحو درست است یا کلاً اصل‏‎ ‎‏آن چطور است؟ آیا باید در لابه لای آن هم دروغ بگنجانند، از قبیل: عروسی قاسم در‏‎ ‎‏کربلا و بودن لیلا در کربلا و غیره…؟ بنده که هجده ساله هستم و کتاب هایی از قبیل:‏‎ ‎‏منتهی الآمال و فریاد شهید مطهری بر تحریف های عاشورا را‏‎ ‎‏مطالعه کردم، در آن ها‏‎ ‎‏یافتم، عروسی قاسم و بودن لیلا در کربلا دروغ محض است. اما هرچه به‏ ‎‏کارگردان های تعزیه می گوییم قبول ندارند. این موضوع باعث ناراحتی اهل‏‎ ‎‏محل‏‎ ‎‏شده؛ لذا از شما می خواهیم مطالب بالا را اگر صحیح است یا نیست به صورت کتبی و‏‎ ‎‏امضای خودتان برای ما بفرستید.‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی اگر مشتمل بر حرام نباشد و موجب وهن مذهب‏‎ ‎‏نشود اشکال ندارد، ولی بهتر است به جای آن روضه خوانی نمایند. ‏

‏‏[سؤال 12574]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 21 / 5 / 1361‏

‏‏به خدمت دفتر حضرت آیت الله‌ العظمی نایب الامام، الامام خمینی، امام امت،‏‎ ‎‏دامت برکاته، با کمال ادب و احترام‏

‏‏این جانب پلیس شهربانی دامغان، بر خود لازم دانستم که چند لحظه ای از وقت‏‎ ‎‏گران بهای شخص جناب عالی را گرفته باشم و آن این است: تقاضا دارم شخص‏‎ ‎‏جناب عالی نظرات خود را که مطابقت دارد با موازین اسلام و قانون اسلامی قرآن، در‏‎ ‎‏مورد مجالس عزاداری ماه محرم (تعزیه خوانی) و شرکت در آن بیان بفرمایید تا این‏‎ ‎‏حقیر اهالی این روستای مذکور ـ قریه وامرزان ـ که یکی از روستاهای شهرستان‏‎ ‎‏دامغان می باشد را روشن و آگاه نمایم. در پایان پیروزی اسلام بر کفر جهانی را از‏‎ ‎‏خداوند متعال خواهانم. والسلام علی من اتبع الهدی‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی اگر موجب وهن مذهب نشود و مشتمل بر حرام‏‎ ‎‏نباشد اشکال ندارد، ولی بهتر است به جای آن مجالس روضه خوانی برپا‏‎ ‎‏کنند.‏

‏‏[سؤال 12575]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 7 / 1360‏

‏‏ریاست محترم دفتر امام خمینی، محترماً به عرض می رسد:‏

‏‏نظر به نزدیکی ماه محرم و ایام سوگواری خامس آل عبا، سرور شهیدان، حسین‏ ‎‏مظلوم علیه السلام؛ چون در بعضی از شهرستان ها و روستاهای ایران عزاداری محرم را با‏‎ ‎‏مراسم سنتی و خاصی برگزار می کنند؛ لذا مستدعی است نظر مبارک مرجع عظیم‏‎ ‎‏الشأن و رهبر عالی قدر، امام خمینی را به سؤالات زیر از نظر شرعی جویا شده و‏‎ ‎‏مراتب را کتباً ارسال نمایید.‏

‏‏1. آیا مراسم تعزیه خوانی (شبیه خوانی) جایز است؟ ‏

‏‏2. آیا مراسم قمه زنی جایز است؟ ‏

‏‏3. آیا مراسم حرکت دادن نخل، بستن محمل و عماری و سنج زدن و طبل زدن‏‎ ‎‏جایز است؟‏

‏‏موفقیت شما و سلامتی امام عزیز را از درگاه خدای بزرگ مسئلت می نمایم.‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی و مراسم دیگر که در سؤال ذکر شده، اگر همراه با‏‎ ‎‏حرامی نباشد و موجب وهن مذهب نشود، مانع ندارد و بهتر است به جای‏‎ ‎‏شبیه خوانی، روضه بخوانند و از قمه زنی اجتناب نمایند. ‏

‏‏[سؤال 12576]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 29 / 12 / 1360‏

‏‏محضر مقدس مرجع و رهبر عالی قدر، نایب الامام، حضرت آیت الله‌ العظمی امام‏‎ ‎‏خمینی، مدّ ظله العالی، احتراماً به عرض می رسد که:‏

‏‏آیا مداحی ائمه علیهم السلام و تعزیه خوانی به طریقی که معمول است با اخلاص و بدون‏‎ ‎‏ریا و غنا و با لباس فرم معمول تعزیه خوانی و طبل و شیپور که مناسب عزاداری با‏‎ ‎‏احترام تمام در مجالس می زنند از نظر حضرت عالی صحیح است یا اشکال دارد؟‏‎ ‎‏موارد صحیح و مورد اشکال آن چیست؟ لطفاً در صدر ورقه مرقوم فرمایید که مورد‏‎ ‎‏احتیاج است. خداوند بر عزت و سلامت و طول عمر آن حضرت بیفزاید. ‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی اگر مشتمل بر محرمات نباشد و یا موجب وهن‏‎ ‎‏مذهب نشود مانع ندارد و بهتر است به جای آن روضه بخوانند. ‏

‎‏[سؤال 12577]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏به حضور مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مرجع تقلید شیعیان جهان،‏‎ ‎‏می خواستم به عرض مبارک برسانم:‏

‏‏از سال های قدیم یعنی صد سال است که در قریه قره چال ـ از توابع ملکان که یکی‏‎ ‎‏از بخش های شهرستان مراغه می باشد ـ در ماه محرم به عزاداری حضرت‏‎ ‎‏سیدالشهدا علیه السلام مشغول می باشیم، یعنی شبیه می خوانند. سال گذشته مثل این که از‏‎ ‎‏طرف بعضی روحانیون محترم می گفتند: «خوب نیست» اگر چنانچه شبیه خوانی‏‎ ‎‏ایرادی یا ضرری دارد، دو کلمه در زیر این ورقه مرقوم فرمایید تا این سنت قدیمی که‏‎ ‎‏در این قریه اجرا می شود نشود و اگر مانع ندارد لطفاً مرقوم فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، تعزیه و شبیه خوانی اگر موجب وهن مذهب نشود و مشتمل بر‏‎ ‎‏حرام نباشد اشکال ندارد، ولی بهتر است به جای آن مجالس روضه خوانی‏‎ ‎‏برپا کنند. ‏

‏‏[سؤال 12578]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 20 / 4 / 1361‏

‏‏حضور محترم مکرم زعیم عالی قدر و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت‏‎ ‎‏آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته، ضمن تقدیم سلام و ارادت و قلبی مملو از‏‎ ‎‏عشق آن رهبر کبیر انقلاب و طول عمر و سلامتی وجود آن زعیم عالی قدر را از درگاه‏‎ ‎‏حضرت احدیت (جلّ جلاله) خواهانم و امیدوارم که خداوند عزّ و جلّ وجود‏‎ ‎‏ذی جود حضرت عالی را از بلیّات محفوظ بدارد، ان شاء الله‌ تعالی. چون این آرزوی‏‎ ‎‏من و همه ملت ایران و مستضعفان جهان است.‏

‏‏بعد از عرض سلام به حضور آن بزرگوار، عرضم بر این است که از زمان جدمان تا‏‎ ‎‏حدود دو سال قبل از انقلاب برای روزهای تاسوعا و عاشورا تا سیزدهم محرم،‏‎‏خودمان عده ای می شدیم که قربةً الی الله‌ و بدون دریافت وجهی دستگاه تعزیه خوانی‏‎ ‎‏راه می انداختیم به این صورت که عمر سعد و شمر و اسرا و حضرت زینب و حضرت‏‎ ‎‏سکینه خاتون و رقیه و امام سجاد (سلام الله‌ علیهم) به صورت عادی تشکیل می دادیم‏‎ ‎‏مطابق شهر نجف آباد اصفهان و ابرقو مشغول تعزیه خوانی می شدیم. و روز عاشورا از‏‎ ‎‏محل خارج و به یک کیلومتری که زیارتگاه می باشد می رفتیم؛ و شش روستا در آن‏‎ ‎‏زیارتگاه گرد می آمدند. به طوری عزاداری می شد که عده ای از گریه غش می نمودند و‏‎ ‎‏دو معجزه هم همه رؤیت نمودند.‏

‏‏دو سال قبل از انقلاب دو نفر روحانی آمدند و فتوایی دادند که حرام است و چند‏‎ ‎‏نفر از اهالی خشک مقدس هم بعداً مخالفت کردند و دنبال‏‏ۀ‏‏ تعزیه خوانی برچیده شد.‏‎ ‎‏از آن زمان تا به حال دیگر به صورت قبل عزاداری نمی شود. حال از مقام محترم‏‎ ‎‏رهبری تقاضا داریم اگر چنانچه تعزیه خوانی ـ به این صورت که فقط برای رضای خدا‏‎ ‎‏و حضرت اباعبدالله‌ الحسین علیه السلام ـ اشکالی ندارد، مرقوم فرمایید که مجدداً مشغول‏‎ ‎‏شویم و اگر چنانچه اشکال دارد باز هم مرقوم بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی اگر مشتمل بر محرمات شرعیه نباشد و موجب‏‎ ‎‏وهن مذهب نشود مانع ندارد و بهتر است به جای آن روضه بخوانند. ‏

‏‏[سؤال 12579]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 / 7 / 1361‏

‏‏محضر مبارک زعیم عالی قدر جهان تشیع و رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی ایران، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته ‏

‏‏محترماً نظر به این که در شوشتر شهر حماسه و قیام، عزاداری جهت حضرت‏‎ ‎‏سیدالشهدا از قدیم الایام به صورت شبیه خوانی مرسوم و سنت بوده، افرادی مؤمن و‏‎ ‎‏شایسته خود را به صورت جوانان بنی هاشم درآورده و فردی صالح و مؤمن خود را‏‎ ‎‏شبیه وجود نازنین ابا عبدالله‌ الحسین علیه السلام آراسته کرده و در مقابل سپاهی شبیه سپاه‏ ‎‏کوفه و شام بیرون آمده و دست‏‏ۀ‏‏ اول یک یک به میدان شهادت رفته و جان نثاری‏‎ ‎‏می نمایند.‏

‏‏اکنون چند سال است که بحمدالله‌ انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسیده و این‏‎ ‎‏عزاداری سنتی ـ که خود حضرت عالی هم روی آن مرتباً تأکید می فرمایید ـ کم و بیش‏‎ ‎‏به صورت تعطیل درآمده. اکنون از محضر جناب شما و از فتوای حضرت عالی‏‎ ‎‏می خواستیم مطلع باشیم که آیا مأذون هستیم کما فی السابق مراسم عزاداری را انجام‏‎ ‎‏داده و یا اکتفا به سینه زدن و زنجیرزنی نماییم؟ لطفاً نظری‏‏ۀ‏‏ حضرت عالی را ذیلاً مرقوم‏‎ ‎‏فرمایید. توضیح این که سوای مراسم شبیه خوانی، مطابق بعضی روایات که شیر آمده‏‎ ‎‏در قتلگاه، فردی را به صورت شیر هم بیرون آورده و فردی دیگر به صورت جبرئیل‏‎ ‎‏بالای نعشی که شبیه نعش سیدالشهدا باشد بیرون می آید. در این دو مورد هم نظری‏‏ۀ‏‎ ‎‏حضرت عالی را روشن فرمایید. در خاتمه ضمن دعاگویی برای سلامت امام امت‏‎ ‎‏احترامات فائقه را تقدیم می داریم.‏

‏‏بسمه تعالی، تعزیه و شبیه خوانی اگر مشتمل بر حرام نباشد و موجب وهن‏‎ ‎‏مذهب نشود اشکال ندارد، ولی بهتر است به جای آن مجالس‏‎ ‎‏روضه خوانی برپا کنند. ‏

‏‏[سؤال 12580]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر رهبر عالی قدر شیعیان جهان اسلام، آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله‏

‏‏ضمن ابراز سپاس گزاری و حق شناسی از زحمات شبانه روزی آن مرجع عالی قدر‏‎ ‎‏در امور توسعه عالم اسلام و مملکت ایران، از درگاه خداوند متعال طول عمر و‏‎ ‎‏خدمت بیشتر حضرت عالی را به دین مبین اسلام خواهانم.‏

‏‏در توابع شهرستان بم مخصوصاً در روستاها رسم است در ماه محرم عده ای که من‏‎ ‎‏هم جزء آن ها هستم، شبیه یا تعزیه خوانی برای امام حسین علیه السلام می کنند و هر کس در‏ ‎‏این تعزیه نقشی را به عهده دارد. مثلاً بعضی ها در نقش علی اکبر امام حسین علیه السلام، یکی‏‎ ‎‏در نقش شمر و دیگری در نقش ابوالفضل علیه السلام. به هر حال هر یکی نقشی دارند و‏‎ ‎‏نسخه هایی است که وقایع کربلا را به صورت شعر درآورده و روی کاغذ نوشته اند و‏‎ ‎‏هر کسی از روی آن ها در نقش خودش می خواند و به طور کلی شبیه یا تعزیه بر پا‏‎ ‎‏می شود. ناگفته نماند که یک مرد مثلاً در نقش زینب علیهاالسلام شبیه خوانی می کند. ‏

‏‏خواستم از آن رهبر عالی قدر در موضوع این کار سؤالی کرده باشم که آیا این کار‏‎ ‎‏خوب است یا خیر؟ البته این رسم از زمان های خیلی دور برقرار بوده و مردم روستا‏‎ ‎‏در ماه محرم از این برنامه برای عزاداری امام حسین علیه السلام استقبال زیادی می کنند. منتظر‏‎ ‎‏جواب آن رهبر عالی مقام هستم. ‏

‏‏خداوند متعال وجود شریف شما امام محترم را برای همه مسلمانان جهان و به‏‎ ‎‏ویژه مردم ایران، در پناه امام زمان از گزند حوادث مصون و محفوظ بدارد. ان شاء الله‌‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه درآوردن و تعزیه خوانی اگر مشتمل بر محرمات شرعیه‏‎ ‎‏نباشد مانع ندارد، ولی بهتر است به جای آن روضه بخوانند بلکه اگر وهن‏‎ ‎‏بر مذهب باشد باید ترک شود.‏

‏‏[سؤال 12581]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 29 / 7 / 1358‏

‏‏پیشگاه معظم رهبر عالی قدر انقلاب اسلامی ایران و قائد عظیم الشأن حضرت‏‎ ‎‏آیت الله‌ العظمی امام خمینی، ارواحنا فداه، با کسب اجازه و عرض ارادت قلبی، با ادب‏‎ ‎‏معروض می دارد:‏

‏‏عزاداری حضرت خامس آل عبا ارواحنا له الفداء، به طرز شبیه سازی که در قدیم‏‎ ‎‏متداول بوده و طریقه اش این است که مرد لباس زن نمی پوشد، ولی پالتوی سیاه یا‏‎ ‎‏پیراهن عربی پوشیده و از پارچه ای سیاه تا روی دماغ را پوشیده و اطفال هم پیراهن‏‎ ‎‏عربی سیاه پوشیده و چارقد عربی سبز می اندازند. و غنا خواندن و ساز و دهل هم‏ ‎‏نیست، مگر طبلی که جهت اعلان به مستمعین عزاداری، می زنند. و زن و مرد نیز علی‏‎ ‎‏حده در جای جداگانه می نشینند. مستدعی است: پاسخ عرض حال را با فتوای مبارک‏‎ ‎‏و خط و مهر شریف، اظهار بفرمایید که مزید احسان و تشکر است. در پایان، از پیشگاه‏‎ ‎‏حضرت ولی عصر (عج) امید است که سای‏‏ۀ‏‏ شریف از سر تمام ملت ایران کم و کوتاه‏‎ ‎‏نگردد. ان شاء الله‌ ‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی، اگر مشتمل بر محرمات شرعیه نباشد و موجب‏‎ ‎‏وهن مذهب نشود مانع ندارد، ولی بهتر است به جای آن روضه بخوانند.‏

‏‏[سؤال 12582]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 7 / 1358‏

‏‏ریاست محترم دفتر امام خمینی، پس از عرض سلام، تقاضامندم به سؤال زیر‏‎ ‎‏پاسخ بفرمایید:‏

‏‏مدت چند سال در محل ما تعزیه بر پا می داشتند. به این ترتیب که صحنۀ کربلا را با‏‎ ‎‏لباس تقریباً همان زمان، به نمایش می گذاشتند. یکی در نقش شمر و مثلاً یکی در نقش‏‎ ‎‏امام، با توجه به این که من نذر کرده ام تعزیه بخوانم، آیا این اشکال دارد یا  خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی اگر مشتمل بر محرمات شرعیه نباشد و موجب‏‎ ‎‏وهن مذهب نشود مانع ندارد، ولی بهتر است به جای آن روضه بخوانند.‏

‏‏[سؤال 12583]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 3 محرم الحرام 1400 ق‏

‏‏حضور محترم حضرت مستطاب حجت الاسلام والمسلمین وسید العلماء‏‎ ‎‏والمجتهدین، حاج آقا روح الله‌ الموسوی الخمینی، مدّ ظله العالی، محترماً؛ مصدع‏‎ ‎‏اوقات آن زعیم عالی قدر می گردد:‏

‏‏در زمان های گذشته در دهات مرسوم و متداول بود در این ایام محرم به عناوین‏‎ ‎‏مختلفه اقامه عزاداری و سوگواری نموده و می نمایند و حتی تعزیه خوانی بر پا نموده،‏ ‎‏به طور زبان حال یک مجلس به عنوان مثال، شرح حال حضرت عباس و امام حسین و‏‎ ‎‏گفت وگوهای ما بین آن ها آنچه را طبق اخبار واقع شده مورد نمایش قرار می دهند. آیا‏‎ ‎‏صحیح است و از نظر مقدس آن رهبر عالی قدر تجویز می شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، تعزیه خوانی، اگر مشتمل بر محرمات شرعیه و موجب اهانت‏‎ ‎‏به مقدسات و شعائر مذهبی نباشد مانعی ندارد، ولی بهتر است مجالس عزا‏‎ ‎‏بر پا نموده و روضه خوانی نمایند.‏

‏‏[سؤال 12584]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏زدن طبل و شیپور در تعزی‏‏ۀ‏‏ حضرت سیدالشهدا علیه السلام جایز است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از آلات لهو و لعب نباشد و وهن بر مذهب هم نشود، مانع‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 12585]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 29 / 10 / 1358‏

‏‏از محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی تقاضا‏‎ ‎‏می شود مرقوم فرمایید تعزیه ای که با شرایط ذیل خوانده می شود و مرسوم محل بوده،‏‎ ‎‏شرعاً چگونه است؟ تا عمل شود.‏

‏‏1. از طبل و شیپور و سایر ادوات طرب انگیز هیچ گونه استفاده نمی شود.‏

‏‏2. با صدای ساده که غنا به آن گفته نمی شود، تعزیه را می خوانند.‏

‏‏3. اجتماع مرد و زن به صورتی است که زن ها جدا و مردها جدا، به فاصله پنجاه‏‎ ‎‏متر از هم می نشینند.‏

‏‏4. کسی که نسخ‏‏ۀ‏‏ زنانه را می خواند، فقط عبا به دوش دارد و یک دستمال سیاه به‏‎ ‎‏سر می پیچد.‏

‏‏5. اشعار معمولی به زبان محلی که در اغلب مجالس مرسوم است، خوانده می شود.‏

‎‏6. مزاحم وقت نماز و روضه خوانی و مانع وعظ نیست، و خواننده هم اهل محل‏‎ ‎‏است.‏

‏‏بسمه تعالی، با خصوصیات مذکوره، اشکالی ندارد.‏

‏‏[سؤال 12586]‏‏ ‏ ‏‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 17 / 7 / 1361‏

‏‏ضمن تقدیم عرض سلام به رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله‌ العظمی‏‎ ‎‏امام خمینی و نایب بر حق امام زمان (عج)‏

‏‏مدت ها است در خان‏‏ۀ‏‏ حضرت سیدالشهدا علیه السلام به ذکر مصیبت مشغول هستیم، البته‏‎ ‎‏بیشتر اوقات در جلسات هیأت به شبیه خوانی با تمام وسایل از قبیل طبل کوچک،‏‎ ‎‏شیپور به آهنگ شعارهای اسلامی و به منظور گریه گرفتن از مردم مشغول می باشیم و‏‎ ‎‏لباس شمر و ابن سعد سرخ و مرتب از هر جهت و لباس امام سبز و لباس حضرت‏‎ ‎‏ابوالفضل سبز، علی اکبر سبز، حضرت قاسم سبز، فقط یک مشکی ساده کسی که زینب‏‎ ‎‏می خواند می پوشد و یک الگار مشکی بر سر دارد و بدون غنا می خوانیم و سایر‏‎ ‎‏شبیه خوان ها در هر شبیه لباسشان مرتب و از روی حساب می باشد، و در مجلس زن و‏‎ ‎‏مرد از هم جدا می باشد، و هر کس هم نذری برای امام حسین علیه السلام بدهد آن هایی که‏‎ ‎‏بدهکارند و دسترسی به جایی ندارند آن پول را اگر جمع شود خرج معاش می کنند و‏‎ ‎‏قدری هم اگر بشود برای زینت عزای امام حسین علیه السلام لباس می خرند. هدف ما این‏‎ ‎‏است که اسلام را با مردم آشنا کنیم و مردم را دلبسته به انقلاب و روحانیت کنیم و یاد‏‎ ‎‏صحرای کربلا بیندازیم تا رزمندگان اسلام را دعا کنند و امام عزیز را دعا کنند و‏‎ ‎‏همبستگی به وجود بیاید به یاد مسجدها بیفتند. و سر نماز معلولین را، مریض ها را،‏‎ ‎‏اسلام را، دعا کنند. ما هم ثوابی برده باشیم و در بعضی مواقع از کمیته ها مانع عزاداری‏‎ ‎‏ما می شوند و یا اشخاص دیگر مزاحم این جانبان می شوند. تمنّا داریم که حضرت امام‏‎ ‎‏شرح شبیه خوانی را لطف بفرمایند با دست خط مبارک ما آن را فتوکپی کرده به‏
‏‎‎‏صورت کارت در جیب داشته باشیم برای مدرک و همیشه دعاگوی رهبر عزیز و‏‎ ‎‏روحانیت و رزمندگانمان باشیم تا کسی جلوی عزاداری حضرت سیدالشهدا را‏‎ ‎‏نتوانسته بگیرد و مانع عزاداری بشوند، زیادتر عرضی ندارم سلامتی رهبر و پیروزی‏‎ ‎‏رزمندگان را از خداوند متعال خواستارم. منتظر دست خط مبارک می باشم.‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی اگر مشتمل بر محرمات شرعیه نباشد و موجب‏‎ ‎‏وهن مذهب نشود مانع ندارد و بهتر است به جای آن روضه بخوانند. ‏

‏‏[سؤال 12587]‏‏ ‏ ‏ ‏‏2. در ماه محرم الحرام ـ روز تاسوعا و عاشورای حسینی ـ در شوش و چند جای‏‎ ‎‏دیگر ـ به قول اصطلاح محلی ـ شبیه در می آوردند، یعنی واقع‏‏ۀ‏‏ کربلا را در این دو روز‏‎ ‎‏به صورت نمایش اجرا می کنند. افرادی که مثلاً در نقش امام حسین علیه السلام و فرزندان و‏‎ ‎‏یارانش ظاهر می شوند، در حالی که صد در صد معصوم نیستند، آیا شرعاً اشکال‏‎ ‎‏ندارد؟‏

‏‏این افراد ممکن است که حتی در حد یاران امام حسین علیه السلام هم نباشند. البته زنده‏‎ ‎‏نگهداشتن واقع‏‏ۀ‏‏ عاشورا امری واجب است و شکی در این نیست و لیکن چه بسا‏‎ ‎‏افرادی که در این نقش ها ظاهر می شوند، پاک و منزه نباشند. ما شاهدیم که حتی در‏‎ ‎‏فیلم ها و نمایشنامه هایی که در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران اجرا می شوند،‏‎ ‎‏اصلاً کسی در نقش پیامبر صلی الله علیه و آله و یا امامان ما ظاهر نمی شود و حتی سخن نمی گوید.‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی اگر مشتمل بر محرّمات نباشد و موجب وهن‏‎ ‎‏مذهب نشود اشکال ندارد و بهتر است به جای آن، روضه بخوانند.‏

‏‏[سؤال 12588]‏‏ ‏ ‏ ‏‏3. شبیه خوانی یا تعزیه خوانی در نقش معصوم و مؤنث چه صورتی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، شبیه خوانی اگر مشتمل بر محرمات نباشد و موجب وهن‏‎ ‎‏مذهب نشود مانع ندارد ولی بهتر است به جای آن، روضه بخوانند.‏

‏‎ ‎قمه زدن

‏‏[سؤال 12589]‏‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت مسئولین محترم دفتر امام خمینی، دام عزه، با عرض سلام و تشکر،‏‎ ‎‏خواهشمند است نظر و فتوای امام خمینی را در مورد برنامه هایی مثل قمه زنی و با بدن‏‎ ‎‏برهنه در انظار عمومی سینه زدن، بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، در شرایط و اوضاع کنونی از قمه زدن خودداری شود و‏‎ ‎‏عزاداری و سینه زدن مانعی ندارد.‏

‏‏[سؤال 12590]‏‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی  ‏ ‏ 18 / 9 / 1358‏

‏‏محضر مبارک مرجع عالی قدر، حضرت آیت الله‌ العظمی جناب حاج آقا روح الله‌‏‎ ‎‏الموسوی الخمینی، دام ظله العالی‏

‏‏اخیراً مشاهده می شود بعضی به اسم مسلمان آگاه و مسئول، از آوردن پرچم و نخل‏‎ ‎‏و علمات و طوق و جریده در مراسم سوگواری خامس آل عبا و ائمه اطهار علیهم السلام به‏‎ ‎‏عنوان این که خرافات و بدعت است ممانعت نموده و همچنین به سینه زنی و‏‎ ‎‏زنجیرزنی و قمه زنی و شبیه خوانی و تعزیه خوانی ایراد می کنند. آیا به نظر‏‎ ‎‏حضرت عالی موارد مذکور شرعاً جایز و در مراسم مذهبی و شعائر سنتی ـ کما فی‏‎ ‎‏السابق ـ باید اجرا گردد یا خرافات و خلاف شرع است که باید ترک شود. ‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، در وضع موجود قمه نزنند و شبیه خوانی، اگر مشتمل بر‏‎ ‎‏محرمات و موجب وهن مذهب نباشد مانع ندارد؛ اگرچه روضه خوانی بهتر‏‎ ‎‏است و عزاداری برای سید مظلومان از افضل قربات است. ‏

‏‎‏[سؤال 12591]‏‏ ‏ ‏ ‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 8 / 1358‏

‏‏محضر مقدس زعیم بزرگوار جهان اسلام، رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی ایران،‏‎ ‎‏امام خمینی، دامت برکاته، پس از سلام و امید موفقیت آن رهبر عظیم الشأن به عرض‏‎ ‎‏می رسانیم:‏

‏‏این جانبان همه ساله به یاد حضرت ابا عبد الله‌ علیه السلام روز عاشورا تیغ یا قمه بر سر‏‎ ‎‏خود می زنیم، البته خون هم کم یا زیاد از سرمان می آید؛ آیا این کار خوب است یا‏‎ ‎‏خیر؟ ما پیرو و تابع آن رهبر بزرگوار هستیم. ‏

‏‏بسمه تعالی، با وضع کنونی این عمل را نکنند. ‏

‏‏[سؤال 12592]‏‏ ‏ ‏‏‏5. آیا قمه زدن و زنجیر زدن در ایام عزاداری امام حسین علیه السلام صحیح است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، از قمه زدن در وضع کنونی خودداری شود و عزاداری به نحو‏‎ ‎‏مرسوم مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 12593]‏‏ ‏ ‏ ‏‏قمه زدن در عزای حضرت امام حسین علیه السلام جایز است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر موجب ضرر نباشد مانع ندارد، ولی در این زمان، این عمل‏‎ ‎‏نشود.‏

‏‎ ‎