(مسأله 2803): نذر آن است که انسان بر خود واجب کند که کار خیرى را براى خدا بجا آورد یا کارى را که نکردن آن بهتر است براى خدا ترک نماید.
(مسأله 2804): در نذر باید صیغه خوانده شود و لازم نیست آن را به عربى بخوانند پس اگر بگوید چنانچه مریض من خوب شود، براى خدا بر من است که ده تومان به فقیر بدهم نذر او صحیح است.
(مسأله 2805): نذر کننده باید مکلف و عاقل باشد و به اختیار خود نذر کند، بنا بر این نذر کردن کسى که او را مجبور کرده اند، یا به واسطه عصبانى شدن بى اختیار نذر کرده صحیح نیست.
(مسأله 2806): شخص مفلّس و آدم سفیه (کسى که مال خود را در کارهاى بیهوده مصرف مى کند) اگر مثلاً نذر کند چیزى به فقیر بدهد صحیح نیست.
(مسأله 2807): اگر شوهر از نذر کردن زن جلوگیرى نماید، زن نمى تواند در صورتى که وفا به نذرش منافى با حق شوهر باشد نذر کند بلکه بدون اذن شوهر در این صورت نذر زن منعقد نمى شود.
(مسأله 2808): اگر زن با اجازه شوهر نذر کند، شوهر نمى تواند نذر او را به هم بزند، یا او را از عمل کردن به نذر جلوگیرى نماید مگر اینکه در ظرف عمل، وفا به نذر منافى به حق شوهر باشد که در این صورت بعید نیست بتواند بهم بزند.
(مسأله 2809): اگر فرزند بدون اجازه پدر یا با اجازه او نذر کند، باید به آن نذر عمل نماید، ولى اگر پدر یا مادر از عملى که نذر کرده منعش کنند ظاهر این است که نذرش منحل مى شود.
(مسأله 2810): انسان کارى را مى تواند نذر کند که انجام آن برایش ممکن باشد بنا بر این کسى که مثلاً نمى تواند پیاده کربلا برود، اگر نذر کند که پیاده برود نذر او صحیح نیست.
(مسأله 2811): اگر نذر کند که کار حرام یا مکروهى را انجام دهد یا کار واجب یا مستحب را ترک کند، نذر او صحیح نیست.
(مسأله 2812): اگر نذر کند که کار مباحى را انجام دهد یا ترک نماید چنانچه بجا آوردن آن و ترکش از هر جهت مساوى باشد، نذر او صحیح نیست و اگر انجام آن از جهتى بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر کند مثلاً نذر کند غذائى را بخورد که براى عبادت قوت بگیرد، نذر او صحیح است و نیز اگر ترک آن از جهتى بهتر باشد و انسان براى همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید مثلاً براى اینکه دود مضر است نذر کند که آن را استعمال نکند نذر او صحیح مى باشد.
(مسأله 2813): اگر نذر کند نماز واجب خود را در جائى بخواند که بخودى خود ثواب نماز در آنجا زیاد نیست مثلاً نذر کند نماز را در اطاق بخواند، چنانچه نماز خواندن در آنجا از جهتى بهتر باشد مثلاً به واسطه اینکه خلوت است انسان حضور قلب پیدا مى کند، نذر او صحیح است.
(مسأله 2814): اگر نذر کند عملى را انجام دهد، باید همانطور که نذر کرده بجا آورد پس اگر نذر کند که روز اول ماه صدقه بدهد، یا روزه بگیرد یا نماز اول ماه بخواند چنانچه قبل از آن روز یا بعد از آن بجا آورد کفایت نمى کند و نیز اگر نذر کند که وقتى مریض او خوب شد صدقه بدهد، چنانچه پیش از آنکه خوب شود صدقه را بدهد کافى نیست.
(مسأله 2815): اگر نذر کند که روزه بگیرد ولى وقت و مقدار آن را معین نکند چنانچه یک روز روزه بگیرد کافى است و اگر نذر کند نماز بخواند و مقدار خصوصیات آن را معین نکند، اگر یک نماز دو رکعتى بخواند کفایت مى کند و اگر نذر کند صدقه بدهد و جنس و مقدار آن را معین نکند، اگر چیزى بدهد که بگویند صدقه داده، به نذر عمل کرده است و اگر نذر کند کارى براى خدا بجا آورد در صورتى که یک نماز، یا یک روز روزه بگیرد یا چیزى صدقه بدهد نذر خود را انجام داده است.
(مسأله 2816): اگر نذر کند روز معین را روزه بگیرد، باید همان روز را روزه بگیرد و در صورتى که عمداً روزه نگیرد باید گذشته از قضاى آن روز کفاره هم بدهد و اظهر این است که کفاره اش کفاره مخالفت یمین است چنانکه خواهد آمد ولى در آن روز بنا بر احتیاط واجب اختیاراً نمى تواند مسافرت کند و روزه را نگیرد و اگر ضرورت باشد سفر مانعى ندارد و چنانچه در سفر باشد و اقامه هیچ محذورى نداشته باشد احتیاط آن است که قصد اقامه کرده روزه بگیرد و در صورتى که از جهت سفر ضرورى یا از جهت عذر دیگرى مثل مرض یا حیض روزه نگیرد لازم است روزه را قضا کند.
(مسأله 2817): اگر انسان از روى اختیار به نذر خود عمل نکند، باید کفّاره بدهد.
(مسأله 2818): اگر نذر کند که تا وقت معین عملى را ترک کند، بعد از گذشتن آن وقت مى تواند آن عمل را بجا آورد و اگر پیش از گذشتن آن وقت از روى فراموشى یا ناچارى انجام دهد، چیزى بر او واجب نیست ولى باز هم لازم است که تا آن وقت آن عمل را بجا نیاورد و چنانچه دوباره پیش از رسیدن آن وقت بدون عذر آن عمل را انجام دهد باید کفّاره بدهد.
(مسأله 2819): کسى که نذر کرده عملى را ترک کند و وقتى براى آن معین نکرده است اگر از روى فراموشى، یا ناچارى، یا غفلت، آن عمل را انجام دهد، کفّاره بر او واجب نیست. ولى بعداً هر وقت از روى اختیار آن را بجا آورد، باید کفّاره بدهد.
(مسأله 2820): اگر نذر کند که در هر هفته روز معیّن مثلاً روز جمعه را روزه بگیرد چنانچه یکى از جمعه ها عید فطر یا قربان باشد، یا در روز جمعه عذر دیگرى مانند سفر یا حیض براى او پیدا شود، باید آن روز را روزه نگیرد و قضاى آن را بجا آورد.
(مسأله 2821): اگر نذر کند که مقدار معینى صدقه بدهد، چنانچه پیش از دادن صدقه بمیرد و ترکه از او باقى مانده باشد، احتیاط واجب آن است که از ثلث میت آن را صدقه دهند.
(مسأله 2822): اگر نذر کند به فقیر معینى صدقه بدهد، نمى تواند آن را به فقیر دیگر بدهد و اگر آن فقیر بمیرد، بنا بر احتیاط باید به ورثه او بدهد.
(مسأله 2823): اگر نذر کند که به زیارت یکى از امامان مثلاً به زیارت حضرت ابى عبدالله ((علیه السلام)) مشرّف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافى نیست، و اگر به واسطه عذرى نتواند آن امام را زیارت کند، چیزى بر او واجب نیست.
(مسأله 2824): کسى که نذر کرده زیارت برود و غسل زیارت و نماز آن را نذر نکرده لازم نیست آنها را بجا آورد.
(مسأله 2825): اگر براى حرم یکى از امامان یا امامزادگان نذر کند باید آن را بنا بر احتیاط در تعمیر و روشنائى و فرش حرم و مانند اینها مصرف کند.
(مسأله 2826): اگر براى خود امام ((علیه السلام)) چیزى نذر کرد، چنانچه مصرف معینى را قصد کرده، باید به همان مصرف برساند، و اگر مصرف معینى را قصد نکرده، بهتر آن است که به مصرفى برساند که نسبتى با امام ((علیه السلام))داشته باشد مانند زوار فقیر یا به مصارف حرم آن امام از قبیل تعمیر و مانند آن برساند و همچنین است اگر چیزى را براى امامزاده اى نذر کند.
(مسأله 2827): گوسفندى را که براى صدقه، یا براى یکى از امامان نذر کرده اند، اگر پیش از آنکه به مصرف نذر برسد شیر بدهد، یا بچه بیاورد، در صورتى که قصد انتفاع از آن را داشته باشد مال خود اوست و اگر قصد کند که این گوسفند با تمام منافعى که از او حاصل مى شود نذر باشد، باید شیر و بچه بمصرف نذر برسد، و اگر ناذر از منافع غفلت داشته باشد، احتیاط واجب این است که منافع را به مصرف نذر برساند، ولى پشم گوسفند و مقدارى که چاق مى شود جزء نذر است جزماً.
(مسأله 2828): هر گاه نذر کند که اگر مریض او خوب شود، یا مسافر او بیاید، عملى را انجام دهد، چنانچه معلوم شود پیش از نذر کردن مریض خوب شده، یا مسافر آمده است، عمل کردن به نذر لازم نیست.
(مسأله 2829): اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید شوهر دهد بعد از آنکه دختر به تکلیف رسید، اختیار با خود او است و نذر آنان اعتبار ندارد.
(مسأله 2830): هر گاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعى خود برسد کارى را انجام دهد، بعد از آنکه حاجتش برآورده شد، باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آنکه حاجتى داشته باشد، عهد کند که عمل خیرى را انجام دهد، آن عمل بر او واجب مى شود.
(مسأله 2831): در عهد هم مثل نذر باید صیغه خوانده شود و مشهور آن است که کارى را که عهد مى کند انجام دهد باید یا عبادت باشد مثل نماز واجب و مستحب یا کارى باشد که انجام آن بهتر از ترکش باشد ولى بنا بر احتیاط واجب در صورتى که متعلق عهد مرجوح شرعى نباشد آن عمل را انجام دهد.
(مسأله 2832): اگر به عهد خود عمل نکند، باید کفاره بدهد یعنى شصت فقیر را سیر کند، یا دو ماه پى در پى روزه بگیرد، یا یک بنده آزاد کند.