احکام نگاه کردن

(مسأله 2433) نگاه كردن مرد به بدن زن نامحرم1 چه با قصد لذّت و چه بدون آن حرام است. و نگاه كردن به صورت و دستها اگر به قصد لذّت باشد حرام است،( ولي اگر بدون قصد لذت باشد مانعي ندارد2) و نيز نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم 3 حرام مي باشد4 و نگاه كردن به صورت و بدن و موي دختر نابالغ اگر به قصد لذّت نباشد5 و بواسطه نگاه کردن هم انسان نترسد که به حرام بیفتد اشکال ندارد ، ولی بنابراحتیاط بايد جاهايي را كه مثل ران و شكم معمولاً مي پوشاند نگاه نكند.

1- اراكي: و موي او…

خوئي، تبريزي، نوري: و همچنين نگاه كردن به موي آنان…

2- فاضل: اگر چه أحوط، اجتناب است…

خوئي: احتياط واجب (تبريزي: احتياط) آن است كه بدون قصد لذت هم به آنها نگاه نكند…

[قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله سبحانی نیست]

3- اراكي: چه باقصد لذّت چه بدون آن…

نوري: به جز صورت و دستها….

تبريزي: با قصد لذت حرام مي باشد. [پايان مسأله]

4- خوئي: بنابراحتياط در غير صورت و دستها و سر و گردن و پا؛ و امّا نظر زن به اين مواضع از مرد، ظاهر آن است كه جايز است بدون قصد لذت، اگر چه احوط نيز ترك است.

فاضل: نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم با قصد لذّت و به غير صورت و دستها بدون آن حرام مي باشد…

سبحانی: مگر آن مقدار که معمولا نمی پوشانند…

5- اراكي، فاضل: و موجب تحريك شهوت نگردد و بواسطه نگاه كردن هم انسان نترسد كه به حرام بيفتد مانعي ندارد.

*****

گلپايگاني، صافی: مسأله ۲۴۴۲- نگاه كردن مرد به بدن زن نامحرم و دختري كه نه سالش تمام نشده ولي خوب و بد را مي فهمد و نگاه كردن به او عادتاً امكان تهييج و تحريك شهوت دارد و همچنين نگاه كردن به موي آنان چه با قصد لذت و چه بدون آن حرام است و نگاه كردن به صورت و دست آنان اگر به قصد لذت باشد حرام است، بلكه حرام بودن نگاه به آنها بدون قصد لذت هم خالي از قوّت نيست. و نيز نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم حرام مي باشد.

. صافي: اگر به قصد لذت باشد حرام است و بدون قصد لذت هم بنابراحتياط، ترك آن لازم است…

وحید: مسأله 2497- نگاه كردن مرد به بدن و موى زن نامحرم ـ چه با قصد لذّت و چه بدون آن ، و چه با ترس وقوع در حرام و چه بدون آن ـ حرام است ، و نگاه كردن بصورت و دستهاى او اگر به قصد لذّت باشد یا ترس وقوع در حرام داشته باشد ، حرام است ، و احتیاط مستحبّ آن است كه بصورت و دستها تا مچ ـ هر چند بدون قصد لذّت و ترس وقوع در حرام ـ نگاه نكند ، و نیز نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم حرام است مگر به جاهایى كه سیره متشرّعه و متدینین بر پوشانیدن آن نیست ، مانند سر و صورت و گردن و دستها و ساق پاها ، كه نگاه كردن زن به این مواضع بدون قصد لذّت و ترس وقوع در حرام جایز است.

سيستاني: مسأله 2451- نگاه كردن مرد به بدن زنان نامحرم و همچنين نگاه كردن به موي آنان، چه با شهوت باشد چه بدون آن چه با ترس از وقوع در حرام چه بدون آن، حرام است و نگاه كردن به صورت آنان و دستهايشان تا مچ، اگر با شهوت يا با ترس از وقوع در حرام باشد حرام است. بلكه احتياط مستحبّ آن است كه بدون شهوت و ترس از وقوع در حرام هم به آنها نگاه نكند و نيز نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم با شهوت و ترس از وقوع در حرام، حرام مي باشد، بلكه به احتياط واجب بدون آن نيز نبايد نگاه كند مگر به جاهايي از بدن كه معمولاً مردها نمي پوشانند مثل سر و دستها و ساق پاها كه نگاه كردن زن به اين جاها اگر بدون شهوت و خوف وقوع در حرام باشد اشكال ندارد.

بهجت: مسأله ۱۹۳۱- نگاه كردن مرد به بدن زنان نامحرم و همچنين نگاه كردن به موي آنان چه با قصد لذت و چه بدون آن، حرام است و نگاه كردن به صورت و دستهاي آنها اگر به قصد لذت باشد حرام است و امّا بدون قصد لذت نگاه به آنها بنابر أظهر، جايز است. بنابر احتياط واجب نگاه كردن مرد به بدن و موي دختري كه نه سالش تمام نشده ولي خوب و بد را مي فهمد جايز نيست، اگر چه بدون قصد لذت هم باشد. نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم بنابراحتياط واجب حرام است و همچنين نگاه كردن زن به بدن پسري كه بالغ نشده ولي خوب و بد را مي فهمد جايز نيست و امّا جواز نگاه كردن زن به قسمتي از بدن مرد نامحرم كه غالباً باز است، مثل سر، خالي از وجه نيست، مگر اينكه اين نگاه كردن كمك به معصيت باشد.

زنجاني: مسأله 2442- نگاه كردن مرد به بدن زن نامحرم كه نه سال تمام شده و به موي آن چه با قصد لذت و چه بدون آن حرام است و نگاه كردن به صورت و دستها تا مچ اگر به قصد لذّت باشد یا بترسد به حرام بیفتد حرام است، و احتياط مستحبّ آن است كه بدون این دو هم به آنها نگاه نكند و نگاه كردن زن بدون قصد لذّت به مواضعي از بدن مرد كه معمولاً پوشيده است جایز نیست و نگاه كردن به قصد لذّت به تمام مواضع مرد حرام است.

لازم به توضيح است كه مراد از لذّت درمسائل اين فصل، لذت شهواني و جنسي است، كه مرتبه شديد آن معمولاً در مقدّمات نزديكي براي انسان پديد مي آيد، نه لذّتي كه مثل پدر و مادر از نگاه كردن به فرزند مي برند يا لذّتي كه از نگاه كردن به بناهاي زيبا يا سبزه زار و گلستان و مانند آن براي انسان پدید می آید.

مكارم: مسأله 2080- نگاه كردن مرد به بدن زن نامحرم، خواه با قصد لذّت باشد يا بدون آن، حرام است و همچنين نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم، ولي نگاه كردن به صورت و دستهاي زن نامحرم تا مچ اگر به قصد لذت نباشد و مايه فساد و گناه نگردد اشكال ندارد، همچنين نگاه كردن به بدن مرد نامحرم به آن مقدار كه معمولاً آن را نمي پوشانند مانند سر و صورت و گردن و مقداري از پا و دست، نگاه كردن به دختر نابالغ اگر به قصد لذت نباشد و به واسطه نگاه كردن ترس از افتادن در حرام نداشته باشد جايز است، ولي بنابر احتياط واجب بايد به جاهايي مثل ران و شكم كه معمولاً مي پوشانند نگاه نكند.

مظاهری: مسأله ۱۹۳۶- نگاه كردن مرد به بدن و موى زن نامحرم و دختر مميّز چه با قصد لذّت و چه بدون آن حرام است، و نگاه كردن به صورت و دست‌ها تا مچ نيز، اگر به قصد لذّت باشد يا بترسد كه به حرام بيفتد، يا موجب مفسده باشد، يا صورت و دست‌ها جالب باشد، حرام است، ولى نگاه كردن بدون اينها جايز است، گرچه مطلقاً پرهیز از این نگاه بجاست.

مظاهری: مسأله ۱۹۳۷- نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم و پسر مميّز چه با قصد لذّت و چه بدون آن حرام است و نگاه كردن زن به مواردى كه معمولًا مردها نمى‏پوشانند نظير صورت و سر و گردن، اگر به قصد لذّت باشد يا بترسد كه به حرام بيفتد و يا موجب مفسده باشد و يا جالب باشد حرام است، ولى نگاه كردن بدون اينها جايز است، گرچه مطلقاً پرهیز از این نگاه بجاست.

مسائل اختصاصی

بهجت: مسأله ۱۹۳۴- دست زدن مرد به بدن زن نامحرم و يا دست زدن به بدن مرد نامحرم مثل نگاه كردن حرام است و دست زدن مرد به صورت و دستهاي زن نامحرم و بالعكس نيز بنابر أظهر، جايز نيست.

مظاهری: مسأله ۱۹۳۸- مردها بايد بدن خود را به غير از جاهايى كه معمولًا نمى‏پوشانند نظير صورت و سر و گردن، از نامحرم بپوشانند.

مظاهری: مسأله ۱۹۴۰- وقتى كه زن و مرد در آستانۀ ازدواج هستند، مى‏توانند با رضايت طرفين و در حدّ متعارف به همديگر نگاه كنند. به شرط آنكه قصدِ آنان صرفاً اطمينان از پسنديدنِ همسرِ آينده‏ باشد و احتمال مفسده هم ندهند؛ ولى بسيار به‌جا است كه در صورت نياز به ديدن بدن مرد يا بدن و موى زن، اين نگاه توسّط نزديكانِ طرفين كه نگاه آنها اشكال ندارد، صورت پذيرد.

مظاهری: مسأله ۱۹۴۱- نگاه كردن به فيلم‌ها و عكس‌هايى كه در تلويزيون‌ها و مجلّه‏ها و مانند اينها ديده مى‏شود، اگر جالب نباشد و به قصد لذّت نيز نباشد و مفسده هم نداشته باشد و نترسد كه به حرام بيفتد جايز است، گرچه مطلقاً پرهیز از این نگاه بجاست. و همچنين است عكس گرفتن و فيلم بردارى كردن مرد و زن نامحرم از يكديگر.

(مسأله 2434) اگر انسان بدون قصد لذّت به صورت1 و دستهاي زنهاي اهل كتاب مثل زنهاي يهود و نصارا2 نگاه كند3 در صورتي كه نترسد كه به حرام بيفتد4 اشكال ندارد5.

این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم و مظاهری نیست.

1- اراكي: به مو و سر و صورت…

2- اراكي: و كفّار…

3- نوري: اگر انسان بدون قصد لذّت به آن قسمت از بدن زنهاي كافر كه معمولاً نمي پوشانند نگاه كند…

4- گلپايگاني: و سير نگاه نكند…

5- گلپايگاني: و احتياط واجب آن است كه به غير صورت و دست او نگاه نكند.

اراكي: و احتياط واجب آن است كه به غير آنچه كه ذكر شد نگاه نكند.

*****

خوئي، تبريزي: مسأله 2443- اگر انسان بدون قصد لذت به صورت و دستهاي زنهاي كفّار و جاهايي از بدن كه عادت آنها به پوشاندن نيست نگاه كند، (خوئي: در صورتي كه نترسد كه به حرام بيفتد) اشكال ندارد.

صافی: مسأله ۲۴۴۳- اگر انسان بدون قصد لذت به صورت و دست زنان کفار و جاهایی از بدنشان در صورتی که نترسد که به حرام بیفتد [نگاه کند] اشکال ندارد.

وحید: مسأله 2498- زنهایى كه اگر آنهارا از نپوشیدن بدن خود از نامحرم نهى كنند تأثیر در آنها ندارد ـ چه كافر و چه مسلمان ـ نگاه كردن به جاهایى از بدن آنها كه بحسب متعارف عادت بپوشانیدن آن ندارند در صورتى كه قصد لذّت و ترس وقوع در حرام نباشد ، جایز است.

زنجاني: مسأله 2443- اگر انسان بدون قصد لذّت به صورت و دستها و موي زنان اهل كتاب مثل يهود و نصاري بلكه هر زن كافري نگاه كند، در صورتي كه نترسد به حرام بيفتد اشكال ندارد ولی نباید به ديگر اعضاي آنان نگاه كند.

فاضل: مسأله ۲۵۵۴- اگر انسان بدون قصد لذّت به آن قسمت از بدن زنهاي كافر كه معمولاً نمي پوشانند نگاه كند در صورتي كه نترسد به حرام بيفتد اشكال ندارد.

سيستاني: مسأله 2452- نگاه كردن به بدن زنهاي بي باك كه اگر كسي آنها را امر به حجاب نمايد اعتنا نمي كنند اشكال ندارد مشروط به آن كه بدون شهوت و ترس و وقوع در حرام باشد، و دراين حكم فرقي ميان زنهاي كفار و ديگر زنها نيست و همچنين فرقي نيست ميان دست و صورت و ديگر جاهاي بدن كه معمولاً آنها را نمي پوشانند.

بهجت: مسأله ۱۹۳۵- نگاه كردن به زنان اهل ذمّه بلكه به زنان كافري كه از هنگام تولّد محكوم به كفر هستند به جاهايي از بدن آنها كه عادتاً پوشانيده نمي شود، بدون قصد لذت و در صورتي كه خوف واقع شدن در حرام نباشد، جايز است، و بنابرأظهر نگاه كردن به زنان باديه نشين و غير آنها كه عادت به پوشاندن ندارند، بدون قصد لذّت، جايز است مگر در صورت خوف وقوع در حرام، پس معاشرت با آنها در داد و ستد و ساير نيازها جايز است.

مسأله اختصاصي

بهجت: مسأله ۱۹۳۶- شنيدن صداي زن نامحرم بدون قصد لذّت، جايز است.

(مسأله 2435) زن بايد بدن و موي خود را از مرد نامحرم بپوشاند1 بلكه احتياط واجب2 آن است كه بدن و موي خود را از پسري هم كه بالغ نشده، ولي خوب و بد را مي فهمد3 (و به حدّي رسيده كه مورد نظر شهواني است4) بپوشاند5.

1- اراكي: ولي پوشاندن صورت و دستها از مچ به پايين واجب نيست.

2- اراكي: و احتياط واجب…

خوئي، تبريزي: و بهتر…

مكارم: و احتياط مستحبّ…

3- گلپايگاني، صافي: و از نگاه كردن، تحريك و تهييج شهوت او عادتاً ممكن باشد بپوشاند.

4- [قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام: خوئي و تبريزي نيست]

5- مكارم: ولي پوشانيدن صورت و دستها تا مچ واجب نيست.

*****

بهجت: مسأله ۱۹۳۷- زن بايد بدن و موي خود را از مرد نامحرم بپوشاند اگر چه كمك به حرام و قصد لذّتي در بين نباشد، بلكه احتياط واجب آن است كه از پسر غير بالغ، كه خوب و بد را مي فهمد نيز خود را بپوشاند، و همچنين احتياط واجب آن است كه مرد هم بدن خود را از زن نامحرم بپوشاند اگر چه كمك بر حرام نباشد، و اگر كمك بر حرام باشد پوشاندن بدن قطعاً واجب است، همان طور كه پوشاندن عورت از زن نامحرم واجب است، و نيز احتياط واجب آن است كه مرد بدن خود را از دختر نامحرمي كه نه سالش تمام نشده ولي خوب و بد را مي فهمد بپوشاند، اگر چه قصد لذّتي در بين نباشد.

وحید: مسأله 2499- زن باید موى و بدن خودرا از مرد نامحرم بپوشاند ، و نیز صورت و دستهارا تا مچ ، در صورتى كه قصد نشان دادن داشته باشد و مرد هم بقصد لذّت نظر مى كند ، و همچنین است بنابر احتیاط واجب در صورتى كه مى داند بیننده بقصد لذّت نظر مى كند ، هرچند زن قصد نشان دادن نداشته باشد. و پوشاندن سر و موى از پسر نابالغ واجب نیست مگر در صورتى كه موجب هیجان شهوت آن پسر باشد كه بنا بر احتیاط واجب بپوشاند.

سيستاني: مسأله 2453- زن بايد موي سر و بدن ، غير از صورت و دستهاي خود را از مرد نامحرم بپوشاند، و احتياط لازم آن است كه بدن و موي خود را از پسري هم كه بالغ نشده ولي خوب و بد را مي فهمد و احتمال مي رود كه نگاهش به بدن زن موجب تحريك شهوتش شود بپوشاند، ولي زن مي تواند صورت و دستهايش را تا مچ از مرد نامحرم نپوشاند مگر در صورتي كه بترسد به حرام بيفتد يا به قصد مبتلا كردن مرد به نگاه حرام باشد كه پوشانيدن در اين دو صورت واجب است.

زنجانی: مسأله 2444- زن باید بدن و موی خود را -غیر از صورت و دستها تا مچ- از مرد نامحرم و نیز از زن کافر بپوشاند و همچنین لازم است بدن خود را از پسری هم که بالغ نشده ولی قدرت بر مباشرت دارد بپوشاند و احتیاط مستحب آن است که بدن وموی خود را از پسری هم که بالغ نشده ولی خوب و بد را می‌فهمد بپوشاند.

مظاهری: مسأله ۱۹۳۹- زن بايد بدن و موى خود را از مرد نامحرم و پسر مميّز بپوشاند و نيز پوشاندن صورت و دست‌ها تا مچ، اگر جالب باشد يا به قصد لذّت باشد يا مفسده‏اى داشته باشد يا بترسد كه به حرام بيفتد يا ديگران به حرام بيفتند، واجب است، و بدون اينها پوشاندن آنها مستحب مؤكّد است.

(مسأله 2436) نگاه كردن به عورت ديگري حرام است، اگر چه از پشت شيشه يا در آيينه يا آب صاف و مانند اينها باشد1، و احتياط واجب آن است كه به عورت بچه مميّز هم نگاه نكنند2. ولي زن و شوهر مي توانند به تمام بدن يكديگر نگاه كنند.

1- فاضل: و نگاه كردن به عورت بچه غير مميّز جايز است و زن و شوهر مي توانند به تمام بدن يكديگر نگاه كنند.

مكارم: نگاه كردن به عورت ديگران حرام است هر چند درآئنه يا آب صاف و مانند آن باشد، خواه محرم باشد يا نامحرم، مرد باشد يا زن…

مظاهری: بلكه نگاه كردن به عورت بچّۀ مميّز نيز حرام است و واجب است عورت خود را نيز از او بپوشاند، ولى زن و شوهر مى‏توانند به تمام بدن يكديگر نگاه كنند.

2- اراكي: نگاه كردن به عورت ديگري حتي به عورت بچه مميّزي كه خوب و بد را مي فهمد حرام است اگر چه از پشت شيشه باشد. و احتياط واجب آن است كه به عورت ديگران در اينه و آب صاف هم نگاه نكنند…

*****

خوئي، تبريزي و زنجانی، گلپایگانی، صافي: مسأله ۲۴۴۵- نگاه كردن به عورت ديگري، حتّي به عورت بچه مميزي كه خوب و بد را مي فهمد حرام است، اگر چه از پشت شيشه يا در آيينه يا آب صاف و مانند اينها باشد ولي زن و شوهر. مي توانند به تمام بدن يكديگر نگاه كنند.

. خوئي، تبريزي: و كنيز و مولايش…

. زنجاني: و كساني كه در حكم آنها هستند…

سيستاني: مسأله2454- نگاه كردن به عورت مسلمان بالغ حرام است، اگر چه از پشت شيشه يا در آيينه يا آب صاف و مانند اينها باشد، و همچنين است بنابراحتياط لازم نگاه كردن به عورت كافر و بچه نابالغ كه خوب و بد را مي فهمد، ولي زن و شوهر مي توانند به تمام بدن يكديگر نگاه كنند.

بهجت: مسأله ۱۹۳۸- نگاه كردن به عورت ديگري، حتي به عورت بچه مميزي كه خوب و بد را مي فهمد، حرام است، ولي زن و شوهر مي توانند به تمام بدن يكديگر، چه ظاهر و چه باطن نگاه كنند.

وحید: مسأله 2500- نگاه كردن به عورت دیگرى ـ حتّى به عورت بچّه ممیزى كه خوب و بد را مى فهمد ـ حرام است ، اگرچه از پشت شیشه یا در آیینه یا آب صاف و مانند اینها باشد ، و زن و شوهر مى توانند به تمام بدن یكدیگر نگاه كنند، و نظر به عورت كافر بنابر احتیاط واجب جائز نیست .

(مسأله 2437) مرد و زني كه با يكديگر محرمند، اگر قصد لذت نداشته باشند1، مي توانند غير از عورت به تمام بدن يكديگر نگاه كنند2.

1- سيستاني: و خوف وقوع در حرام نباشد…

2- خوئي: و در حكم عورت است ما بين ناف و زانوهاي آنها علي الاحوط.

صافي: اگر چه احتياط اين است كه به مابين ناف و زانوها نگاه نكنند.

*****

مكارم: مسأله 2084- مرد و زني كه با هم محرمند (مانند خواهر و برادر) مي توانند به بدن يكديگر به آن مقدار كه در ميان محارم معمول است نگاه كنند و در غير آن، احتياط آن است كه نگاه نكنند.

مظاهری: مسأله ۱۹۳۹- مرد و زنى كه با يكديگر محرمند، اگر قصد لذّت نداشته باشند و نترسند كه به حرام بيفتند و مفسدۀ ديگرى هم در بين نباشد، مى‏توانند غير از عورت به تمام بدن يكديگر نگاه كنند.

(مسأله 2438) مرد نبايد با قصد لذّت به بدن مرد ديگر نگاه كند1 و نگاه كردن زن هم به بدن زن ديگر با قصد لذّت حرام است2.

1- تبريزي: و زن هم به بدن زن ديگر با قصد لذّت نبايد نگاه كند.

2- بهجت: ولي بدون قصد لذّت جايز است.

سيستاني: و همچنين است در هر دو مورد اگر خوف وقوع در حرام باشد.

*****

وحید: مسأله 2502- نگاه كردن مرد به بدن مرد دیگر ، و زن به بدن زن دیگر به قصد لذّت حرام است.

مظاهری: مسأله ۱۹۴۰- نگاه كردن مرد به بدن مرد ديگرى يا نگاه كردن زن به بدن زن ديگرى، اگر با قصد لذّت باشد يا بترسند كه به حرام بيفتند يا مفسدۀ ديگرى در بين باشد، حرام است.

(مسأله 2439) عكس برداشتن مرد از زن نامحرم حرام نيست ولي اگر براي عكس برداشتن مجبور شود كه حرام ديگري انجام دهد مثلاً دست به بدن او بزند (يا نظرش به صورت زنيت شده او يا به ساير بدن او بيفتد1) ، نبايد عكس او را بردارد و اگر زن نامحرمي را بشناسد در صورتي كه آن زن متهتّك نباشد نبايد به عكس او نگاه كند.

این مسأله در رساله آيات عظام: فاضل ، بهجت و مظاهری نیست.

1- [قسمت داخل پرانتز در رساله آيت الله نوري نيست]

*****

اراكي: مسأله ۲۴۵۳- عكس برداشتن مرد از زن نامحرم اگر همراه با نگاه كردن به جاهايي كه نگاه كردن به آنجا حرام است نباشد، مانعي ندارد ولي اگر براي عكس برداشتن مجبور شود كه حرام ديگري انجام دهد مثلاً دست به بدن او بزند حرام است، امّا نگاه كردن به عكس زن نامحرم و يا فيلم آن به وسيله تلویزيون و غيره پخش مي شود، اگر به قصد لذّت نباشد و خوف فساد و به حرام افتادن نباشد مانعي ندارد، هر چند صاحب عكس را بشناسد.

خوئي و تبريزی، گلپایگانی، صافي: مسأله ۲۴۴۸- مرد نبايد عكس زن نامحرم را بيندازد و اگر زن نامحرمي را بشناسد (خوئي، تبريزي: بنابراحتياط) نبايد به عكس او (گلپايگاني، صافي: خصوص در مواردي كه معرض هتك و فساد باشد) نگاه كند.

سيستاني: مسأله 2457- اگر مرد زن نامحرمي را بشناسد، چنانچه از زنهاي مبتذله نباشد، بنابراحتياط واجب نبايد به عكس او نگاه كند بجر صورت و دستها كه نگاه بدون لذت و خوف وقوع در حرام جايز است.

زنجانی: مسأله 2448- عکس برداشتن مرد از زن نامحرم اگر همراه با کار حرامی همچون نگاه کردن به‌غیراز وجه و کفین و دست زدن به بدن، یا نگاه کردن با لذّت یا خوف وقوع در حرام نباشد حرام نیست، و اگر زن نامحرمی را بشناسد نباید به عکس او نگاه کند مگر این‌که نگاه به صورت و دستها تا مچ باشد یا موجب هتک حرمت صاحب عکس نشود که در این حال، نگاه کردن به عکس اگر برای متعارف، محرّک نباشد و خوف وقوع در حرام نیز وجود نداشته باشد جایز است.

وحید: مسأله 2503- نگاه كردن به عكس زن نامحرمى كه انسان او را مى شناسد و از زنانى است كه اگر او را از نشان دادن خود به نامحرم نهى كنند مى پذیرد ، بنابر احتیاط جایز نیست.

سبحانی: مسأله 2083- عكس برداشتن مرد از زن نامحرم حرام نيست مگر اين كه براى عكس برداشتن مجبور شود كه دست به بدن او بزند و اگر زن نامحرمى را بشناسد در صورتى كه آن زن با حجاب باشد، نبايد به عكس بدون حجاب او نگاه كند.

مكارم: مسأله 2087- عكس برداشتن مرد از زن نامحرم حرام نيست، مگر اين كه ناچار باشد كه به بدن او غير از صورت و دستها نگاه كند. در صورتي كه زني مقيّد به حفظ حجاب شرعي است، نگاه كردن به عكس بدون حجاب او اشكال دارد، مگر اين كه او را نشناسد و مفسده ديگري از نگاه كردن حاصل نشود.

(مسأله 2440) اگر در حال ناچاري، زن بخواهد زن ديگر1، يا مردي غير از شوهر خود را تنقيه كند، يا عورت او را آب بكشد، بايد چيزي در دست كند كه دست او به عورت نرسد و همچنين است اگر مرد بخواهد2 مرد ديگر، يا زني غير زن خود را تنقيه كند، يا عورت او را آب بكشد.

این مسأله در رساله آیات عظام: فاضل ،بهجت و مظاهری نیست.

1- خوئي، تبريزي، وحید: اگر زن بخواهد زن ديگر…

سيستاني: اگر لازم شود كه زني زن ديگر…

زنجاني: اگر زن بخواهد در صورت ضرورت زن ديگر…

2- گلپايگاني، صافي: در حال ناچاري…

زنجاني: در صورت ضرورت…

سيستاني: اگر لازم شود…

*****

مكارم: مسأله 2088 ، سبحانی: مسأله 2084- هرگاه پرستار يا طبيب ناچار باشد دست به عورت بيمار بزند بايد دستكش يا مانند آن در دست داشته باشد*، همچنين اگر طبيب و پرستار مرد ناچار باشد دست به بدن زن بزند يا طبيب و پرستار زن دست به بدن مرد بزند.، ولي در صورت ضرورت و ناچاري اشكالي ندارد.

*سبحانی: بايد دستكش در دست كنند، که دست او به عورت آنها نرسد…

. سبحانی: بايد دستكش در دست كنندمگر اینکه ضرورتی در کار باشد.

(مسأله 2441) اگر مرد براي معالجه زن نامحرم1 ناچار باشد كه او را نگاه كند2 و دست به بدن او بزند اشكال ندارد، ولي اگر با نگاه كردن بتواند معالجه كند نبايد دست به بدن او بزند و اگر با دست زدن بتواند معالجه كند، نبايد او را نگاه كند3.

این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.

1- اراكي: با فرض نبودن زني كه در كيفيت معالجه و تحمل درد با مرد مساوي باشد…

بهجت: و يا زن براي معالجه مرد نامحرم…

زنجاني: اگر زني براي معالجه ناچار باشد به مرد نامحرم مراجعه كند و مرد براي معالجه زن نامحرم…

2- سيستاني: اگر زن ناچار به معالجه از مرضي باشد و مرد نامحرم براي معالجه نمودن او بهتر باشد مي تواند به مرد نامحرم مراجعه نمايد و چنانچه آن مرد، ناچار باشد، كه براي معالجه او را نگاه كند…

3- زنجاني: همچنين اگرمعالجه منحصر به پزشك نامحرم نباشد ولي زن در اثر بي اطلاعي از پزشك معالج زن يا محرم، ناچارباشد كه به مرد نامحرم مراجعه كند در صورتي كه معالجه مرد بدون دست زدن يا نگاه كردن به قسمتهاي محرّم از اعضاء زن امكان پذير نباشد و مرد بداند كه معالجه به مثل او منحصر نيست، جايز نيست معالجه كند.

*****

وحید: مسأله 2505- اگر زن ناچار باشد براى معالجه به مرد نامحرم مراجعه كند و مرد هم براى معالجه ناچار باشد كه او را نگاه كند و دست به بدن او بزند ، جایز است ، ولى اگر با نگاه كردن بتواند معالجه كند نباید دست به بدن او بزند ، و اگر با دست زدن بتواند معالجه كند نباید او را نگاه كند ، و در هر صورت اگر بتواند با دستكش معالجه كند نباید با دست معالجه نماید.

مكارم: مسأله 2089- نگاه كردن طبيب مرد به زن نامحرم براي معالجه در صورتي كه ضرورت داشته باشد جايز است.

(مسأله 2442) اگر انسان براي معالجه كسي ناچار شود كه به عورت او نگاه كند1 بنابراحتياط واجب2 بايد آيينه را در مقابل گذاشته و در آن نگاه كند3 ولي اگر چاره اي جز نگاه كردن به عورت نباشد اشكال ندارد4.

این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم و مظاهری نیست.

1- گلپايگاني، صافي، بهجت: اشكال ندارد. [پايان مسأله]

تبريزي: اگر چاره اي جز نگاه كردن به عورت نباشد اشكال ندارد.[پايان مسأله]

2- [عبارت «بنابراحتياط واجب» در رساله آيت الله فاضل نيست]

3- نوري: چنانچه ضرورت با نگاه كردن در آيينه مرتفع مي شود آيينه را در مقابل گذاشته و در آن نگاه كند…

4- سيستاني: و همچنين است اگر مدّت نگاه كردن به عورت كوتاهتر از مدّت نگاه كردن در آيينه باشد.

*****

وحید: مسأله 2506- اگر انسان براى معالجه ناچار باشد به شخصى مراجعه كند و آن شخص هم ناچار باشد كه در معالجه به عورت او نگاه كند ، بنابر احتیاط واجب به وسیله آیینه به عورت او نگاه كند ، ولى اگر چاره اى جز نگاه كردن به عورت نباشد یا معالجه با نگاه كردن در آیینه حرجى باشد ، اشكال ندارد.

زنجاني: مسأله 2451- اگر انسان براي معالجه غير همسر خود ناچار باشد كه به عورت او نگاه كند، بنابراحتياط مستحبّ آينه اي را در مقابل گذاشته و در آن نگاه كند، ولي اگر چاره اي جز نگاه كردن به عورت نباشد بدون ترديد اشكال ندارد.

مظاهری: مسأله ۱۹۴۷- اگر انسان ناچار شود به عورت ديگرى يا بدن نامحرم نگاه كند يا دست بزند، نظير طبيب و پرستار، اشكال ندارد.

مسائل اختصاصي

بهجت: مسأله ۱۹۴۳- نگاه كردن و دست زدن به بدن پيرزن و بچه غير مميّز كه خوب و بد را نمي فهمد، بدون قصد لذّت، جايز است.

بهجت: مسأله ۱۹۴۴- نگاه كردن مرد به صورت زني كه مي خواهد با او ازدواج كند جايز است به شرط آن كه بداند كه مانع شرعي از ازدواج با او نيست و احتمال هم بدهد كه زن ازدواج را قبول مي كند، و احتمال بدهد كه با اين نگاه كردن اطلاع تازه اي پيدا مي كند و با اين شرائط، نگاه كردن فقط براي اين مرد جايز است، اگر چه چند مرتبه باشد، بلكه چنين نگاه كردني براي جلوگيري از نزاع بعد از عقد، مستحبّ نيز هست و اجازه زن هم در آن لازم نيست، و بنابرأظهر نگاه كردن به مو و محاسن ديگر آن زن هم با همين شرايط جايز است و وجهي دارد كه زن هم بتواند به مردي كه مي خواهد با او ازدواج كند با شرايطي كه گفته شد نگاه كند.

مكارم: مسأله 2090- در مورد حجاب واجب، كافي است كه زن بدن خود را جز صورت و دست تا مچ به هر وسيله اي كه مي تواند بپوشاند و لباس خاصي شرط نيست ولي پوشيدن لباسهاي تنگ و چسبان و همچنين لباسهاي زينتي اشكال دارد.

مكارم: مسأله 2091- نگاه كردن مرد به زني كه مي خواهد با او ازدواج كند، به منظور آگاه شدن از حسن و عيب او جايز است حتي اگر با يك بار نگاه كردن، اين منظور حاصل نشود، مي تواند چند بار در چند مجلس نگاه كند.

مكارم: مسأله 2092- شنيدن صداي زن نامحرم در صورتي كه به قصد لذت نباشد و سبب افتادن در گناه نشود اشكالي ندارد، ولي زن نبايد لحن صداي خود را طوري كند كه هوس انگيز باشد.

مكارم: مسأله 2093- نگاه کردن به زن نامحرم برای شناختن او به منظور شهادت دادن در دادگاه و امور مهم و لازمی از این قبیل جایز است.

فاضل: مسأله 2559- چنانچه پزشك زن وجود داشته باشد، پزشك مرد حقّ ندارد بيمار زن را معاينه كند، كما اينكه بيمار زن حقّ ندارد با وجود پزشك زن اجازه دهد پزشك مرد او را معاينه كند، و چنانچه پزشك زن نباشد يا بيماري خاصي باشد كه پزشك زن نتواند آن را معالجه كند، زن بيمار مي تواند به پزشك مرد مراجعه كند؛ در اين صورت پزشك بايد براي معاينه به حداقل اكتفا كند.

مظاهری: مسأله ۱۹۴۵- حرف زدن زن و شنيدن آن، براى نامحرم، در صورتى كه شهوت‏انگيز نباشد و سبب افتادن در گناه نشود و مفسدۀ ديگرى هم نداشته باشد و جالب هم نباشد، اشكال ندارد.

مظاهری: مسأله ۱۹۴۶- پس از جدا شدن مو از سر زن، نگاه نامحرم به آن مانعى ندارد و همچنين است دست كشيدن مرد نامحرم به آن و خريد و فروش آن، بنابراين ساختن كلاه‏گيس از موى زن ديگر، و يا وصل موى زنى به سر زن ديگر، اشكال ندارد.

امام خامنه ای، رساله آموزشی، ص ۳۲۳ –

نگاه مرد به غیر همسر

۱. توسط محارم نسبی یا سببی یا رضاعی:

عورتین: حرام است.

غیرعورتین: با لذت و شهوت حرام است.

۲. توسط غیر محارم

الف) نگاه حضوری به:

یک- مسلمان ← فقط به گردی صورت و مچ دست به پایین، بدون لذت جنسی، درصورتی که این مواضع بدون آرایش یا زیور باشد، جایز است.

دو- غیرمسلمان ← جاهایی‌که به صورت متعارف و معمول نمی‌‌پوشانند، بدون لذت جنسی جایز است.

ب) نگاه تصویری به:

یک- پخش مستقیم ← اگر بشناسیم حرام است و در صورت عدم شناخت و بدون لذت جنسی، بنابر احتیاط واجب، حرام است.

دو- عکس یا پخش غیر مستقیم ← اگر بشناسیم، مانند نگاه حضوری است. (۱۳۱۵) و (۱۱۸۳)

مسئله

١. هرگونه نگاه به غیر همسر، چه از طریق تصویر (پخش زنده یا غیر زنده، عکس و…) یا مشاهده حضوری، اگر همراه لذت جنسی و شهوت باشد، حرام است و حتی فکر کردنی که در مورد این افراد باشد و همراه لذت جنسی باشد، حرام است. (۱۱۹۳)

۲.‌ نگاه به عورتین نیز اگر حتی بدون قصد لذت یا بدون شهوت باشد؛ حرام است مگر عکس یا تصویر کسی که او را نمیشناسیم یا پخش مستقیم تلویزیونی و رسانه‌ای نباشد. (۱۳۱۴)

‌نکته

۱. در صورت پخش مستقیم: در صورت عدم شناخت، بنا بر احتیاط واجب، و در صورت شناخت بنابر فتوا حکم جوا‌ز یا حرمت لازم است رعایت گردد.

۲. در جایی که لذت جنسی وجود ندارد، اما ‌خوف یا احتمال زیادی وجود دارد که انسان به گناه بیفتد (مثلاً در لحظه بعد نگاه ‌او تبدیل به نگاه همراه لذت جنسی شود یا منجر به سایر گناهان شود) این نیز همان حکم ‌لذّت جنسی را دارد و حرام است.

۳. تمامی احکامی که برای نگاه مرد به زن بیان شد، برای نگاه زن به مرد نیز مطرح است.

اما در بند (۲ـ الف) به قسمت‌‌هایی از بدن مرد می‌توان نگاه کرد که مردان به طور متعارف نمی‌‌پوشانند، ‌مثل سر و گردن و قسمتی از دست و مچ پا. البته نباید قصد لذت یا خوف وقوع گناه وجود داشته باشد.

مسأله

۱.‌ خواندن کتاب‌‌ها و اشعار مبتذل که باعث تحریک شهوت می‌شوند، حرام است. (‌۱۱۹۷)

۲. ‌خرید و فروش فیلم‌‌هایی که محرک شهوت است و موجب انحراف (ولو جزئی)‌ می‌گردد، یا شامل موسیقی حرام است و همچنین تولید یا اجاره این فیلم‌‌ها یا اجاره دستگاه برای پخش چنین فیلم‌‌هایی و به این قصد، ‌حرام است. (۱۲۱۱)

۳. در احکام نظر کردن، افراد متأهل نیز حکم شخص مجرد را دارند. (۱۲۰۰) و (۱۲۰۴)

۴. دست دادن و تماس بدنی مرد با زن نامحرم حرام است؛ اگرچه غیر مسلمان باشد. (استفتائات معظم له س۴۳۵)

۵. زنان پیر نیز باید حجاب را رعایت کنند و مردان نیز در نگاه کردن باید رعایت کنند. (س۴۳۸)

۶. نگاه کردن به مجسمه‌‌های عریان (که مربوط به فرد خاصی نیست) اگر تحریک‌‌آمیز نباشد و به علاوه خوف ارتکاب گناه هم وجود نداشته باشد، ‌جایز است. (س ۴۴۶)

۷. ظهور و چاپ عکس‌‌های خانوادگی یا عروسی که خانم‌‌ها بدون حجاب کامل می‌باشند، توسط عکاس‌‌هایی که آنها را نمی‌‌شناسند، بدون لذت جنسی و خوف وقوع در گناه، اشکال ندارد.

۸. دیدن فیلم‌‌هایی که کارهای جنسی را به نمایش می‌گذارد، چون همراه با تحریک شهوت است، حرام است.

۹. نظارت و اصلاح و حذف برخی فیلم‌‌های فاسد‌‌کننده، در صورتی برای شخص مجاز است که خودش تحریک شهوانی نشود یا خوف افتادن به گناه را نداشته باشد. (۱۲۰۳)

۱۰. مشاهده کشتی مردان توسط زنان اگر باحضور در میدان کشتی باشد و یا به قصد لذت و ریبه بوده و یا در آن خوف ارتکاب گناه و فساد وجود داشته باشد، جایز نیست و اگر از تلویزیون به‌صورت زنده و مستقیم ببینند بنابر احتیاط جایز نیست و در غیر صُوَر مذکور اشکال ندارد. (۱۱۹۰)

نکته: نگاه زن به کشتی مردان

اگر زنی فرد کشتی‌‌گیر را بشناسد، مطلقاً -حتی اگر پخش مستقیم نباشد- نمی‌‌تواند نگاه کند؛ اگرچه لذت جنسی یا خوف گناهی در کار نباشد