کهانت
تعریف: کهانت یعنی خبر دادن از آینده، گذشته یا چیزهایی‌‌که از چشم افراد پوشیده است؛ مانند اِخبار از شیء دزدیده شده یا گمشده. منبع خبر کاهن، شیطان است؛ یعنی اَخبار را از شیطان می‌‌گیرد و به مردم خبر می‌‌دهد. (مکاسب محرمه، ج۴۳۳، ص۶)
توضیح: گاهی اِخبار به وسیله محاسبه است؛ مثلاً به کمک علم رَمل، جَفر یا تنجیم، خبر از غیب می‌‌دهد. این نوع إخبار کهانت نیست. یک نوع دیگر اِخبار، مبنی بر محاسبه نیست. مثل معبِّر خواب که از آینده، گذشته یا حال افراد، خبر می‌‌دهد و گاهی هم درست می‌گوید، اما این نوع اِخبار، کهانت نیست.
(مکاسب محرمه، ج۴۳۰، ص۵)
منشأ اِخبارِ کاهن محاسبات نیست. بلکه چیزی است که از طرف شیطان به قلب او الهام میشود؛ چراکه شیطان جنّ است و می‌‌تواند به آسانی در هر جا حاضر شود، حوادث را از نزدیک ببیند و به کاهن خبر دهد. گاهی هم خصوصیات نفسانی کاهن، مثل هوش و زیرکی او تأثیرگذار است.
(مکاسب محرمه، ج۴۳۱، ص۷و۸)
گفتنی است، شیطان ضمایر و چیزهای پنهان را نمی‌داند. امّا آنچه را از عمل انسان ظاهر میشود، می‌بیند؛ به همین دلیل وقتی از کاهن درباره شیء مسروقه می‌‌پرسند، مکان اختفای مال را خبر می‌‌دهد. پس مُخبِر به کاهن، شیطان است و کاهن کسی است که شیطان با او مرتبط است.
(مکاسب محرمه، ج۴۳۲، ص۵)
کهانت مطلقاً حرام است؛ خواه از گذشته، حال و آینده خبر دهد یا هر امر غیبی دیگر؛ خواه به طور احتمالی خبر دهد یا قطع و یقین؛ خواه اِخبار او همراه با ادعا باشد یا بدون ادعا. همچنین تعلیم و تعلم آن نیز حرام است. (مکاسب محرمه، ج۴۳۷، ص۶)
مراجعه به کاهن برای فهمیدن مطلبی، حرام است؛ اگرچه در دلش تصدیق هم نکند و معتقد باشد به اینکه محو و اثبات در دست خداست(۱). اما اگر فقط برای تماشا رفته باشد، اشکال ندارد. (مکاسب محرمه، ج۴۳۸، ص۱۱)
نکته
۱. همان‌‌طور که بیان شد، مراد از کاهن آن نیست که مطلق جن به او خبر دهد. بلکه کسی است که با شیطان سر و کار دارد. پس کسی که با جن غیر شیطان سر و کار دارد، داخل در عنوان کاهن نیست. همچنین کسی که از طرق علمی خبری به‌‌دست می‌آورد، کاهن محسوب نمی‌‌شود؛ مثل اِخبار از طریق علوم جفر، رمل و تنجیم.(۲) (مکاسب محرمه، ج۴۳۲، ص۶)
۲. خبردادن غیبی از غیر طریق کهانت، در صورتی‌‌که موجب حرامی مثل اغراء به جهل یا کذب شود، حرام است. (مکاسب محرمه، ج۴۳۵، ص۶)
۳. صرف تلقی اَخبار از شیطان، بدون اِخبار به دیگران حرام نیست. (مکاسب محرمه، ج۴۳۷، ص۷)
[۱]. اشاره به آیه شریفه ۳۹ از سوره رعد.
[۲]. جفر علم ائمّه(ع) و رمل نیز از علوم انبیاء و منسوب به حضرت دانیال نبی(ع) است. اما برخی بزرگان و مؤمنان نیز دارای این علم بودند. اگرچه ممکن است برخی افراد شیاد مدّعی این علوم باشند. ولی اصلِ علم، علم شریفی است. (مکاسب محرمه، ج۴۳۲، ص۶)