در ماه رمضان وقضاى آن بنابراظهر باقيماندن بر جنابت عمداً تا اذان صبح روزه را باطل مى‌كند، ولى در غير آن دو از روزه واجب يا مستحب باقيماندن بر جنابت مانعى ندارد.
(مسأله 1009) در قضاى روزه ماه رمضان اگر تا صبح بر جنابت باقى بماند اگرچه عمدى نباشد، روزه باطل مى‌شود، ولى در روزه ماه رمضان اگر از خواب بيدار شود وبفهمد جنب است و دوباره بخوابد و صبح شود، ظاهراً روزه باطل است.
(مسأله 1010) روزه چه واجب، چه مستحب، چه معين وچه غير معين با محتلم شدن (جنابت در خواب) در بين روزباطل نمى‌شود. همچنين اگر كسى ميتى را مس كند وتا اذان صبح عمداً غسل نكند، روزه او باطل نمى شود.
(مسأله 1011) در شبهاى ماه رمضان اگر كسى عمداً خود را جنب كند در حالى كه ملتفت باشد وقتى براى غسل و تيمم ندارد، روزه‌اش باطل مى‌شود، ولى بايد آن روز را امساك كند و بعد كفاره دهد وقضانمايد، اما اگر وقتى براى تيمم داشته باشد بنابر اقرب جايز است مكلف خود را جنب كند، امّا بنابراحتياط نبايد خود را جنب نمايد و اگر در فرض مذكور خود را جنب نمايد روزه‌اش با تيمم صحيح است و بنابراحتياط مستحبى بعداً قضا كند، ولى اگر عمداً تيمم هم نكند روزه‌اش باطل مى‌شود، اما بايدآن روز را امساك كند و بعد كفاره دهد و قضا نمايد.
(مسأله 1012) اگر جنب در شب ماه رمضان غسل را فراموش كند وبعد از يك يا دو روز يا بعد ازگذشت يك ماه متوجه شود كه جنب بوده است، روزه‌اش باطل است وبايد قضا نمايد، ولى غير آن ازواجب معين وغير معين قضا ندارد وبنابراقوى غسل حيض ونفاس را اگر زن فراموش كند ملحق به غسل جنابت نمى‌شود، اگرچه بنابراحتياط استحبابى ملحق مى‌شود.
(مسأله 1013) اگر جنب به خاطر بيمارى و مانند آن نتواند غسل كند، بايد قبل از اذان صبح تيمم نمايد و اگر عمداً تيمم نكند، بايد آن روز را امساك نمايد و بعد كفاره دهد و قضا كند و اگر تيمم نمود، بهتر آن است تا صبح بيدار باشد.
(مسأله 1014) اگر به گمان اين‌كه وقت، براى غسل دارد خود را جنب كند و بعد خلاف آن معلوم شود، چنان‌چه در بقاى وقت بر دليلى مانند استصحاب اعتماد كرده باشد روزه‌اش صحيح است و چنان‌چه معتقد باشد كه گمانش حجت است و به آن اعتماد كند بازهم روزه‌اش صحيح است، ولى اگر گمان هم نداشته باشد، بايد آن روز را امساك كند و بعد كفاره دهد و قضا نمايد.
صورت‌هاى مسأله بالا:
اول: اگر جنب در شب ماه رمضان مطمئن باشد كه اگر به خواب رود قبل از اذان صبح بيدارمى شود، مى‌تواند بخوابد و چنان‌چه تا اذان صبح اتفاقاً بيدار نشد، روزه‌اش صحيح است.
دوم: اگر جنب در شب ماه رمضان اطمينان نداشته باشد كه قبل از اذان صبح بيدار مى‌شود، جايزنيست قبل از غسل كردن بخوابد و اگر خوابيد و تا اذان صبح بيدار نشد، بايد آن روز را امساك، سپس قضا كند و كفاره بدهد.
سوم: اگر جنب بخوابد و مطمئن باشد كه بيدار مى‌شود و در بين شب نيز بيدار شود، چنان‌چه بخواهد دوباره بخوابد، بايد مطمئن باشد كه مجدداً بيدار مى‌شود و الا جايز نيست بخوابد و اگر بخوابدو تا اذان صبح بيدار نشود، ظاهراً آن روز را امساك كند و بعد قضا نمايد.
چهارم: در خواب اول وجوب قضا از وجوب كفاره جدا نمى‌شود، پس اگر روزه دار اطمينان داشته باشد كه اگر بخوابد بيدار مى‌شود امّا بيدار نشود روزه‌اش صحيح است، ولى اگر مطمئن نباشد و در عين حال بخوابد وبيدار نشود، بايد آن روز را امساك كند و بعد قضا نمايد و كفاره دهد.
پنجم: اگرشب جنب شودوتاصبح بيدار نشود روزه‌اش صحيح است، ولى اگر در حال جنب بيدارشود وقبل از غسل دوباره بخوابد، چنان‌چه مطمئن باشد از باب اين‌كه عادت دارد، بيدار مى‌شود و اتفاقاًبيدار نشود، بنابر احتياط واجب بايد آن روز را به اميد آن‌كه خدا قبول كند روزه بگيرد و بعد قضا نمايد، اما چنان‌چه مطمئن نباشد و بخوابد و بيدار نشود، بايد امساك كند و قضا نمايد و كفاره دهد.
وبنابراين ملاك كلى در مسأله اين كه:
در شبهاى ماه رمضان جايز است قبل از غسل جنابت بخوابد در صورتى كه مطمئن باشد بيدارمى شود، و فرقى نمى‌كند خواب اول يا دوم يا سوم يا بيشتر باشد و چنان‌چه تا صبح از روى عمد برجنابت باقى بماند اگرچه در خواب اول باشد، كفاره واجب مى‌شود، ولى وجوب قضا بستگى به تعمدندارد، بلكه اگر با اطمينان بيدارشدن براى بار دوم بخوابد و بيدار نشود، بايد امساك كند و بعد قضانمايد اما كفاره ندارد.
(مسأله 1015) بقاى بر حيض مانند جنابت است كه اگر از روى عمد تا صبح غسل نكند، روزه ماه رمضان او باطل مى‌شود، ولى در غير ماه رمضان روزه باطل نمى‌شود و چنان‌چه پاك شود ولى وقت غسل يا تيمم را نداشته باشد يا اين‌كه تا اذان صبح متوجه پاك شدن خود نشود، روزه‌اش صحيح است. بنابر احتياط اولى نفساء ملحق به حائض مى‌شود.
(مسأله 1016) اگر زن مستحاضه كثيره بخواهد مثلًا روز پنجشنبه را روزه بگيرد، شرط صحت آن اين است كه براى نماز مغرب و عشا در شب پنجشنبه غسل كند وبراى صبح پنجشنبه و ظهر و عصر آن هركدام يك غسل انجام دهد و اگر يكى از اين سه غسل را ترك نمايد آن روز، روزه‌اش باطل است، پس غسل شب قبل شرط صحت روزه فردا است ولى شرط صحت روزه روز گذشته نيست. غسل صبح رابايد بعد از اذان و پيوسته با نماز صبح به جا آورد و اگر براى نماز نافله شب غسل نمايد، براى نمازصبح كفايت نمى‌كند اگرچه فاصله آن دو كم باشد، ولى صحت روزه زن مستحاضه متوسطه يا قليله مشروط به انجام دادن اعمالى كه براى كثيره ذكر كرديم نيست.
(مسأله 1017) اگر در شب ماه رمضان جنب شود و از روى غفلت بخوابد تا صبح شود، چنان‌چه غفلت او مستند به سهل انگارى و بى مبالاتى در دين باشد، به طورى كه اگر متوجه هم بود دوباره مى‌خوابيد، بايد آن روز را امساك كند و بعد قضا نمايد و كفاره دهد و چنان‌چه غفلت او مستند به كوتاهى نباشد، روزه‌اش صحيح است.
(مسأله 1018) اگر به عادت خود كه قبل از اذان صبح بيدار مى‌شود، اطمينان داشته باشد، جايز است بار اول و دوم بخوابد و اگر به بيدارشدن عادت ندارد، خوابيدن قبل از غسل نمودن جايز نيست و چنان‌چه بخوابد و تا اذان صبح بيدار نشود، بايد قضا كند و كفاره بدهد.
(مسأله 1019) اگر در روز ماه رمضان جنب شود، لازم نيست فوراً غسل كند و مى‌تواند با بول استبراء نمايد اگرچه بداند در مجرا مقدارى منى باقى مانده است، ولى اگر قبل از استبراء به بول غسل نمايد، بنابر احتياط اولى استبراء را تا بعد از مغرب تأخير بيندازد.
(مسأله 1020) خوابى كه در آن جنب شده خواب اول به حساب نمى‌آيد بلكه اگر بيدار شد و دوباره خوابيد آن را خواب اول مى‌گويند.
(مسأله 1021) خواب سوم و چهارم و پنجم ظاهراً حكم خواب دوم را دارند.
(مسأله 1022) حائض حكم جنب را ندارد، پس اگر حائض پاك شود و در غسل كردن كوتاهى نكند اگرچه دو مرتبه يا سه مرتبه بخوابد روزه او صحيح است، ولى اگر در غسل كردن كوتاهى كند تا اذان بگويند، روزه‌اش باطل مى‌شود وبايد قضا نمايد، ولى اگر جنب با عدم كوتاهى براى مرتبه دوم يا سوم بخوابد تا صبح شود، روزه‌اش باطل است وبايد قضا كند، اما نفساء لازم نيست قبل از اذان صبح غسل نمايد، اگرچه بنابر احتياط مستحب است قبل از اذان صبح غسل نمايد.