حیض خونی است که غالباً در هر ماه چند روزی از رحم زنها خارج می شود و زن را در موقع دیدن خون حیض، حائض می گویند.
*****
مکارم: حیض که گاهی از آن تعبیر به «عادت ماهانه» می کنند خونی است که غالباً در هر ماه چند روزی از رحم خارج می شود و به هنگام انعقاد نطفه، غذای فرزند است. زن را در موقع دیدن خون حیض «حائض» می گویند و در شرع مقدس اسلام احکامی دارد که در مسائل آینده خواهد آمد.
جوادی آملی: حيض، خونی است كه در غالب، در هر ماه چند روزی از رحم زن خارج میشود و به زن در اين حالت، «حائض» میگويند و احکامی دارد که در مسائل آينده ذكر میشود.
امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۰۶. خون حیض: خونی است که غالباً در هر ماه به مدت چند روز از رحم زن به طور طبیعی خارج می شود. این خون هنگام انعقاد نطفه، غذای فرزند است.
مسأله ۴۳۴- خون حیض۱ در بیشتر اوقات، غلیظ و گرم و رنگ آن سرخ مایل به سیاهی یا سرخ است۲ و با فشار و کمی سوزش بیرون می آید.
۱- مکارم: نشانه هایی دارد…
۲- خوئی، گلپایگانی، سیستانی، تبریزی، وحید، صافی: رنگ آن سیاه یا سرخ است…
فاضل: رنگ آن سرخ مایل به سیاهی یا سرخ تیره است…
مظاهری: رنگ سرخ مایل به سیاهی است…
مکارم: رنگ آن تیره یا سرخ است…
*****
زنجانی: مسأله ۴۴۰- خون حیض در بیشتر اوقات، گرم و تازه، و رنگ آن سیاه یا سرخ تیره است و با فشار و سوزش بیرون می‌آید و اگر خون، یکی از نشانه‌ها را داشته باشد، ولی نداند که نشانه‌های دیگر را دارد یا نه، در حکم این است که دو نشانه دیگر را هم دارد.
مسأله ۴۳۵- زنهای سیّده۱، بعد از تمام شدن شصت سال۲ یائسه می شوند یعنی خون حیض نمی بینند و زنهایی که سیّده نیستند۳، بعد از تمام شدن پنجاه سال۴ یائسه می شوند.
۱- نوری: مشهور آن است که زنهای سیّده…
سبحانی: زنهای قرشی…
۲- بهجت، فاضل، مظاهری: شصت سال قمری…
۳- سبحانی: زن هایی که قرشی نیستند…
۴- بهجت، فاضل، مظاهری: پنجاه سال قمری…
*****
خوئی، تبریزی: مسأله ۴۴۱ـ زنهایی که سیّده نیستند بعد از تمام شدن پنجاه سال (خوئی: یائسه می شوند بنابر مشهور، ولیکن واجب است بر زنهای غیر سیّده) و نیز زنهای سیّده بعد از تمام شدن پنجاه سال تا تمام شدن شصت سال چنانچه با نشانه های حیض یا در روزهای عادت خون ببینند احتیاط کنند.
وحید: مسأله ۴۴۱- زن بعد از تمام شدن شصت سال یائسه می شود، و چنانچه خونی ببیند حیض نیست، و احتیاط واجب آن است که بعد از تمام شدن پنجاه سال تا تمام شدن شصت سال جمع کند بین احکام یائسه و غیر یائسه، چه قرشیه باشد و چه غیر قرشیه؛ بنابراین اگر در این فاصله با نشانه های حیض یا در روزهای عادت خون ببیند، بنابراحتیاط واجب جمع کند بین تروک حائض و افعال مستحاضه.
جوادی آملی: مسأله ۴۵۰- زنان سيّده (یعنی قرشيّه)، پس از تمام شدن شصت سال قمری يائسه میشوند؛ يعنی خون حيض نمیبينند و زنانی كه سيّده (قرشيّه) نيستند، پس از تمام شدن پنجاه سال قمری يائسه میشوند.
نوری: مسأله ۴۳۷- مشهور آن است که زنهای سیّده بعد از تمام شدن شصت سال یائسه می شوند، یعنی خون حیض نمی بینند و زنهائی که سیّده نیستند بعد از تمام شدن پنجاه سال یائسه می شوند، ولی این مطلب، محلّ تأمّل است و برای حقیر ثابت نیست؛ و لذا احتیاط واجب آن است که زنهای سیّده در صورتی که پس از گذشتن از سن پنجاه سالگی در ایّام عادت خود، یا با نشانه های حیض، خون ببینند، میان اعمالی که زن مستحاضه انجام میدهد از قبیل خواندن نماز با کیفیتی که ذکر می شود، و چیزهایی که حائض باید ترک کند از قبیل داخل شدن در مسجد الحرام و مسجد مدینه و مکث در مساجد دیگر، تا سنّ شصت سالگی جمع کنند.
مکارم: مسأله ۴۲۸- زنان سیّده و غیر سیّده هر دو، بعد از تمام شدن پنجاه سال قمری{*} یائسه می شوند، یعنی اگر در این سن و سال خونی ببینند خون حیض نیست، مگر اینکه آنچه می بینند تمام شرایط حیض را داشته باشد که در این صورت باید مطابق آن عمل کنند.
{*} ۵۰سال قمری تقریبا ۵۴۳ روز و ۱۸ساعت، یعنی ۱۸ ماه و ۳ روز کمتر از ۵۰ سال شمسی است. بنابراین سن یائسگی به سال شمسی ۴۸ سال و ۶ ماه می شود.
سیستانی: مسأله ـ خونی را که زنها پس از تمام شدت شصت سال می بینند حکم حیض را ندارد، ولی در فاصله پنجاه تا شصت سالگی زن حیض می بیند؛ گرچه احتیاط مستحب این است زنهایی که قرشیّه (سیّده) نیستند، در این فاصله در مواردی که قبلاً حیض به حساب می آمد محرّمات حائض را ترک کنند و وظایف مستحاضه را انجام دهند.
زنجانی: مسأله- زنهای قرشیّه بعد از تمام شدن شصت سال قمری یائسه می شوند، یعنی خون حیض نمی بینند، و زنهایی که قرشیّه نیستند بعد از تمام شدن پنجاه سال قمری یائسه می شوند{*}. باید توجه داشت که زنهای سیّده یکی از اقسام زنهای قرشیّه می باشند.
{*} ۶۰ سال قمری تقریبا ۵۸ سال و ۷۸ روز شمسی، و ۵۰ سال قمری تقریبا۴۸ سال و ۱۸۷ روز شمسی است.
مسأله ۴۳۶- خونی که دختر، پیش از تمام شدن نه سال۱ و زن، بعد از یائسه شدن می بیند حیض نیست۲.
۱- زنجانی، فاضل: نه سال قمری…
۲- مکارم: و اگر مربوط به زخم و جراحتی نباشد، استحاضه است که احکام آن قبلاً گفته شد.
*****
بهجت: مسأله ۴۰۰، سیستانی: مسأله ۴۳۴- خونی که دختر، پیش از تمام شدن نه سال می بینند (بهجت: در صورتی که معلوم باشد نه سال او تمام نشده است و علامت و نشانه دیگری غیر از سن بر بلوغ او نباشد و همچنین خونی که زن بعد از یائسه شدن می بیند) حیض نیست.
وحید : مسأله ۴۴۲- خونی که دختر، پیش از تمام شدن نه سال می بیند حیض نیبست.
امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۰۶. خونی که دختر قبل از اتمام نه سالگی می‌بیند حیض نیست، هر چند صفات حیض را داشته باشد.
مسأله ۴۳۷– زن حامله و زنی که بچه شیر می دهد، ممکن است حیض ببیند۱.
۱- خوئی، سیستانی: و حکم زن حامله و غیر حامله یکسان است؛ فقط زن حامله (سیستانی: بله زن حامله‌ای که عادت وقتیه دارد) در صورتی که بعد از گذشتن بیست روز از اول عادتش اگر خونی ببیند که صفات حیض را دارد لازم است بنابر احتیاط بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع نماید.
بهجت: بنابر اقوی؛ ولی اگر بیست روز از ایّام عادت دیرتر بود، هم وظیفه حائض و هم وظیفه مستحاضه را احتیاطاً انجام دهد.
صافی: ولی اگر زن حامله بعد از گذشتن بیست روز از اوّل عادتش خون ببیند و خون به صفت حیض باشد به احتیاط واجب بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع كند.
وحید: و فرقی بین زن آبستن و غیر او در احکام حیض نیست، ولی زن آبستن در صورتی که بعدا ز گذشتن بیست روز از اول عادتش خونی بییند که صفات حیض را دارد، احتیاط واجب آن است که بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع نماید.
زنجانی: ولی زن حامله در دو جهت با سایر زنها تفاوت دارد: اوّل: صاحب عادت وقتیه و عددیه. اگر حیض وی به تأخیر بیفتد و بیست روز از آخر عادت وی بگذرد، دیگر هر چه خون ببیند حیض به حساب نمی‌آید و استحاضه است اگر چه به نشانه حیض باشد و اگر هنوز بیست روز از آخر عادت وی نگذشته، خونی که دیده چنانچه به نشانه حیض باشد، حیض و چنانچه به نشانه حیض نباشد استحاضه است، ولی خونی که زنان دیگر پس از ایّام حیض می‌بینند به‌طور کلی استحاضه است و فرقی بین گذشتن بیست روز و نگذشتن آن و نشانه‌دار بودن خون و نشانه‌دار نبودن آن نیست. در مورد خونی که زن در ایّام عادت یا قبل از آن می‌بیند فرقی بین زن حامله و زنان دیگر نیست. دوّم: در زن حامله لازم نیست خون سه روز ادامه داشته باشد تا حیض به حساب آید.
مسأله ۴۳۸- دختری که نمی داند نه سالش تمام شده یا نه اگر خونی ببیند که نشانه های۱ حیض را نداشته باشد حیض نیست۲. و اگر نشانه های حیض را داشته باشد و اطمینان به حیض بودنش پیدا کند حیض است۳ و معلوم می شود نه سال او تمام شده است۴.
۱- زنجانی: نشانۀ…
۲- فاضل: بلکه حتّی اگر نشانه های حیض را داشته باشد نمی شود گفت حیض است.[پایان مسأله]
خوئی: اگر خون ببیند، چه دارای نشانه های حیض باشد چه نباشد حکم به حیض بودن آن نمی شود کرد. [پایان مسأله]
تبریزی: اگر خون ببیند، اظهر آن است که اگر دارای نشانه های حیض باشد حکم به حیض می شود.[پایان مسأله]
۳- گلپایگانی، اراکی، مظاهری: اگر نشانه های حیض را داشته باشد، حیض است…
صافی: اگر نشانه های حیض را داشته باشد، حکم بر حیض بودن آن محلّ اشکال است.
۴- سیستانی: اگر نشانه های حیض را داشته باشد، حکم به حیض بودن آن محل اشکال است مگر آنکه اطمینان حاصل شود به این که حیض است و در این صورت معلوم می شود که نه سال او تمام شده است.
زنجانی، وحید: اگر نشانه حیض را داشته باشد، حیض است و شرعاً (زنجانی: علامت این است که) نه سال او تمام شده است.
مکارم: اگر نشانه ها را داشته باشد و اطمینان حاصل کند که حیض است دلیل بر این است که نه سالش تمام و بالغ شده است.
*****
بهجت: مسأله 402- اگر دختری نمی داند که نه سالش تمام شده یا نه و خونی دید که یقین کرد خون حیض است باید آنرا خون حیض قرار دهد.
امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۰۶. خونی که دختر قبل از اتمام نه سالگی می‌بیند حیض نیست، هر چند صفات حیض را داشته باشد.
مسأله ۴۳۹- زنی که شک دارد یائسه شده یا نه۱، اگر خونی ببیند و نداند حیض است یا نه، باید بنا بگذارد که یائسه نشده است۲.
۱- سیستانی: شصت ساله شده یا نه…
۲- سیستانی: شصت ساله نشده است.
سبحانی: باید بنا بگذارد که حیض است و یائسه نشده است.
*****
زنجانی: مسأله ۴۴۵- زنی که شک دارد یائسه شده یا نه، باید بنا بگذارد که یائسه نشده است و زنی که بین پنجاه و شصت سالگی است و نمی‌داند که قرشی است یا نه، حکم کسی را دارد که هنوز از پنجاه سال نگذشته است. بنابراین در مناطقی مثل ایران و عراق از آنجا که زن اطمینان ندارد که قرشیه نیست اگر بعد از پنجاه سالگی هم خون با شرایط ببیند حائض شمرده میشود.
مسأله ۴۴۰- مدت حیض۱ کمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نمی شود۲ و اگر مختصری هم از سه روز کمتر باشد، حیض نیست۳.
۱- زنجانی: مدت خون حیض…
۲- وحید: [پایان مسأله]
۳- زنجانی: البتّه اگر به جهت مانعی همچون حامله بودن یا خوردن قرص، خون سه روز ادامه نیابد، با داشتن سایر شرائط، حیض است. و مراد از روز، در این مسأله مدّت ۲۴ ساعت است، نه روز در مقابل شب.
مسأله ۴۴۱- باید سه روز اول حیض، پشت سر هم باشد، پس اگر مثلاً دو روز خون ببیند و یک روز پاک شود۱ و دوباره یک روز خون ببیند حیض نیست۲.
1- مکارم: و دوباره ببیند، حیض نیست و این که می گوییم باید پشت سر هم باشد، معنایش این نیست که در تمام سه روز خون بیرون آید، بلکه اگر در فضای دهانه رحم خون باشد کافی است.
سبحانی: و دوباره یک روز خون ببیند، اگر این حالت بیش از ده روز طول نکشد احتیاط واجب آن است که هم اعمال مستحاضه را انجام دهد و هم از محرّمات حائض اجتناب کند.
2- وحید: هر چند احتیاط مستحبّ این است که در مانند صورت دوم جمع کند بین تروک حائض و افعال مستحاضه.
*****
گلپایگانی، صافی: مسأله ۴۴۷- اگر سه روز اول حیض پشت سر هم نباشد، مثل آنکه: دو روز خون ببیند و یک روز پاك شود و دوباره یک روز خون ببیند، بنابر احتیاط لازم، در روزهایی که خون می بیند باید جمع کند میان کارهای مستحاضه و تروک حائض، و در روزهایی که خون نمی بیند، هم کارهایی را که بر حائض حرام است ترک کند و هم عبادت های خود را بجا آورد.
زنجانی: مسأله ۴۴۷- لازم نیست سه روز اول حیض پشت سر هم باشد؛ ولی باید سه روز اوّل در یک دهه باشد، پس اگر یک روز خون ببیند و سه روز پاک شود و دوباره یک روز خون ببیند، و چهار روز پاک شود و دوباره یک روز خون ببیند، خونهای دیده شده حیض است؛ و اگر دو روز خون ببیند و هفت روز پاک شود و دوباره یک روز خون ببیند، هر دو خون حیض است؛ ولی اگر دو روز خون ببیند و هشت روز پاک شود، خون دیده شده حیض نمی باشد. و در مورد غیر سه روز اول لازم نیست خون دیده شده، در یک دهه واقع شود؛ بلکه اگر فاصله آن با آخر خون دیده شده از ده روز کمتر باشد، ادامه خون حیض سابق می باشد؛ بنابراین، اگر مثلاً سه روز متوالی خون ببیند و پاک شود و در روز دوازدهم دوباره خون ببیند، این خون نیز ادامه حیض می باشد. و نیز اگر دو روز خون ببیند و پنج روز پاک شود و دوباره دو روز خون ببیند و دوباره پاک شود و در روز هیجدهم دوباره خون ببیند خونهای دیده شده، یک حیض به حساب می آید. البته مجموع روزهایی که با فاصله، یا بی فاصله خون دیده است نباید از ده روز تجاوز کند؛ پس اگر هفت روز خون دید و سه روز پاک شد و دوباره هفت روز خون دید، نمی توان تمام خونهای دیده شده را حیض دانست.
مسأله ۴۴۲- لازم نیست۱ درتمام سه روز خون بیرون بیاید، بلکه اگر در فرج۲ خون باشد۳ کافی است۴ و چنانچه در بین سه روز مختصری پاک شود و مدت پاک شدن به قدری کم باشد که بگویند در تمام سه روز در فرج خون بوده، باز هم حیض است۵.
این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.
۱- خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی، وحید: ابتداء حیض لازم است خون بیرون بیاید ولی لازم نیست…
۲- خوئی، سیستانی، وحید: در باطن فرج…
زنجانی: در ادامه حیض در باطن فرج…
۳- اراکی: بدین معنی که اگر پنبه بگذارد و کمی صبر کند و بیرون آورد، خونی شود، هر چند به مقدار سر سوزنی باشد…
فاضل: اگر در ابتدا خون بیرون بیاید ولی بعداً در فرج خون باشد…
۴- وحید: ولی بودن در رحم کافی نیست. و چنانچه در بین سه روز مختصری پاک شود به نحوی که در بین زنها متعارف است، بازهم حیض است.
جوادی آملی: بلكه اگر بعد از بيرون آمدن مقداری از خون بقيّه در عورت باشد، كافی است…
۵- خوئی، تبریزی، سیستانی: چنانچه در بین سه روز مختصری پاک شود به نحوی که در بین زنها -تماماً یا بعضاً- متعارف است، باز هم حیض است.
نوری: چنانکه در بین زنها متعارف است.
مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله ۴۴۱.
*****
گلپایگانی، صافی: مسأله ۴۴۸- لازم نیست در تمام سه روز خون بیرون آید، بلکه اگر در فرج خون باشد به نحوی که در این سه روز هر موقعی پنبه یا انگشت داخل کند آلوده شود کافی است، به شرط آن که از اول مقداری خون بیرون آمده باشد، هر چند کم باشد؛ و فرقی نمی کند که به خودی خود یا به بوسیله پنبه و غیر آن بیرون آمده باشد. و اگر بیرون نیامده و فقط در فضای فرج ریخته، احتیاط آن است که تا خون بیرون نیامده(۱)، هم عبادتهای خود را بجا آورد و هم کارهایی را که بر حائض حرام است ترک کند و هر گاه در بین سه روز مختصری پاک شود – که در باطن خون نباشد- حکم به حیض بودن مشکل است، ولی اگر مدت پاکی کم باشد احتیاط لازم آن است که بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع نماید.
(۱) صافی: به شرط آن که از اول مقداری خون به خودی خود بیرون آمده باشد، هر چند کم باشد؛ و اگر بواسطه پنبه و غیر آن بیرون آمده باشد یا فقط در فضای فرج ریخته، احتیاط آن است که در هر دو صورت…
مسأله ۴۴۳- لازم نیست شب اول و شب چهارم را خون ببیند، ولی باید در شب دوم و سوم خون قطع نشود۱، پس اگر از اذان صبح۲ روز اول تا غروب روز سوم۳ پشت سر هم خون بیاید۴، یا در وسطهای روز اول شروع شود و در همان موقع از روز چهارم قطع شود و در شب دوم و سوم هم هیچ خون قطع نشود ، حیض است.
این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و مظاهری نیست.
۱- مکارم: و ادامه داشته باشد.[پایان مسأله]
۲- گلپایگانی، صافی: از اول اذان صبح…
خوئی،تبریزی، سیستانی: از اول صبح…
فاضل: از طلوع آفتاب…
۳- سبحانی: به نحوی که گفته شد…
۴- گلپایگانی، صافی: و در شب دوم و سوم هیچ خون قطع نشود، حیض است، ولی اگر در اواسط روز اول شروع و در همان موقع از روز چهارم قطع شود، به شرطی حیض است که در شبهای دوم و سوم و چهارم نیز خون قطع نشود.
خوئی، تبریزی، سیستانی، وحید: و هیچ قطع نشود (وحید: بدون اشکال) حیض است و همچنین است اگر در وسطهای روز اول شروع شود و در همان موقع از روز چهارم قطع گردد. (وحید: ولی اگر از طلوع آفتاب شروع شود تا غروب روز سوم، بنابراحتیاط واجب جمع کند بین تروک حائض و افعال مستحاضه).
*****
زنجانی: مسأله ۴۴۹- لازم است سه شبانه روز خون ببیند، پس اگر از اذان صبح (یا طلوع آفتاب) روز اول تا غروب روز سوم، خون بیاید برای حیض بودن کافی نیست و باید تا اذان صبح (یا طلوع آفتاب) روز چهارم هم خون بیاید، یا مقدار باقی مانده در ضمن ده روز تکمیل شود؛ همچنین اگر در وسطهای روز اول شروع شود، باید تا همان موقع از روز چهارم خون بیاید و در شب دوم و سوم هم خون قطع نشود و یا مقدار سه شبانه روز کامل در ضمن ده روز خون ببیند.
مسأله ۴۴۴- اگر سه روز پشت سر هم۱ خون ببیند و پاک شود، چنانچه دوباره خون ببیند۲ و روزهایی که خون دیده و در وسط پاک بوده روی هم از ده روز بیشتر نشود روزهایی هم که در وسط پاک بوده حیض است۳.
۱- خوئی، تبریزی، وحید: با نشانه های حیض یا روزهای عادت…
۲- خوئی، تبریزی، وحید: چنانچه دوباره خونی که دارای نشانه های حیض است یا در روزهای عادت است ببیند…
جوادی آملی: و معلوم باشد كه ادامه همان خون‌هایی است كه خارج شده‌اند، در این صورت…
۳- گلپایگانی، صافی: احتیاط آن است که در روزهای پاکی، عبادتهای خود را بجا آورد و آنچه را بر حائض حرام است ترک کند.
سیستانی: روزهایی که خون دیده حیض است، و احتیاط لازم آن است که در روزهایی که در وسط پاک بوده کارهایی که بر غیر حائض واجب است انجام دهد، و آنچه بر حائض حرام است ترک کند.
*****
زنجانی: مسأله ۴۵۰- اگر در بین روزهایی که زن خون می بیند یک یا چند روز پاک شود،بطوری که در باطن او هم خون نباشد، در روزهایی که پاک شده حائض نیست؛ هر چند روزهایی که خون دیده و روزهایی که دروسط پاک شده ، بر روی هم از ده روز بیشتر نباشد؛ بنابراین اگر مثلاً سه روز خون ببیند و دو روز پاک شود و دوباره چهار روز خون ببيند، در مدّت دو خون، حائض، و در دو روز وسط ،پاك مي باشد وبايد غسل حیض کرده و عبادات واجب خود را بجا آورد و می تواند کارهایی که بر حائض حرام است انجام دهد و چنانچه عباداتی در ایّام پاکی انجام داده، لازم نیست دوباره بجا آورد.
مکارم: مسأله ۴۳۵- هرگاه سه روز پشت سر هم خون ببیند و پاک شود چنانچه دوباره خون ببیند و تمام ایّامی که خون دیده یا در بین آن پاک بوده روی هم رفته از ده روز بیشتر نشود، حیض است، البته روزهایی که در وسط پاک بوده، حکم زنان پاک را دارد.
مسأله ۴۴۵- اگر خونی ببیند که از سه روز بیشتر و از ده روز کمتر باشد و نداند خون دمل۱ است یا خون حیض۲، چنانچه نداند دمل در طرف چپ است یا طرف راست در صورتی که ممکن باشد مقداری پنبه داخل کند و بیرون آورد پس اگر خون از طرف چپ بیرون آید، خون حیض است واگر از طرف راست بیرون آید خون دمل است۳ و اگر ممکن نباشد که وارسی کند در صورتی که میداند خون سابق حیض بوده حیض قرار دهد و اگر دمل بوده خون دمل قرار دهد و اگر نمی داند خون حیض بوده یا دمل باید۴ همه چیزهایی را که بر حائض حرام است ترک کند و همه عبادتهایی را که زن غیر حائض انجام می دهد بجا آورد.
این مسأله در رساله آیات عظام مکارم و مظاهری نیست.
۱- خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی: دمل و زخم…
۲- خوئی، سیستانی، تبریزی: نباید آن را خون حیض قرار دهد[پایان مسأله]
زنجانی: چنانچه نشانه حیض را نداشته باشد و در روزهای عادت یا یکی دو روز قبل از آن نباشد، نمی تواند آن را خون حیض قرار دهد؛ مگردر برخی صورتها که در مسائل آینده گفته خواهد شد.
سبحانی: باید به وظیفه مستحاضه عمل کندو از محرّمات حائض اجتناب نماید. [پایان مسأله].
۳- فاضل: [پایان مسأله]
۴- اراکی: بنابر احتیاط واجب …
*****
گلپایگانی، صافی: مسأله ۴۵۱- اگر در ایّام عادت خونی ببیند که از سه روز بیشتر و از ده روز کمتر باشد و نداند خون دمل وزخم است یا خون حیض باید آن را خون حیض قرار دهد.
بهجت: مسأله ۴۰۷- اگر زنی بیش از سه روز خون دید و ده روزه یا کمتر از آن پاک شد ، چنانچه نمی داند خون زخم و جراحت است یا نه، اگر در ایام عادت زن باشد یا اینکه شرایط حیض را داشته باشد آن را خون حیض قرا رمی دهد.
وحید: مسأله ۴۵۱- اگر خونی ببیند که از سه روز کمتر و از ده روز بیشتر نباشد و نداند خون دمل و زخم است یا خون حیض، در صورتی که صفات حیض را داشته باشد یا در ایام عادت باشد ، باید آن را حیض قرار دهد و در غیر این صورت اگر می داند حالت سابقه طهارت بوده یا جهل به حالت سابقه دارد ، بنابر طهارت بگذارد و اگر می داند حیض بوده، تا مقداری که مجموع خون حالت سابقه و خون مشکوک ممکن است شرعا حیض باشد، بنابرحیض بگذارد.
مسأله ۴۴۶- اگر خونی ببیند که از سه روز بیشتر و از ده روز کمتر باشد۱ و نداند خون حیض است یا زخم، اگرقبلاً حیض بوده۲ حیض، و اگر پاک بوده پاک قرار دهد، و چنانچه نمی داند پاک بوده یا حیض، همه چیزهایی را که بر حائض حرام است ترک کند و همه عبادتهایی که زن غیر حائض انجام می دهد بجا آورد.
این مسأله در رساله آیات عظام مکارم و سبحانی نیست.
۱- اراکی: از سه روز بیشتر باشد و از ده روز زیادتر نباشد…
۲- بهجت: یعنی خون حیض دیده و ممکن است این خون دنباله آن باشد حیض است، لکن أظهر اعتبار خروج از چپ برای حیض و خروج از طرف راست برای زخم است و با عدم امکان وارسی، عمل به حالت سابقه می نماید و اگر سابقاً پاک بوده وظیفه ای نسبت به حیض ندارد.
زنجانی: رجوع کنید به ذیل مسأله ۴۴۵.
*****
گلپایگانی، صافی: مسأله ۴۵۲- اگر صاحب عادت وقتیه در ایّام عادت خونی ببیند که نداند خون زخم است یا حیض، باید آن را حیض قرار دهد.
خوئی، تبریزی ۴۵۲، سیستانی: مسأله ۴۴۴– اگر خونی ببیند که نداند خون زخم است یا حیض، باید عبادتهای خود را بجا آورد، مگر این که حالت سابقه اش حیض باشد.
وحید: مسأله ۴۵۲- اگر خونی بییند که سه روز بر آن نگذشته و نداند خون دمل و زخم است یا حیض، و در ایّام عادت نباشد و صفات حیض را نداشته باشد، اگر حالت سابقه اش حیض است به کیفیتی که در مسأله قبل گذشت باید حیض قرار دهد ، و گرنه باید عبادت های خود را بجا آورد.
مظاهری: مسأله ۳۶۸- اگر در ایّام عادت خونی ببیند که از سه روز بیشتر و از ده روز کمتر باشد و نداند خون حیض است یا نه، باید آن را حیض قرار دهد.
مسأله ۴۴۷- اگر خونی ببیند و شک کند که خون حیض است یا نفاس۱، چنانچه شرائط حیض را داشته باشد، باید حیض قرار دهد۲.
این مسأله در رساله آیت الله مکارم نیست.
۱- گلپایگانی، صافی: به احکام حیض و نفاس عمل کند و غسل را به قصد ما فی الذمّه از حیض یا نفاس بجا آورد.
خوئی، تبریزی، سیستانی،وحید، مظاهری: حیض است یا استحاضه…
۲- بهجت: اگر در ایّام عادت زن باشد، آن را خون حیض قرار می دهد وگرنه باید به وظیفه ای که مشترک بین حیض و نفاس است عمل کند، یعنی لازم نیست آنچه برحائض واجب است ولی بر نفساء واجب نیست و آنچه بر نفساء واجب است و بر حائض واجب نیست بجا آورد، گر چه انجام دادن مجموع وظائف حائض و وظائف نفساء، مطابق احتیاط است، بلکه این احتیاط در صورت امکان ترک نشود، و در صورت عدم امکان احتیاط ، مخالفت قطعیه ننماید.
*****
زنجانی:مسأله ۴۵۲- اگر خونی ببیند و شک کند خون حیض است یا استحاضه، چنانچه درایّام عادت یا يکی دو روز قبل باشد(هر چند نشانه حیض را نداشته باشد) یا بیش از دو روز قبل از عادت با نشانه حیض باشد، این خون حیض به شمار می آید و اگر بیش از دو روز قبل از عادت بدون نشانه حیض باشد باید اعمال استحاضه را انجام دهد، همچنین است اگر شک کند خون حیض است یا استحاضه یا خون دمل و زخم. حکم خون دیدن پس از ایّام عادت در مسأله [۴۸۰] خواهد آمد
مسأله ۴۴۸- اگر خونی ببیند که نداند خون حیض است یا بکارت۱، باید خود را وارسی کند، یعنی مقداری پنبه داخل فرج نماید و کمی صبر کند، بعد بیرون آورد پس اگر اطراف۲ آن آلوده باشد، خون بکارت است و اگر به همه آن رسیده ، حیض می باشد۳.
این مسأله در رساله آیت الله مکارم نیست.
۱- بهجت: ولی احتمال خون دیگری مثل خون جراحت و زخم را هم نمی دهد…
۲- زنجانی: پس اگر فقط اطراف…
۳- بهجت: البته باید خون زیاد نباشد تا به وسیله فوق بتواند بین خون حیض و بکارت فرق بگذارد؛ و درصورت عدم امکان تشخیص و عدم حصول یقین، در ایّام عادت حکم به حیض بودن می کند وگرنه عمل به حالت سابقه می نماید.
وحید: و یا احتیاط کند بین تروک حائض و اعمال طاهره.
زنجانی: و اگر شک کند که خون حیض است یا خون استحاضه یا بکارت، یا شک کند که خون حیض است یا خون زخم است یا بکارت، یا اصلاً نداند چه خونی است، اگر فقط اطراف پنبه ای که درداخل فرج می گذارد آلوده شده باشد خون بکارت می باشد و اگر به همه آن رسیده و نشانه حیض را داشته باشد خون حیض، و اگر نشانه حیض را نداشته باشد، باید اعمال استحاضه را انجام دهد.
مسأله ۴۴۹- اگر کمتر از سه روز خون ببیند و پاک شود۱ و بعد از سه روز خون ببیند۲ خون دوم حیض است۳ و خون اول اگر چه درروزهای عادتش باشد حیض نیست۴.
۱- مکارم: بعداً سه روز یا بیشتر خون ببیند با نشانه هایی که گفته شد فقط خون دوم حیض است.[پایان مسأله]
۲- خویی، تبریزی، وحید: بعد ، سه روز خون در عادت با نشانه های حیض ببیند…
سیستانی: بعد، سه روز خون ببیند…
۳- اراکی، فاضل: اگر دارای شرائط حیض است حیض می باشد…
۴- فاضل: خون اول حیض نیست.
*****
گلپایگانی، صافی: مسأله ۴۵۵- اگر کمتر از سه روز خون ببیند و پاک شود و بعد سه روز خون ببیند و مجموع خون اول و دوم و پاکی در بین، از ده روز بیشتر نباشد، خون دوم را حیض قرار دهد و درخون اول احتیاط آن است که جمع کند، بین کارهای مستحاضه و ترک آنچه بر حائض حرام است و درپاکی در بین، کارهایی را که بر حائض حرام است ترک کند و عبادتهای خود را بجا آورد.
زنجانی: مسأله ۴۵۵- اگر کمتر از سه روز خون ببیند و بعد ازگذشتن ده روز ازاول خون، با شرائط حیض خون ببیند و خون دوم در عادت، یا یکی دو روز قبل از عادت باشد خون دوم حیض است (هر چند نشانه حیض را نداشته باشد) همچنین اگر بیشتر از دو روز قبل از عادت بوده و نشانه حیض را دارا باشد، و در هر سه صورت خون اول اگر چه در روزهای عادتش باشد و نشانه حیض را هم داشته باشد؛ حیض نیست.
سبحانی: مسأله ۳۸۶- اگر کمتر از سه روز خون ببیند و پاک شود و بعد سه روز خون ببیند، خون دوم حیض است و در خون اول و روزهای بعد که پاک بود بین عمل مستحاضه و محرمات حائض جمع کند.
مسائل اختصاصی
بهجت: مسأله ۴۱۲: اگر حائض پاک شد و بعد از گذشتن ده روز یا بیشتر، دوباره خون دید؛ اگر از سه روز بیشتر طول بکشد ولی از ده روز بیشتر نباشد و سایر شرائط حیض را داشته باشد، خون دوم نیز حیض است.
مکارم: مسأله ۴۳۷، جوادی آملی: مسأله ۴۶۵- زنی که مبتلا به خونریزی است اگر به طبیب مراجعه کند* و او تشخیص دهد خون حیض یا خون زخم و مانند آن است، چنانچه به گفته طبیب اطمینان حاصل کند می تواند بر طبق احکام آن عمل نماید.
*جوادی آملی: اگر به طبيب حاذق ـ كه فرق بين خون حيض و غير حيض را دقيق میداند ـ مراجعه كند…
زنجانی: مسأله ۴۵۴- اگر زن خونی ببیند که اگر سه روز ادامه پیدا کند حکم به حیض بودنش می شود، ولی شک دارد که خون سه روز ادامه پیدا میکند یا قطع می شود، باید بنابر را بر این بگذارد که خون ادامه پیدا کرده و حیض است، ولی اگر خون قطع شود و نداند که آیا دوباره قبل از تمام شدن ده روز خون می آید، باید بنا را بر این بگذارد که خون دوباره نمی آید و خونی که دیده حیض نبوده است، و همچنین است اگر در وقتی که خون قطع نشده بداند خون سه روز ادامه پیدا نمی کند ولی احتمال بدهد پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون می آید.