شرایط تیمم
شرایط چیزی که بر آن تیمم می‌کند:
پاک باشد
مباح باشد (غصبی نباشد).
شرایط اعضای تیمم: مانعی در آنها نباشد.
شرایط کیفیت تیم:
پیشانی و دستها را از بالا به پایین مسح کند.
ترتیب را رعایت کند (ترتیب).
کارهای تیمم را پشت سر هم به‌جا آورد (موالات).
کارهای تیمم را خودش در حال اختیـار انجـام دهـد (مباشرت).
۱. چیزی که بر آن تیمم می‌کند پاک باشد
چیزی که بر آن تیمم می‌کند باید پاک باشد.
۲. چیزی که بر آن تیمم می‌کند مباح باشد
چیزی که بر آن تیمم می‌کند باید مباح (غیر غصبی) باشد، ولی در صورتی که نداند یا فراموش کرده باشد که غصبی است تیمم او صحیح است.
۳. مانعی در اعضای تیمم نباشد
در اعضای تیمم بایستی مانعی نباشد، بنابراین برای تیمم باید انگشتر و مانند آن را از دست بیرون آورد، و اگر به پیشانی یا دیگر اعضای تیمم چیزی چسبیده یا چیزی آن را پوشانیده است قبلاً باید آن را بر طرف کند.
توجه
مویی که بر روی دست یا پیشانی روییده است مانع تیمم نیست، ولی اگر موی سر روی پیشانی ریخته باشد باید آن را عقب بزند.
اگر به خاطر زخم و امثال آن، اعضای تیمم را بسته است، در صورتی که باز کردن آن ضرر داشته یا دشوار باشد، باید با دست بسته یا بر روی عضو بسته، مسح کند.
- احتیاط آن است که در صورت امکان، پیشانی و پشت دستها پاک باشد، و اگر نتواند محل تیمّم را تطهیر کند، بدون آن تیمم کند. اگر چه شرط نبودن طهارت در هر صورت بعید نیست.
۴. پیشانی و دستها را از بالا به پایین مسح کند
پیشانی و پشت دست ها را باید از بالا به پایین مسح کند.
۵. ترتیب
تیمم را باید به ترتیبی که (در بحث کیفیت تیمم) گفته شد انجام دهد و اگر خلاف آن عمل کند باطل است.
۶. موالات
کارهای تیمم را باید پشت سر هم به جا آورد و اگر بین آنها به قدری فاصله دهد که نگویند تیمم می‌کند، باطل است.
۷. مباشرت
کارهای تیمم را باید خودش در حال اختیار انجام دهد و از دیگری کمک نگیرد و اگر به خاطر بیماری یا فلج بودن و غیره نمی‌تواند تیمم کند باید نایب بگیرد، و نایب باید او را با دست خود او تیمم دهد، و اگر این هم ممکن نباشد باید نایب، دست خود را بر زمین بزند و به پیشانی و پشت دست‌های او بکشد.
یک نکته در ارتباط با شرایط تیمم
اعضای تیمم (پیشانی و پشت دست ها) لازم نیست پاک باشند، گرچه موافق احتیاط است.
- احکام تیمم
۱. اگر چیزهایی که تیمم بر آن صحیح است پیدا نشود باید به گرد و غباری که بر روی فرش و لباس و امثال آن نشسته است تیمم کند، و اگر آن نیز پیدا نشود ولی گِل تر در دسترس باشد باید به آن تیمم کند، و در صورتی که به هیچ یک از اینها دسترسی نباشد – مانند کسی که در هواپیما و امثال آن است- بنابر احتیاط واجب باید نماز را در وقت بدون وضو و تیمم بخواند و سپس با وضو یا تیمم قضا کند.
۲. کسی که وظیفه‌اش تیمم است، بنا بر احتیاط واجب نمی‌تواند پیش از وقت نماز، برای نماز تیمم کند، ولی اگر برای کارهای واجب یا مستحبی قبل از وقت نماز تیمم کرده باشد و تا وقت نماز عذر او باقی بماند، می‌تواند با همان تیمم نماز بخواند.
۳. کسی که می‌داند عذر او تا آخر وقت بر طرف میشود نمی‌تواند در اول وقت با تیمم نماز بخواند، بلکه باید صبر کند و پس از برطرف شدن عذر، با وضو یا غسل، نماز به جا آورد.
۴. کسی که تیمم بدل از غسل کرده، اگر حدث اصغر از او سر بزند، مثلاً بول کند، تا زمانی که عذر شرعی مجوّز تیمم بر طرف نشده است بنا بر احتیاط واجب باید برای اعمال مشروط به طهارت، بار دیگر تیمم بدل از غسل نماید و وضو هم بگیرد و اگر معذور از وضو باشد باید تیمم دیگری بدل از آن نماید.
۵. اگر به واسطه نداشتن آب یا عذر دیگری تیمم کند، بعد از بر طرف شدن عذر، تیمم باطل میشود.
۶. چیزهایی که وضو را باطل می‌کند تیمم بدل از وضو را هم باطل می‌کند و چیزهایی که غسل را باطل می‌کند تیمم بدل از غسل را هم باطل می‌سازد.
۷.اگر به دلیل تنگی وقت، تیمّم بدل از وضو یا غسل کند، با خروج از وقت، تیمّم باطل میشود و برای نماز بعدی باید وضو و غسل انجام دهد.
۸.اگر بهواسطهی نداشتن آب یا عذر دیگری غیر از تنگی وقت، تیمّم بدل از غسل کند، همهی آثار شرعی غسل، بر آن تیمّم نیز مترتب و جاری میشود، بنابراین با تیمّم بدل از غسل جنابت، داخل مسجد شدن و خواندن نماز و مس نوشتهی قرآن کریم و بقیهی اعمالی که انجام آنها مشروط به طهارت از جنابت است، اشکال ندارد.
۹.اگر تیمّم بدل از غسل جنابت انجام داده باشد، لازم نیست برای نماز وضو بگیرد. اما در تیمّم بدل از غسل‌های دیگر (مثل غسل مس میت) باید برای نماز وضو بگیرد یا در صورت وجود عذر، تیمّم دیگری بدل از وضو انجام دهد.