انسان با دو چيز جنب مىشود:
اول: بيرون آمدن منى در خواب باشد يا بيدارى، با اختيار باشد يا بى اختيار، كم باشد يا زياد، باشهوت و جستن باشد يا نباشد، با جماع باشد يا بدون آن، اما اگر بداند آنچه خارج شده منى است چه صفات آن را داشته باشد يا نداشته باشد اگرچه از غير موضع متعارف خارج شده باشد و يا به سبب بيمارى، زرد رنگ باشد حكم منى را دارد. اما اگر از زن در حالت شهوت و هيجان
جنسى آبى خارج شود بايد غسل كند، ولى چنانچه قبل از غسل محدث به حدث اصغر باشد، واجب است كه جمع بين وضو و غسل كند، اما چنانچه آبى بدون شهوت و هيجان از او خارج شود، ظاهراً غسل بر او واجب نيست اگرچه بهتر است غسل كند.
(مسأله 172) اگر نداند رطوبت خارج شده منى است، چنانچه با شهوت وجستن وسستى بدن همراه باشد حكم منى را دارد و اگر يكى از اين سه نشانه نباشد حكم منى را ندارد و در بيمار چنانچه باشهوت وسستى همراه باشد، حكم منى را دارد و اگر يكى از آن دو منتفى شود، آثار منى بر او مترتب نمى شود.
(مسأله 173) كسى كه روى بدن يا لباسش منى ببيند و بداند كه از خودش است، بايد غسل كندونمازهايى را كه خوانده داخل وقت اعاده و خارج وقت قضا كند و چنانچه در نمازى شك كند كه آياقبل از جنابت بوده است يا بعد از آن، در صورتى كه زمان جنابت معلوم و زمان نماز مجهول باشد، چنانچه شك در وقت باشد اعاده كند، اما اگر شك در خارج وقت باشد قضا لازم نيست و اگر زمان نماز معلوم و زمان جنابت مجهول باشد، اعاده و قضاء واجب نيست، ولى اگر زمان هر دو مجهول باشد، اعاده فقط در وقت واجب است.
(مسأله 174) اگر جنابت بين دو نفر مردد شود و هر يك از آن دو بداند كه يا خودش يا ديگرى جنب است، مثل اينكه هر دو از يك لباس استفاده مىكنند، چنانچه هر دو بتوانند امام جماعت بشوند، بايد هر دو غسل كنند تا بتوانند به يكديگر اقتدا نمايند و چنانچه يكى از آنها بتواند امام جماعت بشوددومى بايد غسل كند، تا بتواند به او اقتدا كند و اگر هر كدام به عدالت ديگرى معتقد نباشد، مىتوانند فرادى وبدون غسل نماز بخوانند، ولى اگر سومى به عدالت هر دوى آنها معقتد باشد، واجب است به كسى كه غسل نكرده اقتدا نكند.
(مسأله 175) رطوبت مشكوكى كه بعد از خروج منى و غسل خارج مىشود، چنانچه قبل از غسل به بول استبراء نكرده باشد، بايد دوباره غسل كند و اگر به بول استبراء كرده باشد غسل لازم نيست.
(مسأله 176) اگر بداند رطوبت خارج شده يا بول است يا منى، چنانچه قبل از آن از حدث اكبرواصغر پاك بوده باشد، غسل و وضو بر او واجب مىشود واگربداند كه بول است وضو براو واجب مىشود واگربداند كه منى است، فقط غسل براو واجب مىشود.
دوم: جماع، اگر انسان با زنى جماع كند و به اندازه ختنه گاه يا به مقدار آن- در صورتى كه قطع شده باشد- در قُبل زن داخل شود اگرچه منى بيرون نيايد هر دو جنب مىشوند و بنابر احتياط واجب دخول در دُبر زن يا دبر مرد يا وطى حيوان موجب غسل مىشود و چنانچه قبل از غسل محدث باشد، بنابر احتياط واجب وضو را نيز با غسل ضميمه كند. همچنين اگر مقدارى از ختنه گاه داخل شود، بنابر احتياط واجب بايد غسل كند و كسى كه به دبر او دخول شده چه زن و چه مرد، واجب است احتياطاً غسل كند.
(مسأله 177) با تحقق جماع غسل بر فاعل و مفعول واجب مىشود و بين بالغ، نابالغ، عاقل، مجنون، قاصد و غير قاصد فرقى نيست، بلكه بنابر احتياط واجب جنابت بر كسى كه با مرده نيز جماع كرده باشد ثابت است.
(مسأله 178) اگر بداند چيزى كه به صورت خون، خارج شده منى است، غسل واجب است.
(مسأله 179) اگر منى از جاى خود حركت كند تا زمانى كه خارج نشده باشد، غسل واجب نمىشود.
(مسأله 180) اگر شخصى نتواند غسل كند مىتواند با همسرش جماع نمايد اگرچه وقت داخل شده باشد، ولى اگر نتواند حتى تيمم كند، جايز نيست جماع كند، اما كسى كه وضو دارد چنانچه وقت داخل شود ونتواند وضو بگيرد، نمىتواند وضوى خود را باطل كند.
(مسأله 181) اگر شك كند دخول صورت گرفته يا نه، يا شك كند كه در فرج يا دبر دخول صورت گرفته يا در غير آن دو غسل واجب نيست.
(مسأله 182) اگر مردى در دبر خنثى دخول كند، بنابر احتياط لازم بايد هر دو غسل نمايند و درصورتى كه با وضو نبوده اند وضو نيز بگيرند، ولى اگر در قُبُل خنثى دخول كند تا وقتى كه منى از هر يك از آنها خارج نشده باشد، غسل بر او واجب نيست و اگر خنثى در مرد يا زن دخول كند تا منى از اوخارج نشود، بر هيچ كدام غسل واجب نيست و اگر مرد در خنثى دخول كند و او در زن دخول نمايد، فقط بر خنثى غسل واجب است، البته مرد و زن اجمالًا مىدانند كه يكى از آنها جنب هستند و اگر مردعادل باشد مىتوان به او اقتدا كرد بنابر تفصيلى كه در مسئله 174 گذشت. اما زن نمىتواند اقتدا به آن مرد نمايد مگر يكى از آن مرد يا زن غسل كند.