قمار يكى از گناهان بزرگ در اسلام است و قرآن شريف شرابخوارى و قمار بازى و بت پرستى را كنار يكديگر قرار داده است:
«انَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَالْانْصابُ و الْازْلامُ رِجْسٌ مِن عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ»[1]
«شراب و قمار و بتها و تيرهاى قرعه، پليد و از عمل شيطانند پس از آنان دورى كنيد».
و از نظر قرآن چه بسا قتل‌ها و هتك آبرو و عِرض‌ها و غارت اموال، در پرتو شراب خوارى و قماربازى است:
«انَّما يُريدُ الشَّيطانُ انْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِى الْخَمْرِ و الْمَيْسِرِ»[2]
«همانا شيطان مىخواهد به وسيله شراب و قمار ميان شما دشمنى و كينه ايجاد كند».
و چه بسا امراض روحى نظير افسردگى و دلهره و اضطراب خاطر، و امراض جسمى نظير فشار خون و نارسايي‌هاى قلب و ضعف اعصاب عمومى، مرهون قماربازى است. بنابراين قماربازى موجب شقاوت دنيا و آخرت است و مسلمان بايد از این‌گونه معاصى اجتناب كند.
مسئله 1702- چنان‌که قمار بازى كار حرامى است، ساختن آلات قمار و خريد و فروش و نگاهدارى آن نيز حرام و معاملۀ آن باطل است.
مسئله 1703- قمار بر پنج قسم است:
اوّل: بازى كردن با آلات قمار از قبيل شطرنج و نرد و پاسور و مانند اينها با قصد برد و باخت.
دوّم: بازى كردن با آن آلات بدون قصد برد و باخت.
سوّم: بازى كردن با چيزى كه از آلات قمار نيست، نظير منچ و گردو و توپ و مانند اينها با قصد برد و باخت.
چهارم: بازى كردن با آنها بدون قصد برد و باخت.
پنجم: رزمايشها و مسابقات كه در اين زمان متداول است كه به آن آمادگى رزمى مىگويند، نظير تيراندازى، مين‌گذارى، قايقرانى، طرز حمله به دشمن يا فرار از او و مانند اينها، گرچه با برد و باخت باشد.
قسم اوّل و دوّم و سوّم حرام است، ولى قسم چهارم و پنجم مانعى ندارد.
مسئله 1704- اسب دوانى كه در اين زمان متداول است، چون براى آمادگى رزمى نيست، اگر بدون برد و باخت باشد حلال است، ولى اگر با برد و باخت باشد، علاوه بر اينكه حرام است، برنده مالك آن مبلغ نمىشود.
مسئله 1705- كُشتي‌هايى كه در اين زمان متداول است، چون براى آمادگى رزمى نيست، اگر بدون برد و باخت باشد و ضررى هم بر يكديگر نزنند، اشكال ندارد، ولى اگر با برد و باخت باشد يا ضرر داشته باشد جايز نيست، علاوه بر اينكه برنده، آن مبلغ را مالك نمىشود.
مسئله 1706- مسابقات علمى يا ورزشى و مانند اينها كه در اين زمان متداول است، نظير اينكه اگر كسى جواب ده سؤال را بدهد جايزهاى به او مىدهند، جايز و برندۀ مسابقه، آن مبلغ را مالك مىشود و واجب است براى كسى كه اين مسابقه را برگزار نموده است به قرارش عمل نمايد و در صورتى كه برد و باخت طرفينى باشد، اصل مسابقه حرام و برنده مالك آن مبلغ نمىشود.
مسئله 1707- جايزههايى كه بانک‌ها يا غير آنها براى تشويق قرض‌دهنده مىدهند يا مؤسسات ديگر براى تشويق خريدار و مشترى با قرعهكشى مىدهند، حلال است و همچنين چيزهايى كه فروشندهها براى جلب مشترى و زياد شدن خريدار در داخل جنس‌هاى خود مىگذارند، حلال است.
مسئله 1708- اگر شخص يا مؤسّسهاى مسابقهاى برگزار كند و براى اين منظور به عنوان شركت در مسابقه مبلغى به عنوان هبه از افراد دريافت نمايد، مانعى ندارد، چنان‌که جوايزى كه به شركت كنندگان به قيد قرعه مىدهد هبه است و مانعى ندارد.
مسئله 1709- هرگاه انسان به شخص يا مؤسّسهاى به عنوان هبه پولى بدهد تا او را در قرعه كشى شركت دهد مانعى ندارد، چنان‌که مبلغى را كه بعداً آن شخص يا مؤسّسه به عنوان جايزه به بعضى افراد مىدهد هبه است و مانعى ندارد و فرقى نيست در اينكه بقيۀ آن پول‌ها را براى خود بردارد يا صرف امور خيريه بنمايد و در اين صورت بر شخص يا مؤسّسه لازم است كه به قرارداد عمل نمايد.
[1]. مائده، 90.
[2]. مائده، 91.