امام خامنه ای: دروغ بستن به خدا و پیامبران و معصومین (علیهم السَلام)
زنجانی: دروغ بستن به خدا و پیغمبر صلی الله علیه وآله وسلم و ائمه معصومین علیهم السلام
مسأله 1596- اگر روزه دار به گفتن يا نوشتن يا به اشاره ومانند اينها به خدا و پيغمبر (صلي الله عليه و آله و سلّم) و جانشينان ان حضرت 1 عمداً نسبت دروغ بدهد2 اگر چه فوراً بگويد دروغ گفتم يا توبه كند، روزه او باطل است3 و احتياط واجب آن است كه حضرت زهرا سلام الله عليها و ساير پيغمبران و جانشينان آنان هم در اين حكم فرقي ندارند4.
1- اراكي،: و يا ساير پيامبران و جانشينان آنان…
وحید: به خدا و پیغمبر (صلي الله عليه و آله و سلّم) و ائمّه معصومین (علیهم السلام)…
2- مكارم: بنابراحتياط واجب روزه اش باطل مي شود هر چند بلافاصله توبه كند، دروغ بستن به ساير انبياء و فاطمه زهرا عليها السلام نيز همين حكم را دارد.
بهجت: روزه او باطل است و خالي از وجه نيست كه دروغ بستن به پيغمبران و جانشينان آنها و حضرات زهرا عليها السلام ملحق به دروغ بستن به خدا باشد و روزه را باطل كند ولي اگر شك داشته باشد كه سخني كذب است يا نه، و به يكي از آنان نسبت دهد بنابرأقوي روزه اش باطل نمي شود.
گلپايگاني، صافي: به خدا و پيغمبران و ائمّه عليهم السلام عمداً نسبت دروغ بدهد…
خوئي، تبريزي: به خدا و پيغمبران و جانشينان پيغمبران عمداً نسبتي را بدهد كه دروغ است…
زنجانی: به خدا یا پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله یا یکی از امامان معصوم (علیهم السلام) در امور مربوط به دین (نه مثلا مدت عمر ایشان) عمدا نسبتی را بدهد که دروغ است…
سيستاني: عمداً نسبتي را بدهد كه دروغ است…
3- سيستاني: بنابراحتياط لازم باطل است و همچنين است بنابراحتياط مستحب دروغ بستن به حضرت زهرا عليها السلام و ساير پيغمبران و جانشينان آنان.
وحید: و نسبت دادن دروغ به سایر پیغمبران و اوصیاء آنان – علی نبینا و آله و علیهم السلام- بنابراحتیاط واجب روزه را باطل می کند مگر این که آن نسبت برگردد به خداوند متعال که در این صورت روزه اش باطل است و همچنین است نسبت دادن دروغ به حضرت زهرا علیها السلام مگر اینکه آن نسبت برگردد به خداوند متعال و حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم و ائمّه علیهم السلام که در این صورت روزه اش باطل است.
سبحانی: بنابراحتیاط واجب روزه او باطل است و احتیاط واجب آن است که اگر دروغ بر حضرت زهرا علیها السلام و سایر پیغمبران و جانشینان آنان بازگشت به دروغ بر خدا و رسول و ائمّه علیهم السلام باشد در این حکم با آنها فرقی ندارد.
مظاهری: روزه او باطل نمی شود گرچه گناه بزرگی نموده است.
4- گلپايگاني: احتياط واجب آن است كه به حضرت زهرا عليها السلام و به جانشينان پيغمبران گذشته هم نسبت دروغ ندهد.
اراكي: به احتياط واجب حضرت زهرا عليها السلام هم در اين حكم مانند پيامبر و امامان عليهم السلام است.
خوئی، تبریزی: احتیاط واجب آن است که به حضرت زهرا علیها السلام هم به دروغ نسبتی ندهد.
صافي: بنابراحتياط واجب نسبت دروغ به حضرت زهرا عليها السلام و به جانشينان پيغمبران گذشته هم اين حكم را دارد.
زنجاني: اگر به حضرت زهرا عليها السلام و ساير پيامبران و جانشينان ايشان عليهم السلام هم به دروغ نسبتي بدهد بنابراحتياط روزه او باطل مي شود.
*****
امام خامنه ای: مسأله ۸۵۷- دروغ بستن به خدا و پیامبران و معصومین (علیهم السَلام) بنابر احتیاط واجب روزه را باطل می کند، هرچند بعداً توبه کند و بگوید نسبت دروغ داده است.
جوادی آملی: مسأله – اگر روزه‌دار به گفتن، نوشتن، پُر كردن نواری که دیگران میشنوند، به اشاره، كنایه و مانند این‌ها به خدا و پیامبر (صلي الله عليه و آله و سلّم) و امامان معصوم (علیهم السلام)، به عمد نسبت دروغ بدهد، گناه کرده و روزهٔ او باطل است، هرچند فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند؛ و به احتیاط واجب، نسبت دروغ به حضرت زهرا (سلام الله علیها) و پیامبران (علیهم السلام) دیگر نیز همین حکم را دارد. این حکم اختصاص به روزهٔ واجب ندارد، بلکه در روزهٔ مستحب نیز چنین است.
مسأله 1597- اگر بخواهد خبري را كه نمي داند راست يا دروغ نقل كند1 بنابراحتياط واجب بايد ازكسي كه آن خبر را گفته، يا از كتابي كه آن خبر در آن نوشته شده نقل نمايد2 لكن اگر خودش هم خبر بدهد روزه اش باطل نمي شود.
اين مسأله دررساله آيات عظام: بهجت و مظاهری نيست
1- زنجاني: نبايد به خداوند يا پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم يا امام عليه السلام نسبت دهد، بلكه بايد مثلاً چنين بگويد: چنين روايت شده است.
وحید: دلیلی بر اعتبار آن ندارد…
2- خوئي، اراكي، گلپايگاني، تبريزي، صافي، نوري، وحید، سبحانی: [پايان مسأله]
فاضل: نبايد خودش آن را به طور جزم بگويد و لكن اگر خودش هم به طور جزم خبر بدهد روزه اش باطل نمي شود گر چه ظنّ به كذب خبر يا احتمال كذب خبر را بدهد.
*****
سيستاني: مسأله 1576- اگر بخواهد خبري را كه دليلي بر حجيت او ندارد و نمي داند راست است يا دروغ نقل كند، بنابراحتياط واجب بايد به نحو نقل بگويد و آن را به پيامبر اکرم و ائمّه اطهار (عليهم السلام) مستقيماً نسبت ندهد.
امام خامنه ای: مسأله ۸۵۸- نقل روایاتی که در کتابها آمده است و انسان نمی داند که دروغ است، اشکال ندارد، هر چند احتیاط مستحب آن است که آنها را با نسبتِ به آن کتاب، نقل کند.
جوادی آملی: مسأله 1683- اگر روزه‌دار خبری را كه به دروغ بودنش گمان دارد، به خدا و پیامبر (صلي الله عليه و آله و سلّم) نسبت دهد، مرتکب حرام شده است؛ ولی اگر آن را از دیگری یا نوشته‌ای یا بدون استناد به آنها حکایت کند، روزهٔ او باطل نمیشود، هرچند احتیاط مستحب در صورت نقل بدون استناد، بطلان روزه است.
مکارم: مسأله 1355- هرگاه بخواهد خبرى را نقل کند که از راست يا دروغ بودن آن اطّلاعى ندارد، بايد از کسى که آن خبر را گفته، يا از کتابى که در آن نوشته شده نقل نمايد، مثلاً بگويد: فلان راوى چنين مى گويد و يا در فلان کتاب چنان نوشته شده است که پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلّم) فرمود.
مسائل اختصاصی
جوادی آملی: مسأله 1684 – دروغ بستن به مجتهدان و راویان حدیث حرام است؛ ولی روزه را باطل نمیكند، مگر اینكه نسبت دروغ به خدا و رسول خدا محسوب شود.
جوادی آملی: مسأله 1685 – اگر روزه‌دار مضطر به دروغ به خدا و رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلّم) شود این دروغ روزه را باطل نمیكند.
مسأله 1598- اگر چيزي را به اعتقاد اين كه راست است از قول خدا يا پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم 1 نقل كند2 و بعد بفهمد دروغ بوده، روزه اش باطل نمي شود.
اين مسأله دررساله آيات عظام: بهجت و مظاهری نيست
1- زنجاني: يا امام عليه السلام…
امام خامنه ای ۸۵۹: یا معصومین (علیهم السَلام)…
2- وحید: اگر بخواهد خبری را که نمی داند راست یا دروغ است و دلیلی بر اعتبار آن ندارد نقل نماید ….
مسأله 1599- اگر بداند دروغ بستن به خدا و پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم1 روزه را باطل مي كند و چيزي را كه مي داند دروغ است به آنان نسبت دهد و بعداً بفهمد آنچه را كه گفته راست بوده، روزه اش صحيح است2.
اين مسأله دررساله آيات عظام: بهجت و مظاهری نيست
1-وحید: و ائمّه علیهم السلام…
2- اراكي، سبحانی: روزه اش باطل است.
گلپايگاني، صافي، نوري: روزه اش باطل است و در ماه رمضان بايد تا مغرب از آنچه روزه راباطل مي كند خودداري كند (صافي: ولي كفّاره بر او واجب نمي شود).
وحید: روزه اش باطل است و بنابراحتیاط واجب بقیه روز را امساک نماید.
*****
خوئي، تبريزي: 1608، سیستانی: مسأله 1578- اگر چيزي را كه مي داند دروغ است به خدا و پيغمبرصلی الله علیه وآله وسلم نسبت دهد و بعداً بفهمد آنچه را كه كفته راست بوده، بايد روزه را تمام كند و قضاي آن را هم بجا آورد..
. سيستاني: اگر مي دانسته كه اين كار روزه را باطل مي كند، بايد بنابراحتياط لازم روزه را تمام كند و قضاي آن را هم بجا آورد.
امام خامنه ای: مسأله ۸۶۰- اگر روزه دار درحالی که می داند دروغ بستن به خداوند متعال و پیامبراکرم (صلی الله علیه وآله-) روزه را باطل می کند، چیزی را که می داند دروغ است به آنان نسبت دهد و بعداً معلوم شود راست بوده، بنابر احتیاط باید روزه را تمام کرده و بعداً قضای آن را هم بگیرد.
زنجاني: مسأله 1608- اگر بداند دروغ بستن به خدا و پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم و امام عليه السلام روزه را باطل مي كند و در امور مربوط به دین چيزي را كه دروغ مي داند به آنان نسبت دهد روزه اش باطل مي شود، و اگر در ماه رمضان باشد بايد در بقيه روز امساك كند. و اگر بعدا بفهمد آنچه را گفته راست بوده همانند کسی است که قصد روزه نکرده باشد که تفصیل آن در مسأله های 1554 و 1564 و 1565 گذشت.
مكارم: مسأله 1356- اگر چيزي را دروغ مي دانست و به خدا و پيغمبر نسبت داد، و بعداً معلوم شد صحيح بوده، روزه اش اشكال دارد.
جوادی آملی: مسأله 1686- چنانچه روزه‌دار بداند که دروغ بستن به خدا و پیامبر روزه را باطل میکند و از اول قصد دروغ دارد و خبری را به عنوان دروغ انتخاب كند و به آنان نسبت دهد و سپس بفهمد آنچه گفته راست بوده، روزه‌اش باطل میشود، چون نیتِ «قاطِع» كرده است؛ ولی اگر از اول بنا دارد مطلب خاصی را گزارش کند كه برای او مهم است و قصد دروغ بستن به آنان را ندارد، ولی مطلبی را که میپندارد دروغ است، به آنان نسبت دهد و سپس بفهمد آنچه را که گفته راست بوده، روزه‌اش باطل نمیشود، چون نیّت قاطِع ندارد، بلكه خطای در تطبیق است، هر چند احتیاط مستحب آن است که آن روزه را قضا کند.
مسأله اختصاصی
جوادی آملی: مسأله 1688 – اگر روزه‌دار به شوخی دروغی را به خدا یا پیامبر نسبت دهد، روزه‌اش باطل نمیشود.
مسأله 1600- اگر دروغي را كه ديگري ساخته عمداً به خدا و پيغمبر و جانشينان پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم1 نسبت دهد روزه اش باطل مي شود2 ولي اگر از قول كسي كه آن دروغ را ساخته نقل كند اشكال ندارد3.
اين مسأله دررساله آيات عظام: بهجت، امام خامنه ای و مظاهری نيست
1- وحید، زنجانی: به خدا و پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم و ائمّه عليهم السلام…
2- سيستاني: بنابراحتياط لازم…
مكارم: به خدا و پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم نسبت دهد روزه اش اشكال دارد. [پايان مسأله]
3- وحید: روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1601- اگر از روزه دار بپرسند كه آيا پيغمبر صلي الله عليه و آله وسلم1 چنين مطلبي فرموده اند؟ و او جايي كه در جواب بايد بگويد نه، عمداً بگويد بلي، يا در جايي كه بايد بگويد بلي عمداً بگويد نه، روزه اش باطل مي شود2.
اين مسأله دررساله آيات عظام: بهجت، سبحانی، جوادی آملی و مظاهری نيست
1- زنجاني: يا امام عليه السلام…
2- سيستاني: بنابراحتياط لازم.
مكارم: روزه اش اشكال دارد.
*****
امام خامنه ای: مسأله ۸۶۱- اگر از روزه دار بپرسند: «آیا پیامبر (صلی الله علیه وآله) چنین مطلبی فرموده است؟» و او عمداً بر خلاف واقع پاسخ دهد، بنابر احتیاط روزه اش باطل می شود.
مسأله 1602- اگر از قول خدا يا پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم 1 حرف راستي را بگويد بعد بگويد دروغ گفتم يا در شب دروغي را به آنان نسبت دهد و فرداي آن روز كه روزه مي باشد بگويد آنچه ديشب گفتم راست است، روزه اش باطل مي شود2.
اين مسأله دررساله آيات عظام بهجت، امام خامنه ای، مکارم، سبحانی و مظاهری نيست
1- زنجاني، وحید: يا امام عليه السلام…
2- سيستاني: بنابراحتياط روزه اش باطل مي شود، مگر آنكه مقصودش بيان حال خبرش باشد.
*****
جوادی آملی: مسأله 1682- اگر كسی در غیر وقت روزه دروغی بگوید و سپس در حال روزه بگوید آن خبری كه گفته بودم راست است، روزه‌اش باطل میشود.
مسأله اختصاصي
مكارم: مسأله 1359- اگر در نقل احكام شرعيه عمداً دروغ بگويد، مثلاً واجبي را غير واجب و حرامي را حلال ذكر كند، اگر منظورش نسبت دادن آن حكم، به خدا يا پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم باشد روزه اش اشكال دارد و اگر قصدش نسبت دادن فتوا به مجتهد است كار حرامي كرده ، اما روزه اش باطل نمي شود و كسي كه بدون اطلاع ، حكم مشكوكي را نقل مي كند نيز همين حكم را دارد.