مستحبات خوردن غذا – چهارده مرجع

توضیح اختصاصی

وحید: اگرچه بعضى از آن روایاتى كه مستند حكم است در مقام بیان استحباب و كراهت شرعى نیست بلكه بیان كننده منفعت و ضررى است كه بر آن امور مرتّب مى شود.

مسأله 2636- چند چيز در غذا خوردن مستحبّ است1: اول: هر دو دست را پيش از غذا بشويد. دوم: بعد از غذا دست خود را بشويد و با دستمال خشك كند. سوم: ميزبان پيش از همه شروع به غذا خوردن كند و بعد از همه دست بكشد2 و پيش از غذا اوّل ميزبان دست خود را بشويد، بعد كسي كه طرف راست او نشسته و همين طور تا برسد به كسي كه طرف چپ او نشسته و بعد از غذا اوّل كسي كه طرف چپ ميزبان نشسته دست خود را بشويد و همين طور تا به طرف راست ميزبان برسد3. چهارم: در اول غذا «بسم الله» بگويد ولي اگر سر يك سفره چند جور غذا باشد، در وقت خوردن هر كدام آنها گفتن بسم الله مستحبّ است4. پنجم: با دست راست غذا بخورد5. ششم: با سه انگشت يا بيشتر غذا بخورد و با دو انگشت نخورد6. هفتم: اگر چند نفر سر يك سفره نشسته اند هر كسي از غذاي جلوي خودش بخورد7. هشتم: لقمه را كوچك بردارد. نهم: سر سفره زياد بنشيند و غذا خوردن را طول بدهد. دهم: غذا را خوب بجود. يازدهم: بعد از غذا خداوند عالم را حمد كند. دوازدهم: انگشتها را بليسد. سيزدهم: بعد از غذا خلال نمايد ولي با (چوب انار و )چوب ريحان8 و ني و برگ درخت خرما خلال نكند. چهاردهم: آنچه بيرون سفره مي ريزد، جمع كند و بخورد، ولي اگر در بيابان غذا بخورد، مستحبّ است آنچه مي ريزد براي پرندگان و حيوانات بگذارد. پانزدهم: در اوّل روز و اوّل شب غذا بخورد و در بين روز و در بين شب غذا نخورد. شانزدهم: بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد و پاي راست را روي پاي چپ بيندازد. هفدهم: در اوّل غذا و آخر آن نمك بخورد. هيجدهم: ميوه را پيش از خوردن، با آب بشويد.

این مساله در رساله آیت الله سبحانی نیست.

1-خوئي، تبريزي، زنجاني: آداب غذا خوردن چند چيزاست…

سيستاني: چند چيز در غذا خوردن مستحبّ شمرده شده است…

مكارم: چند چيز است كه انجام آن موقع غذا خوردن به اميد ثواب مستحبّ است…

2- مكارم، فاضل: [پايان مورد سوم]

3- گلپايگاني، صافي: و به ميزبان ختم شود…

خوئي، تبريزي، سيستاني، زنجاني، وحید: تا به میزبان برسد…

4-مكارم: 4- در اول غذا «بسم الله» و آخر غذا «الحمد لله» بگويد و اگر سر يك سفره چند جور غذا باشد موقع خوردن از هر كدام از آنها «بسم الله» بگويد. (5) با دست راست غذا بخورد. (6) اگر چند نفر سر يك سفره غذا مي خورند هر كس از غذاي جلوي خودش بخورد. (7) لقمه را كوچك بردارد. (8) با عجله غذا نخورد و غذا خوردن را طول دهد و غذا را خوب بجود. (9) بعد از غذا خلال نمايد و اجزاء غذا را از لاي دندانها بيرون آورده و دهان را بشويد. (10) از دور ريختن مواد غذايي خودداري كند، ولي اگر در بيابان غذا مي خورد آنچه از سفره بيرون مي ريزد براي پرندگان و حيوانات بگذارد. (11) در شبانه روز دوبار غذا بخورد، اوّل روز و اوّل شب. (12) در اوّل و آخر غذا نمك بخورد. (13) تمام ميوه ها را پيش از خوردن با آب تميز بشويد. (14) تابتواند بر سر سفره ميهماني داشته باشد.

5-فاضل: [و] ششم: اگر چند نفر سر يك سفره نشسته اند هر كس از غذاي جلوي خودش بخورد، هفتم: لقمه را كوچك بردارد. هشتم: با عجله غذا نخورد و غذا خوردن را طول بدهد. نهم: غذا را خوب بجود. دهم: بعد از غذا خداوند عالم را حمد كند. يازدهم: بعد از غذا خلال نمايد و باقي مانده غذا را از لاي دندانها بيرون آورده و دهان را بشويد و مسواك كند. دوازدهم: از دور ريختن مواد غذايي خودداري كند ولي اگر دربيابان غذا بخورد، مستحبّ است آنچه مي ريزد براي پرندگان و حيوانات بگذارد. سيزدهم: در اوّل روز و اوّل شب غذا بخورد و در بين روز و بين شب غذا نخورد. چهاردهم: بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد و پاي راست را روي پاي چپ بيندازد. پانزدهم: در اوّل غذا و آخر آن نمك بخورد. شانزدهم: ميوه ها و سبزيجات را پيش از خوردن با آب بشويد. هفدهم: تا بتواند بر سر سفره ميهماني داشته باشد. هيجدهم: هنگام غذا خوردن بنشيند و غذا بخورد.

6- مورد پنجم و ششم در رساله آیت الله زنجانی نیست.

7-بهجت: [و] (8) سرسفره زياد بنشيند و غذا خوردن را طول بدهد. 9)بعد از غذا خداوند عالم را حمد كند. 10) آنچه بيرون سفره مي ريزد جمع كند و بخورد ولي اگر در بيابان غذا مي خورد، مستحبّ است آنچه بيرون مي ريزد، براي پرندگان و حيوانات بگذارد. 11) بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد و پاي راست را روي پاي چپ بيندازد. 12) اوّل غذا و آخر آن نمك بخورد. 13) مستحبّ است يك سوم معده را براي غذا و يك سوم برای آب و يك سوم براي راحت تنفس كردن قرار دهد.

8- خوئي، تبريزي: ولي با چوب ريحان…

*****

مظاهری: مسأله ۲۱۸۱- سيزده كار در غذا خوردن مستحب است:

اوّل: هر دو دست را پيش از غذا بشويد.

دوّم: بعد از غذا دست خود را بشويد و با دستمال خشك كند (اگر با قاشق نخورده باشد).

سوّم: ميزبان پيش از همه شروع به غذا خوردن كند و بعد از همه دست بكشد.

چهارم: در اوّل غذا بسم اللَّه و آخر غذا الحمد للَّه بگويد.

پنجم: با دست راست غذا بخورد.

ششم: اگر چند نفر سر يك سفره نشسته‏اند هر كسى از غذاى جلوى خودش بخورد.

هفتم: لقمه را كوچك بردارد و با عجله غذا نخورد و غذا را خوب بجود.

هشتم: بعد از غذا خلال نمايد.

نهم: آنچه بيرون سفره مى‏ريزد جمع كند و بخورد ولى اگر در بيابان غذا مى‏خورد مستحب است آنچه‏مى‏ريزد براى پرندگان و حيوانات بگذارد.

دهم: بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد و پاى راست را روى پاى چپ بيندازد.

يازدهم: در اوّل غذا و آخر آن نمك بخورد.

دوازدهم: ميوه را پيش از خوردن با آب بشويد.

سيزدهم: غذا را در ته ظرف باقی نگذارد، بلكه ظرف غذا را پاک کند.