نجاسات، انواع و احکام آن – آیت الله خامنه ای (مدظله العالی)

چگونگی نجس شدن چیزهای پاک

برای اینکه چیز پاکی نجس شود چهار شرط لازم است:
۱. چیز پاک با چیز نجس ملاقات کند.
۲. هر دو یا یکی از آن دو رطوبت داشته باشد.
۳. رطوبت به قدری باشد که سرایت کند.
۴. ملاقات در داخل بدن نباشد.

توجه

• ملاک رطوبت مسریه (سرایت کننده) این است که به مقداری باشد که رطوبت، هنگام برخورد از جسم مرطوب به جسم دیگر سرایت کند.

• اگر چیز پاکی به نجاست یا متنجّسی برخورد کند و شخص شک کند که یکی از آن دو به گونه ­ای رطوبت داشته که به دیگری رسیده یا نه، حکم به نجاست شیء پاک نمی­ شود.

• پارچه و امثال آن اگر مرطوب باشد و یک نقطه‌ آن با نجس ملاقات کند، فقط همان نقطه نجس می‌شود و بقیه‌ جاهای آن پاک است.

• چیزهای مایع و روان مانند شیره و روغن روان، همین که یک نقطه از آن نجس شود تمام آن نجس می شود؛ ولی اگر روان نباشد، تنها محلّ ملاقات نجس می شود.

• متنجس اول (چیزی که با عین نجس تماس یافته و نجس شده است)، اگر باز با چیزی که پاک است تماس پیدا کند و یکی از آنها تر باشد، آن چیز پـاک را نجس می‌کند، و باز متنجس دوم (این چیزی که بر اثر ملاقات با متنجس، نجس شده است)، اگر با چیز پاکی برخورد نماید بنابر احتیاط واجب آن را نجس می‌کند، ولی این متنجس سوم هیچ چیزی را با ملاقات خود، نجس نمی‌کند.

• مایعات به عنوان واسطه محسوب نمی شوند بنابراین اگر در طشتی آب ﻗﻠﯿلی ﺑﺎﺷﺪ و درون آن، ﻟﺒﺎس ﭘﺎﮐﯽ ﺑﺎﺷﺪ و دﺳﺖ ﺑﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﺘﻨﺠﺲ اول اﺳﺖ ﺑا آب ﺑﺮﺧﻮرد کند، طشت و لباس ما دامی که مرطوبند مانند خود آب، متنجس دوم به حساب می آیند.

• احکام نجاسات

  ۱. خوردن و آشامیدن چیز نجس حرام است. همچنین خورانیدن آن به دیگری جایز نیست، ولی اگر انسان ببیند کـسی غـذای نجسی را می‌خورد یا با لباس نجس نماز می‌خواند، لازم نیست نجس بودن آن را به او بگوید.

  ۲. آگاه کردن کسی که لباس را می‌شوید از نجاست لباس، لازم نیست، ولی صاحب لباس تا یقین به طهارت آن حاصل نکند نمی‌تواند آثار طهارت بر آن مترتب سازد.

  ۳. هرگاه مهمان یکی از اثاثیه‌های میزبانش را نجس کند، اگر از وسائلی باشد که در خوردن و آشامیدن استفاده می شود، باید اطلاع دهد و اگر از وسائلی باشد که عدم اطلاع باعث اخلال در مثل وضو و غسل شود بنا بر احتیاط واجب اطلاع لازم است در غیر این موارد اطلاع دادن لازم نیست.

  ۴.اگر میزبان در اثنای غذا خوردن بفهمد غذا نجس است، باید به مهمانان بگوید؛ امّا اگر یکی از مهمانان بفهمد لازم نیست به دیگران خبر دهد.

  ۵. نجسی که انسان شک دارد پاک شده است یا نه، حکم به نجس بودن آن می ­شود و چیز پاکی که انسان شک دارد نجس شده است یا نه، حکم به پاکی آن می شود.

  ۶.اگر انسان می‌تواند نجس بودن یا پاک بودن چیزی را با تحقیق و جستجو به دست آورد، لازم نیست تحقیق و جستجو کند و محکوم به طهارت است.

احکام مربوط به فرد وسواسی

۱.به کسانی که دارای حساسیت شدید روانی در امور طهارت و نجاست اند و مثلا زودتر از دیگران یقین به نجاست، یا دیرتر از دیگران یقین به طهارت چیزی پیدا می کنند، در فقه «وسواسی» گفته می شود.

۲.اگر وسواسی یقین به نجس بودن چیزی پیدا کند، لازم نیست به یقین خود عمل کند؛ جز در مواردی که به طور متعارف یقین حاصل می شود.

۳.در آب کشیدن چیز نجس به دست وسواسی، میزان حال متعارف مردم است و لازم نیست وسواسی یقین به طهارت و برطرف شدن نجاست پیدا کند.

۴.افراد وسواسی باید برای رهایی خود از بیماری وسواس به توصیه‌های زیر عمل کنند:‌

۱.احکام دین اسلام، سهل و آ‌سان و منطبق با فطرت بشری است، پس آن را بر خود مشکل نکنند و با این کار ضرر و اذیت به جسم و روحشان نرسانند. حالت دلهره و اضطراب در این موارد زندگی را برایشان تلخ می‌کند و خداوند راضی به رنج و عذاب آنها و اطرافیان‌شان نیست. شکرگزار نعمت دینِ آسان باشند و شکر این نعمت، عمل براساس تعلیمات خداوند متعال است.

۲. حالت وسواس، یک وضعیت گذرا و قابل علاج است. رهایی از آن، احتیاج به معجزه ندارد، بلکه باید ذوق و سلیقه‌ی شخصی خود را کنار گذاشته و مطیع و مؤمن به دستورهای شرع مقدس باشند.

۳.از نظر شرع مقدس، اصل بر طهارت همه اشیاء است و تا زمانی‌ که یقین به نجاست چیزی نداریم،‌آن چیز پاک است؛ هر چند احتمال زیادی به نجاست آن دهیم.