نماز عید فطر و قربان- چهارده مرجع

مسأله 1516- نماز عيد فطر و قربان در زمان حضور امام عليه السلام واجب است و بايد به جماعت خوانده شود و درزمان ما كه امام عليه السلام غايب است، مستحب مي باشد1 و احتياط واجب آن است كه آن را به جماعت نخوانند، ولي به قصد رجاء مانع ندارد، و چنانچه وليّ فقيه يا مأذون از طرف او اقامه جماعت نمايد اشكال ندارد.

1- بهجت: بنابرأظهر. [پايان مسأله]

اراكي، گلپايگاني، خوئي، فاضل، نوري، سيستاني، تبريزي، مكارم،سبحانی، صافي، جوادی آملی: و مي شود آن را به جماعت يا فرادي خواند. (صافي: ولي احتياط اين است كه به جماعت آن را رجاءً بخواند).

وحید: و می شود آن را به جماعت یا فرادی خواند و بنابراحتیاط واجب در صورت جماعت  عدد کمتر از پنج نفر نباشد .

زنجاني: بنابراحتياط، آن را به جماعت نخوانند (برخي از مسائل آينده كه درباره جماعت است، بر فرض مشروعيت جماعت مي باشد).

*****

مظاهری: مسأله 1176- نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السلام و در زمان غیبت ایشان از مستحبات موکد است و می توان آن را به جماعت یا فرادی خواند.

امام خامنه ای: مسأله ۶۸۱- نماز عید فطر و قربان در زمان حضور معصوم (علیه السلام) واجب است و باید به جماعت برگزار شود و در عصر حاضر (که زمان غیبت کبری است) مستحب است.

مسائل اختصاصي

بهجت: مسأله 1233- محل دو خطبه در نماز عيد فطر و قربان، بعد از نماز است. و هر خطبه بنابرأحوط بايد مشتمل بر همان چيزهايي باشد كه خطبه جمعه، مشتمل بر آن است يعني: حمد و ثناي الهي و شهادتين و سفارش به تقوي و قرائت سوره كوتاه قرآن و نشستن امام بين دو خطبه.

جوادی آملی: مسأله 1590 – محل دو خطبه در نماز عيد فطر و قربان، پس از آن دو نماز است و خطبه‌های آن‌ها بنا بر احتياط، محتوای خطبه‌های نماز جمعه را دارد؛ يعنی حمد و ثنای الهی و شهادتين و سفارش به تقوا و قرائت سورهٔ كوتاه قرآن و نشستن امام بين دو خطبه.

بهجت: مسأله 1234- در صورتي كه عيد فطر، بعد از ظهر ثابت شود، بعيد نيست كه نماز عيد فطر به جماعت در فرادي آن روز، بعد از طلوع آفتاب و قبل از ظهر، به اميد مطلوبيت، بدون قصد قضا مستحب باشد.

مسأله 1517- وقت نمازعيد فطر و قربان ازاول آفتاب روز عيد است تا ظهر.

امام خامنه ای: مسأله ۶۸۲-

مساله 1518- مستحب است نماز عيد قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند1، و در عيد فطر مستحب است بعد از بلند شدن آفتاب افطار كنند2 و زكات فطره را هم بدهند3، بعد نماز عيد  را بخوانند.

۱- امام خامنه ای ۶۸۳، زنجاني: [پايان مسأله]

بهجت: و بعد از آن، قرباني كنند و از گوشت قرباني قدري بخورند…

2-گلپايگاني: به احتياط لازم زكات فطره را هم بدهند يا جدا نمايند،بعد نماز عید را بخوانند.

وحید: و بنابراحتیاط واجب زکات فطره را بدهند بعد نماز عید را بخوانند.

 3- صافي، جوادی آملی: يا جدا نمايند…

سبحانی: و یا کنار بگذارند…

مظاهری:رجوع کنید به ذیل مساله ۱۵۲۳.

{مکارم: دستور نماز عید فطر و قربان}

مسأله 1519- نماز عيد فطر و قربان دو ركعت است1 كه در ركعت اول بعد از خواندن حمد و سوره، بايد2 پنج تكبير بگويد3 و  بعد از هر تکبیر4 یک قنوت بخواند  و بعد از قنوت پنجم تکبیر دیگری بگوید و به ركوع رود  و دو سجده بجا آورد. و برخیزد و د ر رکعت دوم چهار تکبیر بگوید 5 و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید  و به رکوع رود و بعد از رکوع دو سجده کند. و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.

1- جوادی آملی: نماز عيد فطر و قربان، اذان و اقامه ندارد و دو ركعت است…

2- بهجت: بنابرأحوط…

3- زنجاني: نماز عيد فطر و قربان اذان و اقامه ندارد و دو ركعت است در ركعت اول بعد از خواندن حمد مستحب است سوره بخواند و بعد بايدپنج تكبير بگويد…

4- وحید: بنابراحتیاط واجب…

5- زنجانی: در رکعت دوم نیز مستحب است بعداز خواندن حمد ، سوره بخواند و بعد چهار تکبیر بگوید …

امام خامنه ای: مسأله ۶۸۴-

*****

سيستاني: مسأله 1498- نماز عید فطر وقربان دو رکعت است؛ به این صورت که بعد از تکبیرة الاحرام در اوّل نماز و خواندن حمد و سوره در هر رکعت، چند تکبیر گفته می‌شود و در بین تکبیرها قنوت خوانده می‌شود. تعداد لازم این تکبیرها و قنوت‌ها در هر رکعت بنابر احتیاط واجب، سه تکبیر و دو قنوت در بین آن هاست و بعد از تکبیر سوم بنابر احتیاط واجب تکبیر دیگری قبل از رکوع گفته می‌شود. بنابراین تعداد تکبیرها در مجموع هر رکعت چهار تکبیر می‌باشد؛ هرچند بهتر است در رکعت اول پنج تکبیر و چهار قنوت در بین آنها و در رکعت دوّم، چهار تکبیر و سه قنوت در بین آن‌ها گفته شود که در این صورت هم علاوه بر این تکبیرها وقنوت‌ها، تکبیر دیگری قبل از رکوع بنابر احتیاط، لازم می‌باشد. شایان ذکر است بقیّه نماز یعنی رکوع و دو سجده و تشهد وسلام مثل سایر نمازهای دو رکعتی انجام می‌شود.

مسأله 1520- در قنوت نماز عيد فطر و قربان هر دعا و ذكري بخوانند كافي است ولي بهتر است اين دعا را به قصد اميد ثواب بخوانند1: «اللهمّ أهل الكبرياء و العظمة و أهل الجود و الجبروت و أهل العفو و الرحمة و أهل التقوي و المغفرة أسألك بحقّ هذا اليوم الّذي جعلته للمسلمين عيداً و لمحمّدٍ صلّي الله عليه و آله  ذخراً و شرفاً و کرامةً و مزيداً2 أن تصلّي علي محمّد و آل محمّد و أن تدخلني في كلّ خيرٍ أدخلت فيه محمّداً و آل محمد و أن تخرجني من كلّ سوءٍ 3أخرجت منه محمّداً و آل محمد صلواتك عليه و عليهم أللهمّ إنّي أسألك خير ما سألك به عبادك الصالحون و أعوذ بك ممّا استعاذ منه عبادك المخصلون4».

1- اراكي، خوئي، گلپايگاني، فاضل، سيستاني، تبريزي، صافي، زنجاني، مظاهری: بهتر است اين دعا را بخوانند…

وحید: بهتر است این دعایی را که شیخ طوسی قدس سره در مصباح المتهجد نقل فرموده بخواند…

2- زنجاني، وحید: ذخراً و مزيداً …

3- زنجانی: من كلّ شرٍّ[1] …

4- زنجانی: عبادك الصالحون[2]…

وحید: عبادك الصالحون. (المخلَصون، المخلِصون). و بهتراز آن این است که دعایی را که در تهذیب به سند معتبر ذکر فرموده بخوانند. «اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیكَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ ، اَللّهُمَّ اَنْتَ اَهْلُ الْكِبْرِیاءِ وَ الْعَظَمَةِ وَ اَهْلُ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ الْقُدْرَةِ وَ الْسُّلْطانِ وَ الْعِزَّةِ ، اَسْأَلُكَ فِی هذَا الْیوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیداً وَ لِمحَمَّد (صلى الله علیه وآله وسلم) ذُخْراً وَ مَزِیداً ، اَسْأَلُكَ اَنْ تُصَلِّی عَلى مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد وَ اَنْ تُصَلِّی عَلى مَلائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِینَ وَ اَنْبِیائِكَ الْمُرْسَلِینَ وَ اَنْ تَغْفِرَ لَنا وَ لِجَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِماتِ اَلاْحْیاءِ مِنْهُمْ وَ الاْمْواتِ ، اَللّهُمَّ اِنِّی اَسْأَلُكَ مِنْ خَیرِ ما سَأَلَكَ عِبادُكَ الْمُرْسَلُونَ وَ اَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ ما عاذَ بِهِ عِبادُكَ الْمُخْلَصُونَ ، اَللّهُ اَكْبَرُ اَوَّلُ كُلِّ شَیئ وَ اخِرُهُ وَ بَدِیعُ كُلِّ شَیئ وَ مُنْتَهاهُ وَ عالِمُ كُلِّ شَیئ وَ مَعادُهُ وَ مَصِیرُ كُلِّ شَیئ اِلَیهِ وَ مَرَدُّهُ وَ مُدَبِّرُ الاْمُورِ وَ باعِثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ ، قابِلُ الاْعْمالِ مُبْدِى الْخَفِیاتِ مُعْلِنُ السَّرائِرِ ، اَللّهُ اَكْبَرُ عَظِیمُ الْمَلَكُوتِ شَدِیدُ الْجَبَرُوتِ حَی لا یمُوتُ دائِمٌ لا یزُولُ اِذا قَضى اَمْراً فَاِنَّما یقُولُ لَهُ كُنْ فَیكُونُ ، اَللّهُ اَكْبَرُ خَشَعَتْ لَكَ الاْصْواتُ وَ عَنَتْ لَكَ الْوُجُوهُ وَ حارَتْ دُونَكَ الاْبْصارُ وَكَلَّتِ الاْلْسُنُ عَنْ عَظَمَتِكَ وَ النَّواصِی كُلُّها بِیدِكَ وَ مَقادِیرُ الاْمُورِ كُلُّها اِلَیكَ ، لا یقْضِی فِیها غَیرُكَ وَ لا یتِمُّ مِنْها شَیئٌ دُونَكَ ، اَللّهُ اَكْبَرُ اَحاطَ بِكُلِّ شَیئ حِفْظُكَ وَ قَهَرَ كُلَّ شَیئ عِزُّكَ وَ نَفَذَ كُلَّ شَیئ اَمْرُكَ وَ قامَ كُلُّ شَیئ بِكَ وَ تَواضَعَ كُلُّ شَیئ لِعَظَمَتِكَ وَ ذَلَّ كُلُّ شَیئ لِعِزَّتِكَ وَ اسْتَسْلَمَ كُلُّ شَیئ لِقُدْرَتِكَ وَ خَضَعَ كُلُّ شَیئ لِمُلْكِكَ ، اَللّهُ اَكْبَرُ».

امام خامنه ای: مسأله ۶۸۷-

مسأله 1521- مستحب است در نماز عيد فطر  و قربان قرائت را بلند بخوانند.

گلپايگاني، خوئي، تبريزي، سيستاني، صافي، زنجاني، وحید: رجوع كنيد به ذيل مسأله ۱۵۲۵.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله ۱۵۲۳.

امام خامنه ای: مسأله ۶۸۵-

*****

مكارم: مسأله 1309- مستحب است در نمازعيد فطر وقربان امور زير را به اميد ثواب پروردگار رعايت كند: 1- قرائت نماز عيد را بلند بخواند. [بقيه موارد ذيل مسائل بعد خواهد آمد]

مسائل اختصاصي

گلپايگاني، خوئي، صافي، تبريزي، زنجاني: مسأله 1530-  نوري: مسأله 1521-  وحید: مسأله 1529- در زمان غايب بودن امام عليه السلام مستحب است . بعد از نماز عيد فطر وقربان دو خطبه بخوانند* و بهتر آن است كه . در خطبه عيد فطر احكام زكات فطره و در خطبه عيد قربان احكام قرباني را بگويند.

. وحید: بنابراحتیاط  مستحب…

.  [عبارت «بهتر آن است كه» در رساله آيت الله نوري نيست]

سيستاني: مسأله 1500- در زمان غایب بودن امام (علیه السلام)، اگر نماز عید فطر و قربان به جماعت خوانده شود، احتیاط لازم آن است که بعد از آن دو خطبه خوانده شود و لازم است امام، بین دو خطبه اندکی بنشیند و بهتر است که در خطبه عید فطر، احکام زکات فطره و در خطبه عید قربان، احکام قربانی را بگوید.

امام خامنه ای: مسأله ۶۸۸- کوتاه یا طولانی خواندن قنوت های نماز عید اشکال ندارد، ولی کم یا زیاد کردن تعداد آنها جایز نیست.

مكارم: مسأله 1310- مستحب است بعد از نماز دو خطبه بخواند مانند خطبه هاي نماز جمعه با اين تفاوت كه در نماز جمعه قبل از نماز و در نماز عيد بعد از نماز خوانده مي شود (و اين خطبه در صورتي است كه نماز را با جماعت بخواند).

مظاهری: مسأله 1180-  باید بعد از نماز عید فطر و قربان اگر به جماعت خوانده می شود دو خطبه نظیر خطبه های نماز جمعه خوانده شود.

مسأله 1522- نماز عيد سوره مخصوصي ندارد ولي بهتر است كه در ركعت اول آن سوره شمس «سوره ۹۱» و در ركعت دوم سوره غاشيه «سوره ۸۸»1 را بخوانند 2 يا در ركعت اول سوره سبح اسم «سوره ۸۷» و در ركعت دوم سوره شمس «سوره ۹۱»3 را بخوانند.

1- بهجت: و يا به عكس…

2- مكارم: در ركعت اول سوره «سبح اسم ربك الاعلي» و در ركعت دوم سوره «والشمس» بخواند. [پايان مسأله]

3- بهجت: يا به عكس…

امام خامنه ای: مسأله ۶۸۶-

*****

وحید: مسأله 1530- نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که دررکعت اول آن سوره «سبح اسم ربک الاعلی» «سوره 88» و دررکعت دوم «سوره شمس» «سوره 91» را بخوانند و افضل از همه آن است که در رکعت اول سوره «شمس» و در رکعت دوم «سوره غاشیه» «سوره 88» را بخوانند.

مسأله 1523- مستحب است روز عيد فطر قبل از نماز عيد، به خرما افطار كند و در عيد قربان از گوشت قرباني بعد از نماز قدري بخورد.

اين مسأله در رساله آيات عظام گلپايگاني، خوئي، امام خامنه ای، سيستاني، صافي، زنجاني، وحید و تبريزي نيست.

بهجت: رجوع كنيد به ذيل مسأله 1518.

*****

مظاهری: مسأله 1184- در نماز عید فطر و قربان دوازده چیز مستحب است: 1- نماز را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند، 2- پیش از نماز غسل کنند؛ 3- عمامه سفیدی بر سر بگذارند؛ 4- دعاهایی که پیش از نماز و بعداز آن در کتاب های دعا ذکر شده بخوانند. 5- در مکه نماز را در مسجد الحرام و در غیر مکه در صحرا بخوانند و اگر صحرا نمی روند زیر آسمان بخوانند. 6- نماز را روی زمین بدون فرش بخوانند. 7- پیاده و پا برهنه و با وقار به نماز عید بروند. 8- از غیر آن راهی که رفته اند برگردند. 9- برای قبولی اعمال برادران و خواهران دینی خود دعا کنند . 10- در حال گفتن تکبیرها دست ها را بلند کنند.11- نماز را بلند بخوانند. 12- تناول کردن مقدار کمی از تربت حضرت سیدالشهداء علیه السلام که برای هر دردی  شفاست . البته در نماز عید فطر یک مورد دیگر نیز مستحب است و آن اینکه پیش از نماز «زکات فطره» را بدهند و افطار کنند و بهتر است افطار با خرما یا شیرینی دیگری باشد.

مسأله 1524- مستحب است پيش از نماز عيد غسل كند و دعاهايي كه پيش از نماز و بعد از آن در كتابهاي دعا ذكر شده به اميد ثواب بخواند1.

اين مسأله در رساله آيات عظام: امام خامنه ای و بهجت نيست.

1- نوري: و مستحب است پياده و پا برهنه و با وقار به نماز عيد بروند و عمامه سفيد بر سر بگذارند.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 1523.

*****

اراکی : مسأله- مستحب است پیش از نماز عید غسل کند .

گلپایگانی، خویی، تبریزی، صافی: 1534، زنجانی: 1533، سیستانی: 1503، فاضل: مسأله 1585- مستحب است پیاده و پا برهنه و با وقار به نماز عید برود و پیش از نماز غسل کنند و عمامه سفیدی بر سر بگذارند.

وحید: مسأله 1532- مستحب است امام جماعت و مأموم پیش از نماز غسل کند و عمامه سفیدی از پنبه بر سر بگذارد که یک طرف آن رابر سینه اش و طرف دیگر را بین دو کتفش بیندازد و پیاده و پا برهنه و باوقار به نماز عید برود.

مسأله 1525- مستحب است در نماز عيد بر زمين سجده كنند و درحال گفتن تكبيرها دستها را بلند كنند1 و نماز را بلند بخوانند2.

اين مسأله در رساله امام خامنه ای نيست.

1- مكارم، بهجت، جوادی آملی: [پايان مسأله]

2- گلپايگاني، خوئي، تبريزي، صافي: كسي كه نماز عيد مي خواند، اگر امام جماعت است يا فرادي نماز مي خواند نماز را بلند بخواند.

زنجانی: و کسی که نماز عید می خواند اگر امام جماعت است قرائت نماز را بلند بخواند ولی بلند خواندن قرائت برای مأموم و کسی که فرادی نماز می خواند مستحب نیست.

سيستاني: حمد و سوره را بلند بخوانند، چه امام باشد چه منفرد.

وحید: و امام جماعت قرائت را بلند بخواند.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 1523.

مسأله 1526- بعد از نماز مغرب و عشاي شب عيد فطر و بعد از نماز صبح و ظهر و عصر روز عيد و نيز بعد از نماز عيد فطر1 مستحب است اين تكبيرها را بگويد: «الله أكبر الله أكبر لا إله إلا الله و الله أكبر و لله الحمد ألله أكبر علي ما هدانا».2

اين مسأله در رساله امام خامنه ای نيست.

1- خوئي، گلپايگاني، تبريزي، سيستاني، صافي، وحید: بعد از نماز مغرب و عشاي شب عيد فطر و بعد از نماز صبح آن و بعد از نماز عيد فطر (گلپايگاني، صافي: بلكه بعد از نماز ظهر و عصر روز عيد نيز)…

زنجانی: بعد از  نماز مغرب و عشای شب عید فطر و بعد از نماز صبح آن و بعد از نماز عید فطر و نماز ظهر و نماز عصر روز عید فطر…

2- زنجاني: و استحباب اين تكبير در چهار نماز اول و پس از آن، در نماز پنجم (نماز ظهر) بيشتر مي باشد.

فاضل: بگويد: الله اكبر الله أكبر لا إله إلا الله و الله أكبر و لله الحمد الله أكبر علي ما هدانا.

*****

بهجت: مسأله 1242- شب عيد فطر بعد از نماز مغرب و عشا و روز عيد بعد از نماز صبح و نيز بعد از نماز عيد فطر، مستحب است اين تكبيرها را بگويد: «الله أكبر الله أكبر لا إله إلله و الله أكبر و لله الحمد علي ما هدانا و الحمد لله علي ما أبلانا».

مسأله 1527- مستحب است انسان در عيد قربان بعد از ده نماز كه اول آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است تكبيرهايي را كه در مسأله پيش گفته شد بگويد و بعد از آن بگويد: «الله أكبر علي ما رزقنا من بهيمة الانعام و الحمد لله علي ما أبلانا1» ولي اگر عيد قربان را در مني باشد، مستحب است2 بعد از پانزده نماز كه اول آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز سيزدهم ذيحجه است، اين تكبيرها را بگويد.

اين مسأله در رساله امام خامنه ای نيست.

1- بهجت: مستحب است در عيد قربان بعد از ده نماز كه اول آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز دوازهم است، اين تكبيرها را بگويد «الله أكبر، الله أكبر، لا اله إلا الله و الله أكبر، الله أكبر و لله الحمد، ألله أكبر علي ما هدانا، ألله أكبر علي ما رزقنا من بهيمة الانعام»…

2- زنجانی: مستحب است  تا از منی کوچ نکرده…

مسأله 1528- كراهت دارد نماز عيد را زير سقف بخواند1.

اين مسأله در رساله امام خامنه ای نيست.

1- فاضل، نوري: [و] مستحب است نماز عيد را در صحرا بخوانند ولي در مكه مستحب است در مسجد الحرام خوانده شود.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 1523.

*****

خوئي، گلپايگاني، تبريزي، صافي، زنجاني: 1532، وحید1531: سیستانی: 1502مسأله- مستحب است نماز عيد را در صحرا بخوانند ولي در مكه مستحب است در مسجد الحرام خوانده شود.

مكارم: مسأله 1310- نماز عيد را در فضاي باز بخواند نه زير سقف.

بهجت: مسأله 1244- مستحب است نماز عيد را زير آسمان بخواند.

مسائل اختصاصي

گلپايگاني، خوئي، تبريزي، صافي: مسأله 1537- سيستاني: مسأله 1507- وحید: مسأله 1536-  احتياط مستحب آن است كه زنها از رفتن به نماز عيد خودداري كنند ولي اين احتياط براي زنهاي پير نيست.

زنجاني: مسأله 1537- مستحب، بلكه مطابق احتياط استحبابي، است كه زنها از رفتن به نماز عيد خودداري كنند، ولي اين امر براي پير زنها نيست.

خوئي، گلپايگاني، تبريزي، صافي، زنجاني: مسأله 1538- سيستاني: مسأله 1508- وحید: مسأله – 1537- مظاهری: مسأله 1186-  جوادی آملی: مسأله 1603 – در نماز عيد هم مثل نمازهاي ديگر، مأموم بايد غير از حمد وسوره چيزهاي ديگر نماز را خودش بخواند.

خوئي، گلپايگاني، تبريزي، زنجانی: مسأله 1539- سیستانی: مسأله 1509- وحید : مسأله 1538- مظاهری: مسأله 1187- اگر مأموم موقعي برسد كه امام مقداري از تكبيرها را گفته، بعد از آن كه امام به ركوع رفت بايد آنچه از تكبيرها و قنوتها را كه با امام نگفته، خودش بگويد. و اگر در هر قنوت يك «سبحان الله» يا يك «الحمد لله» بگويد كافي است*.

. سيستاني: و ركوع را درك كند و اگر در هر قنوت يك بار «سبحان الله و الحمد لله» بگويد كافي است و اگر فرصت نبود فقط تكبيرها را بگويد و اگر به آن مقدار هم فرصت نبود كافي است متابعت كند و به ركوع برود.

. وحید: و خود را در رکوع به امام برساند…

. مظاهری: باید آنچه از تکبیرها را که با امام  نگفته، خودش بگوید…

* زنجاني: اگر در هر قنوت يك ذكر يا دعاي مختصر، مثل يك سبحان الله يا يك العفو يا يك الجنّة بگويد، كافي است.

* صافي: اگر در هر قنوت يك «سبحان الله» و يك «الحمد لله» بگويد كافي است.

گلپايگاني، صافي: مسأله 1540- اگر در نماز عيد موقعي برسد كه امام در ركوع است، چنانچه بتواند اقتدا كند و تكبيرها و قنوتها را مخت صراً اگر چه به يك «سبحان الله» باشد بگويد و درك ركوع امام كند اشكالي ندارد و الا احتياط آن است كه در حال ركوع اقتدا نكند.

جوادی آملی: مسأله 1604 – اگر مأموم موقعی برسد كه امام مقداری از تكبيرها را گفته، میتواند به او اقتدا كند و همراه امام قنوت‌ها را بخواند و پس از آنكه امام به ركوع رفت، بايد آنچه از تكبيرها و قنوت‌ها را كه با امام نگفته، خودش بگويد و اگر در هر قنوت يک «سبحان الله» يا يک «الحمد لله» بگويد، كافی است.

خوئي، تبريزي، زنجاني: مسأله 1540- سيستاني: 1510- وحید: مسأله 1539- مظاهری: مسأله 1188- جوادی آملی: مسأله 1605 – اگر در نماز عيد موقعي برسد كه امام در ركوع است، مي تواند نيت كند و تكبير اول نماز را بگويد و به ركوع رود.(وحید: هر چند احتیاط این است که نماز را به قصد رجاء بجا آورد.)

مظاهری: مسأله 1185-  ظن و شک و سهو در نماز عید فطر و قربان، حکم ظن و شک و سهو در نمازهای مستحبی را دارد.

مسأله 1529- اگر شك كند در تكبيرهاي نماز و قنوت هاي آن،1 (اگر از محل آن تجاوز نكرده است2) بنابرأقل بگذارد و اگر بعد معلوم شود كه گفته بوده اشكال ندارد3.

این مسأله دررساله آیات عظام: گلپایگانی، خویی، تبریزی، سیستانی، زنجانی، صافی، وحید، مظاهری نیست.

1- فاضل: چنانچه از محل آن تجاوز كرده به شك خود اعتنا نكند، ولي…

2- [قسمت داخل پرانتز دررساله آيت الله اراكي نيست]

3- بهجت: و اگر در حال قنوت شك كرد كه تكبير گفته يا نه، بنابرأظهر به اين شك اعتنا نكند.

امام خامنه ای: مسأله ۶۸۹-

*****

جوادی آملی: مسأله 1606- اگر در عدد تكبيرهای نماز و قنوت‌های آن شک كند، چنانچه از محل آن تجاوز كرده، به شک خود اعتنا نكند؛ ولی چنانچه از محل آن تجاوز نكرده است، بر اقلّ بنا بگذارد و اگر بعد معلوم شود كه گفته بوده، اشكال ندارد.

مسأله 1530- اگر قرائت يا تكبيرات يا قنوت ها را فراموش كند1 و بجا نياورد2 نمازش صحيح است.

اين مسأله در رساله آيات عظام: خوئي، گلپايگاني، تبريزي، سيستاني، زنجاني ، صافي، وحید و مظاهری نيست.

1-سبحانی: و بعد از رفتن به رکوع بفهمد نمازش صحیح است.

2-  فاضل، جوادی آملی: و بعد از رفتن به ركوع يادش بيايد…

امام خامنه ای: مسأله ۶۹۰-

*****

مكارم: مسأله 1312– اگر از روي سهو، قرائت، يا تكبيرها، يا قنوت ها را فراموش كند و بعد از رفتن به ركوع يادش بيايد، نمازش صحيح است.

مسأله 1531- اگر ركوع يا دو سجده يا تكبيرة الاحرام را فراموش كند نمازش باطل مي شود.

اين مسأله در رساله آيات عظام: خوئي، گلپايگاني، تبريزي، مكارم، بهجت، صافي، زنجاني ،سيستاني ، وحید و مظاهری نيست.

امام خامنه ای: مسأله ۶۹۰-

مسأله 1532- اگر در نماز عيد يك سجده يا تشهد را فراموش كند احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز آن را رجاءً بجا آورد1، و اگر كاري كند كه براي آن سجده سهو در نمازهاي يوميّه لازم است احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز رجاءً دو سجده سهو براي آن بنمايد2.

این مسأله در رساله آیات عظام: امام خامنه ای و مظاهری نیست.

1- اراكي: احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز آن را بجا آورد…

نوری، سبحانی: احتیاط واجب آن است که بعد از نماز  آن را بجا آورد…

2- اراكي: احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز دو سجده سهو براي آن بنمايد.

نوری، سبحانی: احتیاط واجب آن است که بعد از نماز(سبحانی: رجاءً)  دو سجده سهو برای  آن  بنماید.

جوادی آملی: مسأله – به احتياط مستحب، بعد از نماز به قصد رجاء، دو سجدهٔ سهو برای آن به‌جا آورد.

*****

گلپايگاني، صافي، خوئی، تبریزی، زنجاني: مسأله 1541- اگر در نماز عيد يك سجده يا تشهد را فراموش كند، احتياط آن است كه بعد از نماز آن را بجا آورد* و نيز اگر كاري كه براي آن سجده سهو لازم است، پيش آيد بنابر احتياط  باید بعد از نماز. دو سجده سهو بنمايد.

* خوئي، تبريزي ولي اگر كاري كه براي آن در نماز يوميّه سجده سهو لازم است، پيش ايد، لازم نيست دو سجده سهو بنمايد.

. زنجاني: بنابراحتياط بعد از نماز…

مكارم: مسأله 1313- اگر در نماز عيد يك سجده يا تشهد را فراموش كند، احتياط واجب آن است كه بعد از نماز آن را بجا آورد و اگر كاري كند كه در نمازهاي روزانه سجده سهو دارد، احتياط واجب آن است كه سجده سهو را بعد از نماز بجا آورد.

سيستاني: مسأله 1511- اگر در نماز عيد يك سجده را فراموش كند، لازم است كه بعد از نماز آن را بجا آورد و همچنين اگر كاري كه براي آن در نماز يوميّه سجده سهو لازم است پيش آيد، لازم است دو سجده سهو بنمايد.

بهجت: مسأله 1247- اگر كاري كند كه در نمازهاي يوميّه براي آن سجده سهو لازم است بنابرأظهر در نماز عيد سجده سهو لازم نيست، اگر چه أحوط آن است كه سجده سهو بجا آورد.

وحید: مسأله 1540- اگر در نماز عید یک سجده از رکعت آخر با تشهد را فراموش کند در صورتی که کاری که نماز را باطل می کند انجام نداده باشد برگردد و آن را بجا آورد و اگر سجده از رکعت قبل باشد بنابراحتیاط واجب آن را قضا کند و در هر حال اگر کاری کند که برای آن در نماز یومیه سجده سهو لازم است  -اگر چه به احتیاط- بنابراحتیاط واجب دو سجده سهو بنماید.

مسأله اختصاصی

امام خامنه ای: مسأله ۶۹۱- نماز عید فطر و قربان قضا ندارد.

۱- – سوء- خ.ل.

۲-  عبادك المخلصون؛ خ.ل