مسأله 1912- گاو1 دو نصاب دارد:
نصاب اوّل آن سي تا است كه وقتي شماره گاو به سي رسيد، اگر شرايطي را كه گفته شد داشته باشد، انسان بايد يك گوساله اي كه داخل سال دوم شده2 از بابت زكات بدهد3.
و نصاب دوم آن چهل است و زكات آن يك گوساله ماده اي است كه داخل سال سوم شده باشد4 و زكات ما بين سي و چهل واجب نيست مثلاً كسي كه سي و نه گاو دارد، فقط بايد زكات سي تاي آنها را بدهد و نيز اگر از چهل گاو زيادتر داشته باشد تا به شصت نرسيده، فقط بايد زكات چهل تاي آنها را بدهد و بعد از آنكه به شصت رسيد، چون دو برابر نصاب اوّل را دارد، بايد دو گوساله اي كه داخل سال دوم شده بدهد و همچنين هر چه بالا رود، بايد سي تا سي تا حساب كند يا چهل تا چهل تا 5يا با سي و چهل حساب نمايد و زكات آن را به دستوري كه گفته شده بدهد، ولي بايد طوري حساب كند كه چيزي باقي نماند، يا اگر چيزي باقي مي ماند از نُه بيشتر نباشد6مثلاً اگر هفتاد گاو دارد، بايد به حساب سي و چهل حساب كند7 و براي سي تاي آن زكات سي تا و براي چهل تاي آن زكات چهل تا را بدهد، چون اگر به حساب سي تا حساب كند، ده تا زكات نداده مي ماند8.
1- بهجت، جوادی آملی: و گاو ميش…
2- بهجت: و مادرش قابليّت حمل را داشته باشد…
3- خوئي، تبريزي، سيستاني: و احتياط واجب آن است كه گوساله نر باشد…
صافي: و احتياط لازم آن است كه گوساله نر باشد…
وحید: و احتياط واجب آن است كه گوساله نر باشد و همچنین است در هر موردى كه باید گوساله داخل شده در سال دوم را بدهد ، مگر در صورتى كه شماره گاو به نود برسد ، كه ـ بنابر احتیاط واجب ـ سه گوساله ماده كه داخل سال دوم شده باشد بدهد…
مظاهری: نصاب اول: سى گاو است كه وقتى شماره گاو به سى رسيد بايد يك گوسالهاى كه داخل سال دوّم شده بدهد…
4- بهجت: و مادرش قابليت حمل را داشته باشد…
5- مظاهری: [پایان مسأله]
6- زنجاني: يا اگر چيزي باقي مي ماند به ده نرسد…
7- سيستاني: چون اگر فقط بر اساس عدد سي حساب كند، ده گاو زكات نداده مي ماند و در بعضي موارد، مانند صد و بيست، مخيّر است.
8- گلپايگاني، صافي، جوادی آملی: ولي در جايي كه رعايت اين جهت ممكن نيست، مثل آن كه پنجاه گاو داشته باشد احتياط آن است كه چهل را بگيرد اگر چه باز هم ده تا زياد مي آيد.
*****
مكارم 1630، سبحانی 1570: مسأله- گاو داراي دو نصاب است:
نصاب اوّل 30 رأس است، يعني وقتي شماره گاوها به 30 برسد اگر شرايطي را كه قبلاً گفته شد دارا باشد، بايد يك گوساله نر يا ماده كه لااقل داخل سال دوم شده باشد زكات دهد.
نصاب دوم 40 رأس است و زكات آن يك گوساله ماده است كه لااقل داخل سال سوم شده باشد و آنچه در بين 30 و 40 باشد زكات ندارد، مثلاً كسي كه سي و پنج گاو دارد فقط زكات 30 رأس آن را مي دهد و همچنين اگر از 40 گاو زيادتر شود تا به 60 نرسيده، فقط زكات همان چهل گاو را مي دهد و هر گاه به 60 رسيد بايد دو گوساله كه لااقل داخل سال دوم شده بدهد، همين طور هر چه افزايش يابد آنها را سي سي يا چهل چهل و يا اگر ممكن است با 30 و 40 حساب كند و مطابق دستور بالا عمل نمايد، امّا بايد طوري حساب كند كه چيزي باقي نماند يا اگر مي ماند از 9 بيشتر نباشد، مثلاً كسي كه 70 رأس گاو دارد بايد به حساب 30 و 40 حساب كند و هر كدام را مطابق دستور بالا زكات بدهد و كسي كه 80 رأس گاو دارد با حساب چهل چهل حساب كند.