(مسأله 1854): گنج مالى است که در زمین یا درخت یا کوه یا دیوار پنهان باشد و کسى آن را پیدا کند و طورى باشد که به آن، گنج بگویند.
(مسأله 1855): اگر انسان در زمینى که ملک کسى نیست گنج پیدا کند، مال خود او است و باید خمس آن را بدهد ولى در صورتى که آن گنج غیر از طلا و نقره باشد وجوب خمس در آن بنا بر احتیاط است.
(مسأله 1856): نصاب گنج اگر نقره باشد 105 مثقال نقره مسکوک و اگر طلا باشد 15 مثقال طلاى مسکوک است و اگر غیر از طلا و نقره باشد نصاب را با یکى از طلا یا نقره ملاحظه نمایند.
(مسأله 1857): اگر در زمینى که از دیگرى خریده گنجى پیدا کند و بداند مال کسانى که قبلا مالک آن زمین بوده اند نیست، مال خود او مى شود و خمس آن را باید بدهد. ولى اگر احتمال دهد، که مال یکى از آنان است بنا بر احتیاط واجب باید به او اطلاع بدهد، و چنانچه معلوم شود مال او نیست، به کسى که پیش از او مالک زمین بوده اند خبر دهد، و اگر معلوم شود مال هیچ یک از آنان نیست، مال خود او مى شود و باید خمس آن را بدهد.
(مسأله 1858): اگر در ظرفهاى متعددى که در یکجا دفن شده مالى پیدا کند که قیمت آنها روى هم 105 مثقال در نقره یا 15 مثقال در طلا باشد باید خمس آن را بدهد. ولى چنانچه در چند جا گنج پیدا کند، هر کدام آنها قیمتش باین مقدار برسد، خمس آن واجب است و گنجى که قیمت آن باین مقدار نرسیده است خمس ندارد.
(مسأله 1859): اگر دو نفر گنجى پیدا کنند که قیمت آن به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال در طلا برسد، اگر چه سهم هر یک آنان باین مقدار نباشد، باید خمس آن را بدهند.
(مسأله 1860): اگر کسى حیوانى از قبیل ماهى بخرد و در شکم آن مالى پیدا کند اگر احتمال دهد که مال فروشنده است، لازم است به او خبر دهد و اگر احتمال ندهد مال او باشد، در حکم منافع کسب است ولى اگر آن
حیوان از قبیل چهارپایان باشد لازم است بفروشنده اطلاع دهد، و چنانچه او علامت داد، مال اوست و الاّ مال پیدا کننده است و در حکم منافع کسب است.
منو