(مسأله 2972): شرائط براى اجراء حدّ سرقت و دزدى ده چیز است:
1ـ اینکه دزد بالغ باشد.
2ـ عاقل باشد.
3ـ دزدى را با اختیار خویش انجام داده باشد و از روى اکراه و اجبار نباشد.
4ـ مال دزدى حد اقل مقدار ربع دینار: (چهار و نیم نخود طلاى سکه دار یا چیزى دیگرى که این ارزش را داشته باشد).
5ـ اینکه اعتقاد داشته باشد آن چیز را که دزدى مى کند مال مردم است پس اگر بخیال اینکه مال خودش است بردارد بعد معلوم شود مال او نبوده حد جارى نمى شود اگر چه ضامن مى باشد.
6ـ اینکه مالى را که دزدى مى کند خودش شریک نباشد پس اگر از مال غنیمت جنگى چیزى را دزدى کند که بیش از سهمیه خودش نباشد حد جارى نمى شود.
7ـ مال دزدى را از جاى محفوظ و دربسته بیرون آورده باشد مثل اینکه قفل را شکسته باشد یا باز کند یا در را باز کرده باشد یا بشکند و یا دیوار را سوراخ کرده باشد و یا از بالاى دیوار عبور کرده باشد و مال را ببرد پس اگر کسى دیگر در را باز کند و او مال را ببرد، و یا در اماکن عمومى از قبیل حمام و مسجد مالى را ببرد حد جارى نمى شود ولکن تعزیر مى شود.
8ـ مال را دزد مخفیانه ببرد پس اگر ظالم نیرومند مال را از حرز با شکستن در، یا قفل و یا سوراخ نمودن دیوار علناً ببرد حد بر او جارى نمى شود ولى تعزیر مى شود.
9ـ اینکه دزدى از روز اضطرار صورت نگرفته باشد، پس اگر شخصى عائله مند اطفالش گرسنه باشند، و هیچ راهى براى سدّ جوع آنها بجز از دزدى نداشته باشد و مال را بدزدد، دستش قطع نمى شود.
10ـ دزد پدر صاحب مال نباشد، پس اگر پدر، مال پسر را بدزدد دستش قطع نمى شود. ولى اگر پسر مال پدر را بدزدد، دستش قطع مى شود.
(مسأله 2973): اگر کسى قفل را شکست یا دیوار را سوراخ نموده وارد خانه شود و پیش از بردن مال دستگیر شود، دستش بریده نمى شود ولى اگر مال را از در، یا سوراخ بیرون کرده باشد، و دستگیر شود دستش قطع مى شود.
(مسأله 2974): اگر کسى از جیب یا آستین کسى، مال را بدزدد، پس اگر از جیب بالا (رو) دزدى کرده دستش قطع نمى شود، و اگر از جیب پائین (زیر) بدزدد، حد بر او جارى مى شود.
(مسأله 2975): در دزدى حکم حاکم شرع باید پس از مراجعه و تقاضاى صاحب مال باشد، پس اگر پیش از مراجعه بحاکم شرع دزد را عفو کند و یا مال را باو ببخشد و یا بفروشد حکم حاکم شرع باجراء حد محل ندارد. ولى پس از مراجعه به حاکم شرع و حکم او باجراء حد، عفو یا فروش یا بخشش مال را، بدزد، اثر ندارد باید دست دزد بریده شود.
(مسأله 2976): دزدى بدو راه ثابت مى شود: 1ـ اقرار نمودن دزد بدزدى، و مقتضاى احتیاط این است که دو مرتبه اقرار بنماید. 2ـ شهادت دادن دو مرد عادل باینکه مالى را دزدى نموده است.