بررسی ماهیت فقهی استخراج رمزارزها

رویدادهای نوظهور در دنیای فناوری، فقها را به تلاشی مضاعف برای منطبق‌ساختن آن‌ها با نهادها و بایدها و نبایدهای فقهی و قاعده‌مندکردنشان فرا می‌خواند. یکی از این فناوری‌ها استخراج رمزارزهاست. در جستار حاضر، به‌منظورِ مشخص‌شدن حکمِ استخراج رمزارز، ماهیت فقهی آن به‌روش توصیفی تحلیلی بررسی شده است. طبق این بررسی‌ استخراج رمزارز با عقد اجاره، از جهت چگونگیِ ایجاب و شروط متعاقدین انطباق ندارد؛ با حیازت مباحات نیز تفاوت موضوعی دارد؛ ازآن‌رو که حیازت تنها به دو شکل اصلی و بالعرض اتفاق می‌افتد و هیچ‌یک منطبق بر عملیاتِ استخراج رمزارز نیست؛ یعنی این‌طور نیست که تعدادی رمزارز وجود داشته باشد که فرد با استفاده از ابزاری، آن‌ها را برگیرد تا معدن کاوی محسوب شود؛ بلکه در قبالِ کاری که انجام داده است، مقداری رمزارز به او داده می‌شود. استخراج رمزارز با عقد هبه نیز، از لحاظ شرایط موجب و قابل و قبض، تفاوت دارد و سرانجام استخراج رمزارز را می‌توان بر جعالهٔ عام منطبق کرد. دراین‌حال جعاله‌بودن به‌معنای مشروعیت این عمل نیست، بلکه مشکلات دیگری همچون فقدانِ ‌مالیت، سفهی‌بودن استخراج رمزارز و… وجود دارد که باید موضوع پژوهش‌های دیگری قرار گیرد.