سؤال 51:
ناشرى با نويسندهاى درباره چاپ كتاب وى توافق مى كند، ولى بعد از اين كه طرفين از همديگر جداشدند، ناشر مرداد مى شود كه كتاب را با كدام كاغذ چاپ كند. چون ناشر يك نوع كاغذ دارد، اما با سه منبع توليد و هر كدام داراى قيمت متفاوت از ديگرى است؛ به گونه اى كه اگر كاغذ اعلى را انتخاب كند، سود آن تقليل مييابد و اگر كاغذ ارزان را در نظر بگيرد، سود آن ازدياد خواهد يافت و به طور طبيعى ناشران سود زياد را دوست دارند و از اين رو كاغذ ارزان را انتخاب مى كنند. اكنون سؤال اين است كه اگر نوع كاغذ، يكى اما منابع صنعت و توليد آن متفاوت باشد؛ يعنى توليد چند كشور و با قيمت هاى متفاوت باشد، آيا ناشر مى تواند هر نوعى را كه بخواهد انتخاب كند؟ يا اين كه لازم است رضايت صاحب كتاب را به دست آورد يا در قرارداد اين شرط را بگنجاند تا مشكل شرعى پيدا نكند؟
جواب:
اگر در ضمن قرارداد، نوع كاغذ معين نشده باشد، مالاك، نوع متعارف و متداول در چاپخانه‌ها و مراكز نشر است.
سؤال 52:
اگر بين ناشر و مؤلفى درباره چاپ كتابى، توافقى صورت گرفته باشد، آيا بر ناشر لازم است كه براى مؤلف تعداد صفحات كتاب و اندازه و حجم آن را مشخص نمايد؟ زيرا ناشر مى تواند در مورد حجم كتاب به اختيار خود عمل كند. يعنى حجم حروف (قلم و سايز) را به دلخواه خود انتخاب كند كه خود باعث كم يا زيادشدن صفحات كتاب و كوچك يا بزرگ شدن حجم آن خواهد شد. در نتيجه اگر ناشر بخواهد سود بيشتر به دست آورد، مى تواند تعداد صفحات را با بزرگ كردن حجم حروف، افزايش دهد. در اينجا است كه مسأله حرص ناشر مطرح ميشود و بدين جهت او كتاب را مطابق منافعش تنظيم ميكند. نظر جناب عالى در اين مورد چيست؟
جواب:
اگر خصوصيات چاپ كه در سؤال مورد اشاره قرار گرفته، در قرارداد معين شده باشد؛ بايد طبق آن عمل گردد و گرنه مالاك آن چيزى است كه در چاپ كتاب از نگاه تعداد صفحات و حجم كتاب و حروف مورد استفاده و خصوصيات ديگر، متعارف است.