سؤال 73:
نظر جنابعالى چيست درباره جوايز نقدى عينى كه برخى از حكومت ها يا مقامات رسمى يا مؤسسات فرهنگى براى مبتكرين از علما، متفكران و نويسندگان اعطا مى كنند؟ با توجه به اين كه اكثر اين مقامات اين جوايز را به شرطى مى دهند كه انديشه و رويكرد اين مبتكران با سياست ها و رويكرد آنان، مطابقت و توافق داشته باشد. اما كسانى كه در خدمت ملت و مسايل سرنوشت ساز آن بوده و به جهاد و مقاومت در برابر دشمنان خدا و پيامبر دعوت مى كنند، از فهرست مبتكران حذف ميشوند؛ زيرا داراى افكارى مغاير با سياست دولت هستند و چه بسا كه اين گروه از مبتكران و نوآوران به عنوان طرفداران افراطگرايى يا حتى منسوب به تروريسم ياد ميشوند. نظر جناب شما درباره اين عمل حكومتها چيست؟ و تكليف شرعى اين گروه از نويسندگان و نوآورانى كه در مقابل اغراهاى دنيوى سر خم نمى كنند و از اصول خود تنازل نمى نمايند چيست؟
جواب:
اعطاى جايزه براى انديشمندان و نوآوران، مشروط بر اين كه افكار و نوآورى هاى آنان بايد در خدمت منافع حكومتها و سياستهاى آن ها باشد، يك عمل غير عقلانى و غير منطقى است و براى مصالح امت و كشور هيچ سودى ندارد. منشأ چنين وضعيتى اين است كه نگاه اين نوع حكومتها، تنگ نظرانه است و آنان تنها منافع شخصى خود را در نظر ميگيرند و گرنه با توجه به جايگاه آنها، مسئوليت آن ها اعطاى پاداش و جايزه براى هر متفكر و نوآور است، اعم از اين كه افكار و ابداعات او با سياست حكومت موافق باشد يا نه؛ زيرا كار اين مبتكران در عرصه دانش، نوآورى و پيشرفت به نفع امت است.
خلاصه اين كه بر همه حكومتهاى اسلامى است كه در مورد تشويق انديشمندان و مبتكران و تهيه وسايل مادى و معنوى براى ابتكارات و نوآورى‌هاى آنان در عرصه هاى گوناگون علمى، به جديت عمل كنند؛ زيرا حكومت ها با اين عمل خود نه تنها براى امت بلكه براى خود نيز خدمت بزرگى را انجام مى دهند. همچنين بر انديشمندان و مبتكران امت است كه در برابر حكومت هاى جائر از اصول اساسى خود تنازل نكنند و به اين اصول و ارزش ها، ايمان راسخ داشته باشند و همه‌ى تلاش و كوشش خود را با هر وسيله ممكن براى نوآورى و خلق انديشه در قلمروهاى مختلف علمى و تخنيكى به عنوان خدمت به امت به كار ببندند. همچنين با اين نوع حكومت ها درآميزند، ولى با حكمت و موعظه حسنه و بيان اشتباهات آن ها با زبان خوش و سخن منطقى و قابل قبول و بيان اين كه هر نوع انديشه و نوآورى صرفاً به اين دليل كه موافق با منافع محدود و تنگ آنها نيست، هرچند در خدمت مردم و جامعه هم باشد، تروريستى و افراطگرايى شمرده نمى شود.