حج ـ سعی صفا و مروه

۱
پرسش: اگر سعی کننده شوط هایی را که به جای آورده بود رها کرد و سعی را از سر گرفت، آیا عملش صحیح است؟
پاسخ: اگر این کار پس از فوت موالات عرفی باشد، سعی اش صحیح است وگرنه به احتیاط واجب صحیح نیست. البته اگر این کار را بر اثر جهل ناشی از قصور انجام داده باشد، صحیح است.
۲
پرسش: راهنمای حُجاج در هنگام سعی گاه پیش می افتد و گاه پس می رود و غافل است که این کارش موجب زیادی در سعی است، حال حکمش چیست؟
پاسخ: اگر جاهل قاصر (غیر معذور) باشد، به صحت سعی اش ضرر نمی زند.
۳
پرسش: شخصی که بر اثر فراموشی ده شوط سعی می کند، سپس متوجه زیاد شدن شوط هایش می شود و سعی خود را قطع می کند و تقصیر می نماید، چه حکمی دارد؟
پاسخ: سعی اش صحیح است و چیزی بر او نیست.
۴
پرسش: اگر مکلّف خیال کرد که طهارت شرط صحت سعی است، لذا سعی خود را قطع کرد و وضو گرفت و سعی خود را از نو آغاز کرد، تکلیفش چیست؟
پاسخ: اگر سعی را پس از فوت موالات عرفی از سر گرفته باشد، سعی اش صحیح است و اگر پیش از فوت آن باشد، به احتیاط واجب صحیح نیست، مگر آن که جاهل قاصر باشد که در این صورت نیز بنابر اظهر صحیح است.
۵
پرسش: آیا سعی از طبقه دوم جایز است یا نه؟ و اگر جایز نیست، وظیفه کسی که به تصور جایز بودن آن را انجام داده است، چیست؟
پاسخ: اگر طبقه بالایی میان دو کوه باشد، نه بالاتر از آن ها سعی در آن جایز است وگرنه جایز نیست و در صورت دوم حکم کسی که از طبقه دوم سعی کرده است، حکم کسی است که بر اثر جهل سعی نکرده است که در رساله مناسک ذکر شده است.
۶
پرسش: در مناسک فرموده اید در حال اختیار سواره سعی کردن جایز است، آیا سعی کردن بر صندلی های متحرک اگر متولی حرکت دادنش شخص دیگری باشد و سعی کننده فقط بر آن بنشیند، جایز است؟
پاسخ: این کار در حال اختیار جایز نیست، زیرا در این صورت دیگری او را سعی داده است نه این که خودش سعی کرده باشد.
۷
پرسش: آیا در حال نیت برای سعی، لازم است که شخص همه قسمت جلو بدنش را رو به روی مروه قرار دهد؟
پاسخ: این کار لازم نیست، بلکه کافی است که هنگام شروع به حرکت رو به روی آن باشد.
۸
پرسش: آیا قطع کردن سعی در حال اختیار و از سر گرفتن آن جایز است؟
پاسخ: آری، بنابر اظهر قطع اختیاری آن جایز است، لیکن باید پس از فوت موالات عرفی آن را از سر بگیرد.
۹
پرسش: آیا جایز است که شخص در حال سعی از کنار مسعی حرکت کند، نه از وسط آن؟
پاسخ: جایز است.
۱۰
پرسش: آیا جایز است که نماز طواف را پس از نماز عشا به جای آورند و سعی را تا پس از نماز صبح به تأخیر اندازند؟
پاسخ: در حالت اختیار، جایز نیست که سعی را تا روز بعد به تأخیر اندازند.
۱۱
پرسش: آیا به جای آوردن طواف پیش از نماز صبح و سپس خواندن نماز صبح و سعی کردن پس از آن جایز است؟
پاسخ: جایز است.
۱۲
پرسش: حکم کسی که در حال حرکت به سوی مروه است و بر اثر ازدحام و یا دیدن کسی بدان پشت می کند، چیست؟
پاسخ: اگر این کار را در حال راه رفتن به سوی آن انجام داده باشد، مُجزی نیست و باید بازگردد و آن مقداری را که دچار خلل شده تدارک کند، همین حکم را دارد اگر در حال حرکت به سوی صفا، بدان پشت کند.
۱۳
پرسش: اگر شخصی پس از ماه ذی حجه متوجه باطل بودن سعی اش در عمره تمتع یا حج شد، تکلیفش چیست؟
پاسخ: حجش محکوم به بطلان است.
۱۴
پرسش: زمان مجاز برای فاصله انداختن میان نماز طواف و سعی، چه مقدار است؟
پاسخ: انجام سعی بلافاصله پس از نماز طواف، واجب نیست. لذا اگر شخصی نماز را اول روز به جای آورد، برایش جایز است که سعی را تا آخر شب به جای آورد. البته، به تأخیر انداختن آن تا روز بعد جایز نیست.
۱۵
پرسش: آیا در سعی میان صفا و مروه، جایز است که شخص راه برگشت را برای رفتن و راه رفتن را برای برگشت، انتخاب کند؟
پاسخ: فی نفسه جایز است.
۱۶
پرسش: اگر شخصی سعی اش را با تردید در صحت آن یا شک در تعداد شوط هایش به پایان رساند، سپس به صحت و کم نبودن آن یقین پیدا کرد، آیا عملش صحیح است؟
پاسخ: سعی او صحیح است.
۱۷
پرسش: آیا نیابت در مورد برخی از شوط های سعی ـ همان طور که در مورد کل آن صحیح می باشد ـ صحیح است، یا نه؟
پاسخ: دلیلی بر صحت نیابت برخی شوط ها در دست نیست، لذا اگر شخصی از انجام مجموع سعی ناتوان است هر چند بر تعدادی از شوطها قادر باشد باید برای همه آن نایب بگیرد.
۱۸
پرسش: آیا با می توان با دویدن سعی کرد؟
پاسخ: جایز است، لیکن هروله کردن ـ نه دویدن ـ میان دو مناره مستحب است.
۱۹
پرسش: اگر شخصی نتواند خود سعی کند و صاحبان صندلی ها از او مبلغ کلانی که برایش سنگین است می خواهند تا او را سعی دهند، در این حال آیا می تواند دیگری را نایب خود کند؟
پاسخ: در فرض این سؤال جایز است.
۲۰
پرسش: شخصی در سعی چهارده شوط با اعتقاد به این که همین بر او واجب است، به جای آورد، حکمش چیست؟
پاسخ: اگر جاهل قاصر باشد، سعی اش صحیح است وگرنه صحتش محل اشکال است.
۲۱
پرسش: اگر شخصی پس از تقصیر به بطلان سعی خود در عمره پی ببرد، آیا بر او لازم است که برای اعاده آن لباس های احرام را دوباره بر تن کند؟
پاسخ: او همچنان در حال احرام است و بر او واجب است که از محرمات احرام مانند دوختنی و غیره اجتناب کند، تا آن که با انجام عبادتش از احرامش خارج شود.
۲۲
پرسش: آیا حکم کثیر الشک که در کتاب الصلاة آمده است، بر کسی که در سعی خود بسیار شک می کند نیز جاری است؟
پاسخ: بر او نیز جاری است.
۲۳
پرسش: اگر پاره ای از زیبایی های زن ـ مانند موهایش ـ در هنگام سعی آشکار شود، سعی اش چه حکمی دارد؟
پاسخ: به صحت سعی او ضرر نمی زند.
۲۴
پرسش: آیا قطع کردن سعی، برای نوشیدن آب و یا جستجوی گمشده ای، جایز است؟
پاسخ: جایز است، لیکن اگر موجب فوت موالات عرفی میان شوط های سعی شود، مُجزی بودن تکمیل آن محل اشکال است و احوط اعاده آن است.
۲۵
پرسش: حکم کسی که نیت می کند سعی خود را در چهارده شوط به جای آورد و پس از آن که شوط هفتم را به جای آورد، حکم مسأله را دانست چیست؟
پاسخ: سعی اش صحیح است و چیزی بر او نیست.
۲۶
پرسش: اگر حاجی نتواند خود سعی کند و از دیگری کمک بگیرد تا او را سعی دهد و آن شخص او را بر دوش خود بگیرد و یا در گاری بنشاند و او را سعی دهد و او در حال سعی خوابش ببرد، آیا سعی اش صحیح است؟
پاسخ: سعی اش باطل است.
۲۷
پرسش: اگر حاجی پس از سعی تقصیر کرد و آن گاه متوجه نقصان سعی خود شد، چه کند؟
پاسخ: اگر این مسأله در عمره تمتع بوده و این نقصان بر اثر فراموشی رخ داده باشد، بنابر احتیاط یک گاو کفاره بدهد و سعی خود را کامل کند و بنابر احتیاط دوباره تقصیر کند. اما اگر این نقصان بر اثر جهل مثلاً به تعداد شوط های سعی و یا در عمره مفرده یا حج باشد، کفاره ای بر عهده اش نیست و تنها سعی خود را کامل و دوباره تقصیر کند و دیگر چیزی بر او نیست.
۲۸
پرسش: شخصی می بیند که مردم در مسعی هروله می کنند و می پندارد که این کار واجب است، لذا به عقب بازمی گردد و سعی خود را با هروله کردن ادامه می دهد، حال حکمش چیست؟
پاسخ: به احتیاط واجب سعی اش باطل است، مگر آن که جاهل قاصر باشد.
۲۹
پرسش: اگر سعی کننده پیش از رسیدن به مروه میان شوط هفتم و نهم شک نماید، چه کند؟
پاسخ: سعی اش باطل است و بر او لازم است که آن را از سر بگیرد.
۳۰
پرسش: گاه سعی کننده بر صندلی های متحرک، در این که همه مسافت میان دو کوه را پیموده است شک می کند، در این حال چه کند؟
پاسخ: بر او واجب است که پیمودن همه مسیر را احراز کند.
۳۱
پرسش: آیا رعایت موالات میان شوط های سعی معتبر است؟ و حد آن چیست؟
پاسخ: اعتبار موالات میان شوط های سعی، بنابر احتیاط واجب لازم است و ملاک آن همان طور که در مسأله ۳۴۰ رساله مناسک گفته ایم، صدق عرفی است.
۳۲
پرسش: کسی که بر اثر جهل به مسأله سعی را بر طواف مقدم می دارد، چه حکمی دارد؟
پاسخ: پس از طواف و نماز آن، سعی را اعاده کند.
۳۳
پرسش: گاه شخص ناچار می شود که به سبب ازدحام در راه دیگر از راه مسجدالحرام به مسعی برود، در چنین حالتی حکم زن حائض و نفساء چیست؟
پاسخ: بر آنان لازم است که صبر کنند تا آن راه دیگر خلوت شود و اگر وقت تنگ شد، برای سعی کسی را نایب خود کنند.
۳۴
پرسش: اگر عمره گزار پیش از سعی، عالماً و عامداً و یا بر اثر جهل یا فراموشی تقصیر کرد، حکمش چیست؟
پاسخ: اگر این کار را عالماً و عامداً کرده باشد، در صورتی که تقصیرش با ناخن گرفتن باشد ـ بنابر این که می توان به آن به عنوان تقصیر اکتفا کرد ـ کفاره ناخن گرفتن بر عهده اش است.
لیکن اگر با کوتاه کردن مویش تقصیر کرده باشد، اگرچه گناهکار است، بنابر اظهر کفاره بر او ثابت نمی شود.
اما جاهل و فراموش کار، کفاره ندارد و در هر تقدیر بر چنین کسی واجب است که دوباره سعی و پس از آن تقصیر کند. این حکم در مورد عمره مفرده است.
اما در مورد عمره تمتع نیز حکم چنین است، جز در باب فراموش کار، یعنی کسی که فراموش کرد سعی نماید و برای بیرون آمدن از احرام تقصیر کرد، که بنابر احتیاط باید یک گاو کفاره دهد و بنابر احتیاط پس از سعی دوباره تقصیر کند.