س : 1709- کسى که سه پسر و دو دختر دارد از دنیا می رود در وقت مردن او یکى از پسر هایش صغیر بوده است فرزندان او زمین هاى میت رابا اجازه وکیل تام الاختیار مجتهد می فروشند و بدهکارى میت را پرداخت می کنند در قولنامه هم قید می کنندکه زمین عوض دین فروخته شد.وقتى پسر صغیر میت کبیر می شود ادعا می کند که راضى به فروختن زمین نیست و سهم و حصه خود را می خواهد آیا این ادعا درست است؟
ج : حق ندارد چنین ادعایی بکند.
س : 1710 – اگر پسر توان و قدرت رسیدگى به امورمعیشتى پدر را داشته باشند اما به امور معیشتى او رسیدگى نکند آیا پدر می تواند او را از ارث محروم کند؟
ج : پدر نمی تواند پسرش را از همه ارث محروم کند بلکه تنها می تواند از ثلث ارث محروم کند اما می تواند اموال خود را در زندگى خود بفروشد یا به کسى هبه کند و پسر متمرد و سرکش خود را ندهد.
س : 1711 – مردى که سه پسر و یک دختر دارد از دنیا می رود.پسران او زمین پدرى خود را سه قسمت می کنند و به خواهرشان نمی دهند.یکى از این پسران در زمان عسکرى از دنیا می رود و از او فرزندان صغیرى می ماند.در این زمان خواهر آنان خواهان سهمیه خود از ارث می شود.دو برادر باقى مانده سهمیه برادر فوت شده شان را به خواهرشان می دهند نه این که سهمیه خواهر را از اصل زمینها بدهند این مسأله از نظر شرعى چه حکمی دارد؟
ج : سهمیه خواهر باید از اصل و مجموع ماترک پدرش داده شود و نباید سهمیه بچه هاى صغیر برادر فوت شده را به او بدهند.
س : 1712 – اگر فرزندان پدر و مادر خود را آزار و اذیت و مورد ضرب و شتم قرار دهند و از خانه بیرون کنند آیا پدر می تواند آنان را از ارث محروم و اموال و دارایی خود را به یکى از ورثه هبه کند و یا وقف امام حسین (ع) کند؟
ج : پدر می تواند وقف یا هبه کند اما این وقف و هبه باید منجز باشد نه این که معلق و موکول به مرگ واهب و واقف باشد اما اگر وقف و هبه معلق به مرگ واهب و واقف شد.هبه و وقف بدل به وصیت می شود وهبه تنها درثلث آن نافذ است و وقف باطل است.
س : 1713 – شخصى بدون تعیین وصى فوت می کند و فرزندان صغیر وکبیرى دارد آیا فرزندان کبیر او می توانند مخارج کفن و دفن و دیون میت را از ماترک او جدا کنند؟
ج : اول باید با مراجعه به حاکم شرع براى صغار قیّم تعیین نمایند (اگر میت وصى نداشته باشند) بعد از آن قیّم و فرزندان کبیر مخارج کفن و دفن و دیون میت را از ماترک او جدا کنند.
س : 1714- آیا شوهر از مهریة زن خود ارث می برد؟
ج : مرد از تمام ماترک همسرش و از جمله مهریه ارث می برد.
س : 1715 – آیا زن از چاه عمیق، آب، وسایل و امکانات آن ارث می برد؟
ج : از وسایل و ابزار و آب چاه عمیق ارث می برد.
س : 1716- زنى مدت 20 سال مانند یک کارگر در خانة شوهرکار نموده و زحمت می کشد، بعد از فوت شوهر اگر ادعا کند که من در خانه شوهرم به قصد اجرت کارکرده ام این سخن از او مسموع است؟
ج : اگر به قصد تبرع و رایگان در خانه شوهرکار نکرده باشد حق اجره المثل کار خود را دارد و چون تعیین اجره المثل مشکل است باید با همسرش مصالحه نموده و رضایت او را بگیرد.
س : 1717- شخصى فوت می کند و وراثش عبارتند از: همسر، چند نوة پسرى و دخترى، همسر چه مقدار ارث می برد؟
ج : زن یک هشتم از مال شوهر ارث می برد.از زمین ارث نمی برد ولى از قیمت بنا ارث می برد.
س : 1718- اگر دو تن از وراث بدون اجازه سایر وراث، مال الارث را تقسیم نمایند صحیح است؟
ج : باطل است.
س : 1719- اگر زن غیر از شوهر و شوهر غیر از زن وارث دیگرى نداشته باشد ارثیة آنها چه حکمی دارد؟
ج : تمام اموال زن به شوهرش، فرضا و ردا منتقل می شود، اما یک چهارم از اموال منقول و قیمت بناء و اشجاربه زن ارث می رسد.و باقی اموال شوهرش به حاکم شرع واگذار می شود.
س : 1720- آیا زن از دیة شوهر ارث می برد و اگر دیة شوهر زمین باشد، زن از عین زمین ارث می برد یا از قیمت آن؟
ج : از دیة شوهر ارث می برد و اگر دیه زمین باشد زن از عین زمین ارث می برد.
س : 1721- شخصى زمینش را به بیع الشرط می فروشد و قبل از پایان خیار فوت می کند و از او یک پسر باقى می ماند آیا همسر فرد متوفى حق خیار فسخ دارد؟
ج : زن ازحق خیار فسخ همسرش ارث می برد اگر راضى به معامله شد از قیمت زمین ارث می برد واگر معامله را فسخ کرد از زمین ارث نمی برد.
س : 1722- شخصی فوت می کند، اموال و ماترکش در اختیار بعضى از وراثش قرار می گیرد.اما بعضى دیگر از وراث او تا هنگام مرگ شان ادعاى مال الارث نمی کنند، ولى بعد از فوت آنها ورثه شان دعواى ارث می کنند، چنین دعوایى از سوى آنها صحیح است؟
ج : اگر رضایت ورثه و اسقاط حق آنها یا اعراض از ارثیه اثبات نشود، ورثة وارثین حق مطالبة اموال مورث شان را دارند.
س : 1723- اگر شخص مقتول به غیر از برادر مادرى و دایی و خاله وارث دیگرى نداشته باشد، از دیة مقتول ارث می برند؟
ج : ارث نمی برند، دیه مققول متعلق به حاکم شرع است که در هرکجا صلاح دید مصرف کند.
س : 1724- شخصى عمدا کسى را به قتل می رساند و مقتول وارثى ندارد، حکم شرعى قصاص است یا دیه؟ و اگر قاتل محکوم به پرداخت دیه شود دیه در چه راهى مصرف می شود؟
ج : به حاکم شرع مراجعه می شود و حاکم می تواند اخذ دیه کند و در هر موردى که صلاح داند مصرف می کند.
س : 1725- اگر شخصى با زنى ازدواج موقت نماید و مدت را مادام العمر قرار دهد.اولا: این عقد موقت است یا دایمی؟ و ثانیا: با بخشیدن ازطرف زوج زوجیت بهم می خورد؟ و ثالثا: زوجین از همدیگر ارث می برند؟
ج : احوط این است که عقد را دایمی انجام دهد، و اگر مدت را صد سال و مادام العمر بگذارند، باید از هر جهت احتیاط را مراعات نمایند، مانند شرط توارث و نفقه و اگر از همدیگر جدا شوند بین هبة مدت وطلاق جمع کند.
س : 1726 – اشتراط توارث (از همدیگر ارث بردن) در ضمن عقد موقت از سوى زوجین صحیح است؟
ج : در صورتى که اشتراط ارث در ضمن عقد لازم باشد از همدیگر ارث می برند.
س : 1727- آیا وراث میت از حقوق او مانند حق فسخ، حق تحجیر و…مانند اموال اوارث می برند؟
ج : ارث می برند.
س : 1728- شخصى بعد از فروش خانه اش و قبل از پایان خیار فسخ از دنیا می رود, یکى از فرزندانش بعد از مرگ پدربیع را فسخ می کند و دو فرزند دیگرش به بیع راضى وآن را امضاء می کنند، حکم شرعى چیست؟
ج : اگر همه وراث به فسخ توافق کنند حق فسخ دارند، ولى هر یک به تنهایی حق فسخ ندارد.
س : 1729- شخصى چند سال است که ازمنزل خارج شده و دریکى ازمناطق جنگى ناپدید شده است، و در زمان ناپدید شدن این شخص پسرش از دنیا می رود وتنها یک مادر دارد، اگر تقدم یا تأخر فوت پدر نسبت به فوت پسر بعداً معلوم شود و یا معلوم نشود.حکم ارث زن در هر دو صورت چگونه است؟
ج : تا زمانى که فوت پدر احراز نشود تصرف در اموال او به عنوان ارث جایز نیست, بعداً اگر فوت پدر قبل از مرگ پسر احراز شود تمام اموال میت به مادر پسر تعلق می گیرد، و اگر مرگ پدر بعد از فوت پسر بوده باشد زن یک چهارم از اموال منقوله را ارث می برد.
س : 1730- آیا از زمینى که درآن خانه ساخته شده وجزء خانه حساب می شود زوجه ارث می برد؟
ج : ارث نمی برد.
س : 1731 – اگر هنگام فوت شوهر میوه هاى درخت به طورکامل نرسیده باشد، زن از این میوه هاى نارس ارث می برد؟
ج : اگر آن میوه ها ارزش داشته باشد زن از عین آن ارث می برد.
س : 1732- اگر زن در زمان فوت شوهرش حامله باشد، و به حمل روح دمیده شده باشد، ولى بعدها مرده سقط کند، این بچه از اموال پدرش ارث می برد؟
ج : اگر بچه مرده به دنیا بیاید ارث نمی برد.
س : 1733- اگر بعضى از وراث غایب باشند و یا حاضر باشند ولى حاضر به تقسیم ترکه نباشند، آیا سایر وراث می توانند ترکة میت را بین خود تقسیم نمایند؟
ج : اگر غیبت بعضى از وراث طولانى باشد و یا حاضرین، حاضر به تقسیم ارثیه نباشند، باید با اجازه حاکم شرع و یا نایب او ترکة میت بین وراث تقسیم شود.
س : 1734 – وکیل مجتهد جامع الشرایط در امور حسبیه، می تواند اموال اطفال صغار را بین شان تقسیم کند؟
ج : اگر صغار ولى و قیّم نداشته باشد و میت نیزکسى را وصى تعیین نکرده باشد، وکیل مذکور می تواند اموال صغار را تقسیم کند.
س : 1735- ورثه از چه حقوقى به غیر از اموال میت ارث می برند؟
ج : از حق خیار، حق تحجیر و مانند آن ارث می برند.
س : 1736- شخصى وصیت کرده است که مبلغ دو صد هزار تومان در امور خیریه براى خودش مصرف شود و مبلغ صد و پنجاه هزار تومان به فرزندکوچکش و صدهزار تومان به فرزند بزرگش داده شود و سایر اموالش بین وراثش تقسیم شود، اگر تمام اموال میت یک میلیون تومان باشد و سایر ورثه زاید بر ثلث را امضاه نکنند، ثلث میت چگونه توزیع می شود؟
ج : در امور خیریه میت مبلغ 148148تومان اختصاص داده می شود براى فرزندکوچک مبلغ 111111تومان اختصاص داده می شود.براى فرزند بزرگ مبلغ74074 تومان اختصاص داده می شود.
س : 1737 – آیا زن از محصولات سیب زمینى و هویج که درموقع فوت شوهرش هنوز برداشت نکرده اند، و یاگندم هاى که به سنبل نرسیده و چمن ها وعلوفة حیوانات وکود آنها ارث می برد؟
ج : از تمام آنچه در سوال ذکر شده است زن ارث می برد.
س : 1738 – آیا زن از امتیاز آب، برق و تلفن مربوط به شوهر ارث می برد.
ج : اینها مثل بناء خانه است وازقیمت اینها ارث می برد.
س : 1739- اگر شخصى مبلغى را دربانک براى انجام حج عمره واریزکرده باشد و قبل از رسیدن موعد حج فوت کند آیا زنش از آن مبلغ ارث می برد؟
ج : اگر براى انجام حج و عمرة مستحبى آن مبلغ را ذخیره کرده باشد، آن مبلغ به ورثه تعلق می گیرد و زن یکى از وراث می باشد و به اندازه سهم خود ارث می برد.
س : 1740- شخصى در زمین پدرش درختانى را غرس می کند ولى قبلا پدرش از دنیا می رود این درخت ها مال کیست؟
ج : اگر درختان مال پسر بوده است و غرس کرده است.مالک درختان نیز پسر است.و بعد از فوت پسر درختان متعلق به ورثه می شود و اگر درختان مال پدر بوده است و پسر غرس کرده است مالک درختان نیز پدر است.و پسر مستحق اجره المثل است.درصورتیکه به قصد اجرت غرس کرده باشد.
س : 1741 – شخصى یک پسر و چند دختر دارد، زمین هاى خود را سه قسمت می کند.دوبخش آن را به یکى از نوه هاى خودش هبه می کند وبخش دیگر را به پسرش هبه می کند، و دخترانش را از زمین محروم می سازد ولى شرط می کند که تا زمانیکه خودش زنده است دو بخش از زمین مال خودش باشد.بعد از چند سال پسر این شخص فوت می کند.و بعد از پسر پدر فوت می کند.آیا دختران او از این زمین ها ارث می برند؟
ج : هر مقدار از زمین را که هبه کرده است و موهوب له آن را در زمان حیات واهب قبول و قبض کرده باشد هبه نافذ است، وکسى دیگر در آن زمین حق ندارد.اما اگر واهب قبل از قبض و اقباض شرط کند که تا زنده هستم دو بخش زمین مال خودم باشد.این درحقیقت همان وصیت است نه هبه که دراین صورت تا مقدار ثلث نافذ است و زائد بر ثلث متوقف به اجازه ورثه است و اگر اجازه ندادند دوثلث زمین بین تمام وراث اعم از پسر و دختر طبق قانون میراث تقسیم می شود.
س : 1742- شخصى مدت 6 سال است که مفقودالاثر است و تمام جاهایی را که احتمال وجود او در آنجاها بوده است تفحص کرده اند ولى خبرى از او نیست، آیا می شود اموال او را بین وراثش تقسیم کرد؟
ج : تا10سال انتظار بکشند، اگر خبرى ازمرگ و زندگى او نشد، اموالش را طبق قانون ارث تقسیم نمایند.
س : 1743 – اگر مرد در ضمن عقد نکاح یا عقد لازم دیگرى شرط کند که همسرش از وى ارث نبرد این شرط لازم است؟
ج : شرط مذکور باطل است ولى مبطل عقد نیست.