س : 1744- شخصى از مال الارث که مشترک بین چند نفر دیگر است، بدون اجازه دیگران زمین یا جنس دیگرى می خرد، وارثین حق مطالبه مال الارث را دارند یا زمینى را که شریکشان خریده اند؟
ج : اگر وارثین معامله را امضاء کرده باشند در زمین یا جنس خریدارى شده شریک می باشند، اگر معامله را امضاء نکنند، عین مال خود و یا مثل و قیمت آن را حق دارند بگیرند.
س : 1745- اگر خانمی فوت کند و از او یک نوه و یک خواهر و شوهر باقى بماند اموال او چگونه تقسیم می شود؟.
ج : یک چهارم سهم شوهر و سه چهارم مال نوه می باشد و خواهرش میراث نمی برد.
س : 1746- شخصى فوت می کند.یک پسر و دو دختر دارد، دختران سهم الارث خود را نگرفته اند، ماترک پدر در اختیار پسر قرارگرفته است، هنگام فوت مثلا پنج صد هزار افغانى کامل ماترک پدر بوده است.و در اثر تجارت پسر اکنون سرمایه زیاد شده است.و دختران ادعاى میراث پدر دارند آیا از اصل اموال که پنجصد هزار افغانى است ارث می برد یا هم از اصل و منافع؟
ج : اگر اموال بین پسر و دختران مشترک باقى مانده است، اصل ومنافع مال مشترک است، اما اگر پسر با اذن خواهران روى اصل سرمایه کارکرده باشد و خواهران گفته باشند که منافع آن مال خودت باشد و دختران در اصل سرمایه شریک اند نه منافع، و اگر به شرط اشتراک در منافع اذن داده باشند باز اصل و منافع مشترک است، ولى برادر حق اجره المثل را از اصل و منافع مال دارد.اگر تبرّعا (رایگان) کار نکرده باشد.
س : 1747- شخصى فوت می کند و زنش حامله بوده است، یک ماه پس از فوت شوهر طفل به دنیا می آید اما در هنگام ولادت زنده بودن طفل مشکوک است.معلوم نیست که آیا طفل قبل از ولادت و در شکم مادر و یا در حین ولادت و یا بعد از ولادت مرده است، ولى افراد حاضر در لحظة ولادت می گویند بچه مرده به دنیا آمده است، آیا حمل هم ارث می برد؟
ج : اگر طفل زنده متولد شود ارث می برد، اگر مرده متولد شود ارث نمی برد، اگر چه طفل در زمان حیات پدردر شکم مادر زنده بوده باشد و در فرض سوال به دلیل مشکوک بودن حیات طفل در زمان ولادت و شهادت شاهدان عینى بر مرده متولد شدن طفل، ارث نمی برد و اگر این شخص فرزندى نداشته باشد.زن یک چهارم از مال شوهر ارث می برد و اگر فرزند داشته باشد(اگر چه از همسر دیگر) سهم زوجه از ارث یک هشتم است.
س : 1748 – زوجة شخص متوّفاى همه ساله یک هشتم ازمیوه هاى درختان همسر متوفاى خود را به عنوان سهم الارث می برد و حاضر به گرفتن قیمت درختان نیست.اولا: این درختان به عنوان میوه دار قیمت گذاری می شوند یا درختان قطع شده؟ و ثانیا: زن حق امتناع از فروش درختان وگرفتن قیمت را دارد؟ در صورت داشتن حق امتناع، همه ساله حق داردکه یک هشتم ازمیوه هاى درختان را ببرد؟ و ثالثا: این زن مالک قیمت یک هشتم زمان فوت شوهر است یا مالک قیمت امروز؟
ج : اگر هنگام فوت شوهر، درختان داراى میوه بوده است، زن از عین میوة همان سال نیز یک هشتم ارث می برد، اما از میوه هاى سال بعد ارث نمی برد، و چنانچه ورثه میت رضایت ندهند، هر چه را که برده است باید قیمت آن را به ورثه برگرداند.و اگر ورثه درآن زمان قیمت اشجار وخانه را به زن نداده باشند و زن حاضر به گرفتن قیمت نبوده است.اکنون باید قیمت همان زمان را بدهند نه قیمت امروز را و درختان نیز به عنوان درختان میوه دار و با فرض بقاء در روى زمین به قیمت آن روز قیمت می شود (نه به عنوان درختان قطع شده ) و نیز زن حق امتناع ازگرفتن قیمت و امتناع از فروش درختان را ندارد، زیرا مالک یک هشتم خود درختان نیست تا اختیار فروش داشته باشد، بلکه مالک یک هشتم از قیمت درختان است.
س : 1749- اگر زن حامله با حملش در اثر تصادف بمیرند از همدیگر ارث می برند؟
ج : از همدیکر ارث نمی برند.
س : 1750- اگر زن طلاق خلعى بگیرد و در بین عده یکى از زوجین فوت کند از همدیگر ارث می برند؟
ج : ارث نمی برند، اما اگر طلاق رجعى باشد ارث می برند.
س : 1751- زنى از شوهر خودش بچه دار نمی شود، اما از طریق تزریق منى مرد بیگانه در رحمش بچه دار می شود، آیا این بچه از این زن و شوهر ارث می برد؟
ج : البته این کار حرام است ولى اگر این کار راکرده اند، مادر با این بچه از همدیگر ارث می برند.اما شوهر زن با این بچه از همدیگر ارث نمی برند.
س : 1752 – پدر زمین هاى خود را بین فرزندانش تقسیم می کند، اما نسبت به تملیک, یا هبه یا اباحة در تصرف چیزى اظهار نمی کند، آیا این تقسیم موجب ملکیت است یا بعد از فوت پدر دوباره باید تقسیم شود؟
ج : اگر تقسیم و واگذارى به این عنوان بوده است که بعد از مردن ملک آنها بشود.این تملیک نیست بلکه در واقع وصیت تملیکیّه می باشد و اگر قسمت ها مساوى باشد یا زیادى بیش از ثلث نباشد نافذ است، ولى اگر پدر بعدا ادعا کند که من تملیک نکرده ام حرفش پذیرفته است.
س : 1753- اگر پدرى چندین دست لباس، یا چندین جلد قرآن کریم و چندین عدد انگشترکه همه گران قیمت اند داشته باشد همه ازپسر بزرگ است؟
ج : لباس هاى مستعمل و استفاده شدة میت و یا لباس هایى که آمادة پوشیدن میت بوده است به پسر بزرگ می رسد، اگر چه متعدد باشد، اما در مصحف و انگشتر اگر بیشتر ازیکى باشد احوط این است که بین همه وراث با مصالحه تقسیم شود یا با رضایت بقیه به پسر بزرگ برگردد، و نیز اگر انگشتر از اشیاء قیمتى مانند الماس ونحوآن باشد.
س : 1754- آیا دیه جزء ماترک مقتول است و بین وراث تقسیم می شود و اگر میت مقتول وصیت به ثلث کرده باشد شامل ثلث دیه خود مقتول هم می شود؟
ج : جزء ترکه است و بین وراث تقسیم می شود مثل سایر ترکه وهمچنین وصیت به ثلث شامل ثلث دیه نیز می شود، ولى از دیه خویشان مادرى چه خواهران و چه برادران و اولاد ایشان ارث نمی برند.
س : 1755- زنى در اثر تصادف فوت می کند وارثش پدر و شوهرش هستند.شوهر مدعى است که من مبالغى را در مراسم فاتحه و ختم قرآن مصرف کرده ام، اول باید مصارف را از دیه بردارم بعد دیه را با پدر زنم تقسیم می کنم آیا شوهر چنین حقى دارد؟
ج : بدون رضایت پدر زن خود حق برداشتن را ندارد.
س : 1756- شخصى زمینى را خریده است و در هنگام خریدگفته است که این زمین از دو فرزند کوچکم است، اما20 سال بعد فوت کرده است ولى مجددا و بخصوص در هنگام فوت چیزى در این مورد اظهار نکرده است، با توجه به اینکه فرزندان کوچک چهار نفر شاهد برگفتة پدر خود در هنگام خرید زمین دارند, فرزندان دیگر در آن زمین سهم دارند؟
ج : اگر در زمان گفتة پدر آن دو فرزندش صغیر بوده اند، زمین ملک همان دو صغیر شده است و اگر بالغ بوده اند، درصورتى ملک آن دو شده است که پدر هبه کرده باشد و آن دو قبول و قبض کرده باشند و سایر فرزندان از بقیه اموال پدر ارث می برند.
س : 1757- شخصى می میرد و یک دختر بجایش باقی می ماند، دختر شوهر می کند و صاحب فرزند می شود، بعد از مدتى زن و فرزندش هر دو فوت می کنند.اما یک نوه از آن زن باقى می ماند و یک برادر مادرى نیز دارد ارث به که تعلق می گیرد؟
ج : میراث به نوة آن زن تعلق می گیرد.
س : 1758- زنى که سهم الارث خود را از اموال شوهرش نگرفته است، پرداخت حق اوبه عهدة کیست؟
ج : اگر میت وصى دارد باید وصى از ترکة میت اخراج کند و اگر وصى ندارد، ورثه کبار به اذن حاکم شرع پرداخت کنند.
س : 1759- شخصى فوت می کند و از او یک نوه و سه فرزند بجا می ماند، نوه ادعا دارد که پدر بزرگم تمام زمین ها را به من هبه کرده است و شاهدان بر هبه نیز از دنیا رفته اند حکم چیست؟
ج : با وجود فرزند نوه ارث نمی برد، اگر هبه با بیّنه شرعى ثابت نشده باشد، هبه ثابت نیست.
س : 1760 – شخصى فوت می کند و وراثش عبارتند از: یک برادر و خواهر پدرى و مادرى و دو برادر و یک خواهر مادرى و یک همسر بدون فرزند، و وصیت کرده است که یک سوم اموالم در واجبات و مستحبات من مصرف شود، حالا آن دو ثلث دیگر چگونه بین وراث مذکور تقسیم می شود؟
ج : یک ثلث از دو ثلث به دو برادر و یک خواهر مادرى داده می شود و یک چهارم از دو ثلث به همسر داده می شود، و باقیمانده مال به برادر و خواهر پدرى و مادرى داده می شود.
س:1761- اگر زنى فوت کند و وارثى غیر ازشوهر نداشته باشد،آیا تمام میراث به شوهر می رسد؟ و اگر شوهر قبل از او بمیرد به که می رسد؟
ج : اگر زن وارثان بعیدى مانند نوة عمو، نوة خالو، عمه و نوة خاله نداشته باشد، تمام ترکة ا و مال شوهرش می شود، و اگر شوهرش زودتر از خودش بمیرد ترکه مال امام (علیه السلام) است و به حاکم شرع داده شود.
س : 1762- اگر بعضى از وارثین میت صغیر باشند اموال میت تقسیم می شود؟
ج : صغیر بودن بعضى از وارثین مانع از تقسیم ترکه نمی شود:
س : 1763- گاه وارثین بعد از اخراج ثلث میت، بقیه اموال را مشترکا استفاده می کنند و چه بسا در بین وارثین افراد صغیر نیز وجود دارند، آیا تصرف در اموال مشترک به این صورت جایز است؟
ج : تصرف وراث در اموال مشترک بین صغیر وکبیر بخاطر متضرّر شدن صغار جایز نیست، باید اول حصة صغار را جدا نمایند و بعد از آن وراث کبار با تراضى به هر نحوکه بخواهند می توانند تصرف نمایند.
س : 1764- شخصى زمین خود را به بیع خیارى می فروشد و قبل از پایان مدت خیار فوت می کند و دیونى نیز دارد، یکى از وارثین همسرش است.آیا قیمت زمین فروخته شده (که میت آن را در زمان حیات خودگرفته بود) نیز مانند دیون میت اول ازترکه استثناء می شود، بعد ترکه بین وراث تقسیم می شود؟
ج : ترکه به شمول قیمت زمین تقسیم می شود و استثناء نمی شود، بعد از تقسیم اگر وراث خواستند فسخ کنند.از سهمیه خود باید قیمت را برگردانند.اما حق خیار به همه وراث ازجمله زوجه منتقل می شود.اگر همسر به فسخ راضى نشود سایر وراث حق فسخ ندارند و راه حل این است که فرزندان و سایر وراث میت ازمال شخصى خود به مقدارسهمیة زوجه به او بدهند.و اوآنها را درفسخ وکیل بگیرد.وقتى فرزندان اعمال خیارکردند.زمین ملک آنها می شود.
س : 1765 – شخصى بعد از فوت مبلغ نود هزار افغانى به ارث می گذارد.وصیت به ثلث هم کرده است.و از طرفى بدهکارى هم دارد.ماترک این شخص چگونه تقسیم می شود؟
ج : اول دین میت اداء می شود و بعد از آن ثلث براى عمل به وصیت کشیده می شود وبقیه بین ورثه تقسیم می گردد درسوال مذکور اگر دین مثلا 15 هزار باشد اول مقدار دین کشیده می شود، 25 هزار ثلث باقیمانده در موارد وصیت مصرف می شود و 50 هزار بین وراث تقسیم می شود.
س : 1766- وجوهات شرعیه مانند خمس، زکات، کفارات و نذورات که به عهدة میت است از اصل ترکه جدا می شود یا از ثلث؟
ج : اگر وصیت کرده باشد که واجبات مذکور از ثلث مالم داده شود، از ثلث پرداخت می شود.اگر براى ثلث مصارف دیگرى را تعیین کرده باشد، وجوهات مذکور از اصل ترکه داده می شود، به جزء کفارات، عهد و نذرکه از ثلث داده می شود.
س : 1767- اگر فرزندى از پدرش بخواهدکه در زمان حیات خود، فلان زمین یا فلان خانه را مثلا به عنوان سهم الارث به من واگذارکن، و بعد از فوت شما چیزى از میراث شما نمی خواهم این صحیح است؟
ج : اگر پدر زمین یا خانة مذکور را در زمان حیات خود به پسرش بدهد.عنوان هبه دارد نه میراث، ولى پدر می تواند این هبه را مشروط کند به عدم مطالبة میراث که اگر بعداً مطالبة میراث نماید سایر وراث می توانند هبه را فسخ نمایند.اگر چنین شرطى نکند پسر بعد از قبول و قبض در زمان حیات پدرعین موهوبه را مالک می شود و بعد از فوت پدرحق مطالبة میراث دارد.
س : 1768- زنى که حامله است از شوهر متوفاى خود چه مقدار ارث می برد؟ آیا حمل او نیز ارث می برد؟
ج : اگر میت از این زن یا از زن دیگرى فرزندى داشته باشد زوجه یک هشتم ارث می برد و اگر فرزند نداشته باشد، فعلا یک هشتم به او داده می شود.و سهم دو پسر نیز احتیاطاً کنارگذاشته می شودکه اگر در آینده دو پسر به دنیا آمد (دو قلو) به آن دو داده می شود و اگر یک پسر یا یک دختر به صورت دوقلو یا به تنهایی به دنیا آمدند از آن دو سهم کنارگذاشته شده به او داده می شود و باقیماندة آن بین همه وراث تقسیم می شود اما اگر درآینده حمل مرده به دنیا آمد (و میت فرزند دیگرى هم نداشته باشد) زوجه یک چهارم ارث می برد و دو سهم کنار گذاشته شده نیز بین وراث تقسیم می شود.
س : 1769- اگر با آزمایشات و دستگاههاى جدید مشخص شدکه یک بچه درشکم زن حاملة متوفى است آن هم پسراست یا دختر آیا باز واجب است که سهم دو پسر کنارگذاشته شود؟
ج : چنانچه اطمینان حاصل شود جدا کردن سهم دو پسر واجب نیست.
س : 1770- زوجة میت از همه اموال و ماترک میت ارث می برد؟
ج : از زمین مطلقاً ارث نمی برد چه مزروعى و چه غیر مزروعى و چه غیر آن حتى از زمینى که در آن خانه ساخته شده است.اما از قیمت بناء خانه و از قیمت درختان و دیگر اموال منقول ارث می برد، البته اگر زن دائمی باشد.اما اگر با ازدواج موقت همسر او شده باشد از هیچ چیز ارث نمی برد.
س : 1771 – زن مقتول از دیة شوهر مقتول خود ارث می برد.و آیا در مصارفى که براى میت از مصارف واجبى و مستحبى می شود، بین دیة میت و بقیة ترکه فرق است؟
ج : هیچ فرقى بین سایر ترکه و دیة میت در این امور وجود ندارد.