احکام حریم

س : 1586 – قریه اى که در زمین احیاء شده، ایجادشده است، حریم دارد؟
ج : حریم دارد و حریم آن متصل به قریه است.

س : 1587 – محدودة حریم قریه چه اندازه است؟
ج : آنچه قریه به آن احتیاج داردکه در صورت استیلاء دیگران بر آن، اهل قریه در تنگناء قرار می گیرند حریم قریه به حساب می آید، مانند: راه تردد، محل خاکروبه، محل ریختن کود حیوانات، محل هیزم، چراگاه حیوانات و….

س : 1588 – اگر اهالى قریه حریم را بین خود تقسیم نمایند و هرکس (طبق توافق اهل قریه) باید فراتر از محدوده وحصة خود استفاده نکند.چنانچه فردى بر خلاف این قرارداد از محدوده و تقسیم دیگرى استفاده نماید ضامن است؟
ج : همه موظف به عمل کردن طبق قرارداداند و در صورت تخلف فرد متخلف ضامن نیست چون تقسیم حریم، ملکیت نمی آورد.

س : 1589- کوه عام که علف و هیزم آن مورد استفادة اهالى قریه است، حریم قریه محسوب می شود و یا همه می توانند از آن استفاده نمایند و اختصاص به اهل قریه ندارد؟
ج : اگر چراگاه و هیزم گاه قریه است به مقدار نیاز قریه، حریم قریه است و دیگران حق تصرف در آن را ندارند.

س : 1590- زمینى است موات و داراى علف و هیزم، نسبت به یک قریه نزدیک تر است و نسبت به قریة دیگر آبریزه محسوب می شود، حق تقدم در استفاده از این زمین ازکدام قریه است؟
ج : در محدودة حریم هر یکى از این دو قریه قرار داشته باشد، اهالى همان قریه حق استفاده از آن را دارند و دیگران حق تصرف در آن را بدون رضایت اهالى آن قریه ندارند.اما اگر نسبت به هر دو قریه حریم نباشد و یا نسبت به هر دو قریه حریم باشد.هر دو حق استفاده از آن را دارند.

س : 1591 – دره اى است که قبلا چند قریه از هیزم و علف آن استفاده می کرده اند، اما حالا قریه اى که نسبت به آن دره نزدیکتر از سایر قریه ها است.اهالى قریه هاى دیگر را از استفاده از محصولات آن دره منع می کنند.به دلیل نزدیک بودن به آن، آیا حق منع دارند؟
ج : اگر حریم براى همه آن قریه ها محسوب می شود، قریة نزدیکتر حق منع دیگران را ندارند و اگر قریه هاى دورتر غیر از این دره، چراگاه و هیزم گاه دیگرى داشته باشند.اهالى قریة نزدیک حق منع آنها را دارند.

س : 1592 – ساختن منزل در بیابان یا کوهى که عام است و سند ندارد جایز است؟
ج : چنانچه حریم قریه اى نباشد احیاء آن و تأسیس عمارت جایز است.

س : 1593 – چشمه اى ازکنار دره اى جارى است و آب آن همیشه با آب دره مخلوط می شده است.اکنون شخصى از زیر آن چشمه جوى کشیده است و آب را در داخل آن جوى هدایت کرده است آیا آب چشمه مال صاحب جوى است یا باید کما فى السابق با آب دره بپیوندد تا مورد استفادة ساکنان قبلى آن چشمه قرار گیرد؟
ج : حق اولویت باکسانى است که قبلا زمین را احیاءکرده اند و از آن آب استفاده می کرده اند و چنانچه از نیاز آنها اضافه شود دیگران حق استفاده دارند.

س : 1594 – زمینى است که در قید سند هیچ کسى نیست.اما به زمین شخص دیگرى نزدیک است.آیا صاحب آن زمین می تواند در زمین مذکور براى خود کشت نماید وآن را احیاءکند؟
ج : چنانچه حریم قریه اى نباشد، می تواند.

س : 1595 – چراگاه و هیزم گاهى است که بین دو قریه قرارگرفته است و هر دو قریه به علف و هیزم آن نیاز دارند آیا این محل حریم هر دو قریه است واگر در آبریزه اى یکى از دو قریه قرار داشته باشد، آن قریه حق تقدم دارد؟
ج : حریم هر دو قریه محسوب می گردد وآب ریزه بودن حق تقدم و ترجیح نمی آورد.

س : 1596 – شخصى زمین موروثى داردکه از بالا و پایین آن جوى کشیده شده است و پایین هر دو جوى مورد استفادة اوست.اما در وسط هر دوجوى پسر عموى این شخص به عنوان استفاده ازکوه عام خانة مسکونى ساخته است.زمین مال چه کسى است؟
ج : زمین وسط هر دو جوى چنانچه ملک کسى دیگر و یا حریم هر دو جوى و یا حریم قریه و حریم ملک غیر نباشد.ساختن خانه در آن اشکال ندارد.و در غیر این صورت جایز نیست مگر با رضایت صاحب ملک و حریم.

س : 1597 – آیا می شود راه عمومی قریه را بدون رضایت اهل قریه مدرسه ساخت و استفاده از سهم مبارک امام (ع) درساختن آن جایز است؟
ج : بدون رضایت تمام اهالى قریه، مدرسه ساختن جایز نیست و دادن وجوهات نیز در ساختن آن جواز ندارد.

س : 1598 – در برخی از مناطق کوهستانى در داخل هر دره اى، جاى براى عبور سیلابها وجود دارد که معمولا در وسط دره ها و زمین هاى مزروعى قرار دارد و وجود آن براى هدایت سیلابها به بیرون دره ها ضرورىا است، چنین جاهایی حریم قریه ها و زمین ها محسوب می شوند؟
ج : حریم محسوب می شود و بدون رضایت تمام اهل قریه (در حریم قریه ) و صاحب زمین (در حریم ملک شخصى)کسى حق تصرف در آن را ندارد و با احیاءکردن مالک نمی شود.

س : 1599 – شخصى مدت ها از علف هاى کوه عام و زمین هاى موات استفاده می کند و بعداً شخص دیگرى از روى این زمین موات وکوه عام جوى می کشد و به قصد ملکیت احیاء و زراعت می کند.ولى با اعتراض و ممانعت شخص اول روبرو می گردد زمین مذکور مال چه کسى است؟
ج : اگر حریم قریه و آبادى نباشد هرکسى که احیا کرده است مالک شده است و دیگرى حق ممانعت ندارد.

س : 1600- چند برادر زمین خود را تقسیم می کنند.اما سایرمصارف شان یک جا و مشترک است.اگر یکى از این برادران جوى آبى بکشد، این جوى مشترک است یا فقط مال کسى است که جوى راکشیده است؟
ج : اگر جوى از بالاى زمین موات کشیده شده است، مال کسى است که جوى را کشیده است و اگر از حریم مشترک کشیده شده باشد جوى مشترک است.

س : 1601- اهل قریه حق تقسیم بندى حریم قریه را با رضایت همدیگر دارند؟
ج : اگر بین آنها صغیر و مجنون نباشد اشکال ندارد.

س : 1602- اگر اهل قریه اى بر اساس رضایت حریم قریه را تقسیم نمایند، مدتها بعد از این تقسیم یکى از وراث شرکاء حق بهم زدن را دارد؟
ج : اگر بعد ازتقسیم، حریم قریه را احیاءکرده اند، بعد ازاحیاء حق بهم زدن ندارند.و ا لا اگر مفسده نداشته باشد می تواند بهم بزند.

س : 1603- حریم قریه اى مشترک بین سه نفر با رضایت همه تقسیم می شود.از دو شریک، فرزندان و نسل زیادى بجا می ماند و از یکى تعداد کمترى می ماند.اولاد و احفاد آن دو شریک که تعدادشان بیشترند بعد از یک قرن می خواهند حریم قریه را از نو تقسیم نمایند، آیا حق بهم زدن تقسیم قبلى را دارند؟
ج : اگر حریم را بعد از تقسیم احیاءکرده باشندکسى حق بهم زدن را ندارد.و اگر احیاء نکرده می توانند بهم بزند درصورتیکه مفسده نداشته باشد.

س : 1604- محدودة حریم مسجد وفضاى آن چه اندازه است؟
ج : تا هر اندازه که در حد متعارف مورد نیاز مسجد است حریم مسجد است.متر و ذراع ملاک نیست ملاک نیازمسجد است.

س : 1605- درمناطق ما از قدیم زمین ها و چشمه هایى وجود داشته است که مورد استفادة مردم جهت کشت و زرع نبوده است، اما حالا با دسترسى مردم به وسایل جدید، امکان استفاده از آنها فراهم شده است با توجه به اینکه زمین ها و چشمه ها در محدودة حریم قریه ها قرار دارند.آیا قابل احیاء شرعى می باشند؟
ج : اگر در حریم قریه قرار داشته باشند با رضایت همه اهالى قریه شرعا قابل احیاء است.

س : 1606- کوهى است که اهل قریه از بیده زار و علف هاى آن براى حیوانات خود استفاده می کنند و هرگونه مصرف و هزینه در جهت نگهداری از آن لازم شود همة ساکنین قریه آن را مشترکا متقبل می شوند.در تقسیم بندى کوه مذکور اهالى قریه اختلاف دارند.دسته اى می گویند هرچه آمار خانه ها و ساکنین قریه بالا رود حق استفاده از بیده زار و علف هاى کوه را دارند، دسته اى دیگر می گویند، همان تقسیم بندى اولى که از قدیم صورت گرفته است باید محفوظ بماند حکم چیست؟
ج : کوه مذکورکه مورد نیاز اهالى قریه است حریم آن قریه محسوب می گردد و هر چه بر جمعیت قریه افزوده شود حق استفاده از آن را دارند و اگر نیاز به مصارف و مخارج داشته باشد همة اهالى قریه باید بپردازند.

س : 1607- شخصى روى حاشیة زمین دیگرى و بدون رضایت او درخت می کارد و با مخالفت صاحب زمین روبرو می شود اما آن را قطع نمی کند و بعد از به ثمر رسیدن قطع می کند.اما ریشه هاى درخت در زیر زمین باقى می ماند و بعد از مدتى می رویند این نهال هاى جدید که از آن ریشه ها روئیده اند مال کیست؟
ج : درختى که بدون اجازه در ملک و حریم غیرکاشته شده است ملک کسى است که آن راکاشته است و صاحب زمین حق دارد اجره المثل زمین خود را از او بگیرد و اگر صاحب درخت بخواهد درختش در ملک یا حریم غیر باقی بماند تا به ثمر برسد باید صاحبش را راضى نماید و اگر راضى نشود به صاحب درخت ابلاغ کند که درختش را قطع کند، اگر قطع نکرد می تواند خودش درخت را قطع نماید نهال هایی که بعد از قطع درخت ازریشه هاى آن می رویند باز ملک کسى است که آن راکاشته است ولى اجره المثل را به صاحب زمین ضامن است.ولى اگر از آن ریشه ها اعراض کرده باشد مال صاحب زمین است.

س : 1608- حریم قبرستان شرعا از چهارطرف تا چه مقدار محدود می گردد؟
ج : اگر زمین قبرستان موات بالاصاله باشد حریم آن به مقدارى است که براى تردد و رفت و آمد براى دفن کردن اموات و فاتحه خواندن و غیره مورد نیاز است.