احکام دیات

س : 1793 – اگر مردى زنش را اکراه به انجام زنا با اجنبى بکند و زنا هم تحقق پیدا کند اما چهار- پنج ساعت بعد از آن با آلت قتاله شوهرش را به قتل برساند حکم این زن چیست؟
ج : اگر زن با شهادت چهار نفر شاهد عادل، اکراه خود بر زنا را ثابت کند و ورثة مقتول هم حرف او را تصدیق کند زن آزاد می شود اما اگر ثابت نتواند ورثه می تواند زن را قصاص کنند.

س : 1794 – فقهاء بعضى از دیات وکفارات را با دینار حساب می کنند و یک دینارطلاى مسکوى را از نظر وزن هیجده نخود حساب می کند اکنون سوال این است : 1- آیا عین دینار پرداخت شود یا قیمت آن هم کفایت می کند؟ 2- چون قیمت طلا به مرور زمان کم و زیاد می شود آیا قیمت روز پرداخت کفایت می کند؟ 3- آیا تعیین قیمت دینار از سوى صرافان اعتبار دارد؟
ج : 1- با رضایت اولیاى دم و ورثه متقول می تواند قیمت دینار را پرد اخت کند.2- با رضایت اولیاى دم و ورثه مقتول پرداخت قیمت یوم الادا کفایت می کند.3- تعیین قیمت صرافان معتبر است.

س : 1796 – اگر شهود شهادت بر قتل خطایی دادند اما تعدادى از اولیاى دم ادعاى قتل عمدى کردند آیا همین تعداد می توانند از عاقله دیه بگیرند؟

ج : اگر ادعاى عمدى بودن قتل را داشته باشند نمی توانند از عاقله دیه بگیرند.بلکه به اندازه سهمیه شان از قاتل بگیرند.البته مصالحه ورثه مققول با قاتل و عاقله احوط است.

س : 1797- اگر ورثه مقتول صغیر باشند اما سرپرست و ولى و قیّم داشته باشند یا سرپرست آنان حاکم شرع باشد آیا ولى و قیّم و سرپرست صغیر می تواند قاتل را قصاص یا قصاص را بدل به دیه کند؟
ج : ولى و سرپرست شرعى حق قصاص قاتل را ندارد اما اگر مصلحتى باشد می تواند دیه بگیرد یا صبرکند تا صغیرکبیر شود.

س : 1798- تغلیظ دیه در همه ماه هاى حرام و در همه قتل ها جریان دارد؟
ج : در قتل هاى عمدى و خطایی و در همه ماه هاى حرام جریان دارد.

س : 1799- اگر قاتل فرارکند و حکومت وقت اقارب و نزدیکان او را جلب کند و ضرر و زیان مالى متوجه آنان شود آیا آنها حق دارند زیان مالى خود را از قاتل بگیرد؟
ج : اگر دیه مقتول را از نزدیکان قاتل گرفته باشند می توانند آن را از قاتل بگیرند اما خسارات و زیان هاى غیر دیه را نمی توانند از قاتل بگیرند اگر چه احوط این است که قاتل ضررهاى یاد شده را جبران کند.

س : 1800- اگر زن باردارى بمیرد و بچه اش زنده باشد آیا جایز است که شکمش را پاره کنند و بچه را بیرون بیاورند.آیا پاره کردن شکم زن مرده دیه دارد؟
ج : اگر بچه در شکم زن مرده، زنده باشد واجب است که با هر وسیله ممکن بچه را از شکم مادر بیرون بیاورند و پاره کردن شکم مادر دیه ندارد.

س : 1801- اگرکسى، جنینى راکه یک ساعت بعد به طورکامل و طبیعى متولد می شود – عمد ا سقط کند.قصاص می شود یا دیه پرداخت کند؟
ج : بر مسقط دیه واجب است اگر چنین پسر باشد هزار دینار و اگر دختر باشد پانصد دینار باید پرداخت کند وکسى حق قصاص مسقط راندارد.

س : 1802- اگر دیه به عاقله تعلق بگیرد و آنها پرداخت نکنند یا قدرت پرداخت را نداشته باشند و بیت المالى هم در آن کشور نباشد آیا از بیت المال کشور اسلامی دیگر می توان دیه او را تدارک کرد؟
ج : اگر ولى فقیه قدرت پرداخت داشته باشد باید پرداخت کند.

س : 1803 – دیه زخم خطایی بر عهده کیست؟
ج : اگر زخم موضحه و زخم طورى باشد که استخوان واضح باشد و دیده شود و بیشتر از آن باشد دیه بر عاقله است و اگرکمتر از آن باشد بر عهده خود جانى و ضارب است.

س : 1804- کسى در جمهورى اسلامی به قتل می رسد.اولیاى دم وکیل می گیرند و پدر و مادر مققول را از افغانستان دعوت می کند آیا حق الوکاله و مصارف سفر پدر و مادر مقتول از دیه داده می شود؟
ج : حق الوکاله از دیه داده می شود اما مصارف سفر داده نمی شود.

س : 1805- اگر کسى سر میت را قطع کند قصاص می شود یا دیه پرداخت کند؟
ج : صد دینار طلاى مسکوک دیه دارد که به ورثه داده نمی شود بلکه براى خود میت درکارهاى خیر مصرف می شود.

س : 1806- کسى که به خاطر قتل عمد از باب مصالحه به پرداخت دیه محکوم شده است و بخشى از دیه را هم پرداخت می کند بخشى دیگر می ماند و اکنون دوازده سال از این فیصله می گذرد آیا قاتل همان مبلغ باقی مانده (سه میلیون افغانى) را باید بدهد یا ضامن کاهش ارزش پولى افغانى هم است؟
ج : ورثه مققول حق دارند که کاهش ارزش افغانى را هم از قاتل بگیرند مثلا دوازده سال پیش سه میلیون افغانى چند سیرگندم می شده است اکنون معادل قیمت همان گندم را بگیرند بطور مصالحه.

س : 1807- کودکى بر سر بلندى یا دیوارى رفته است کس دیگرى بر سر او فریاد می زند وکودک سقوط می کند و دستش از بازو می شکند آیا دیه دارد و اگر دیه دارد ولى کودک می تواند دیه را بگیرد یا ببخشد یا صبرکند تا خودکودک بالغ شود و آیا ولى کودک علاوه بر دیه مخارج بیمارستان و درمان را هم می تواند بگیرد؟
ج : اگر بازوى کودک بدون عیب خوب شود صد دینار طلا دیه دارد.ولى کودک نمی تواند دیه را ببخشد و نمی تواند مصارف بیمارستان را از فریاد زننده بگیرد.

س : 1808- پایگاه محلى دیة مقتولى را کمتر از دیة شرعى تعین نموده است، ورثه مقتول صغیر است.بعد از بلوغ در صورت عدم رضایت به دیة تعیین شده می تواند دیة کامل را بگیرد؟
ج : پایگاه حق ندارد دیه راکمتر حساب کند، و اگر وکیل حاکم شرع باشد باید دیه راکامل اخذکند و به ولى یا قیم صغار تسلیم کند.و اگر نکرد خود صغار حق دارند بعد از بلوغ باقى ماندة دیه را بگیرد.

س : 1809- شخصى دیگرى را به قتل می رساند، اگر قاتل بمیرد آیا ورثه مقتولى می تواند از ورثه اى قاتل دیه اخذکند؟
ج : ورثه مقتول می تواند ازترکة قاتل اخذکند و اگر مال نداشته باشد از اقارب گرفته می شود الا قرب فالاقرب.باید مراعات شود.

س : 1810- اگر تفنگى غفلتا شلیک شود وبه شخصى اصابت کند یا مجروح شود و یاکشته شود حکمش چیست؟
ج : دیة آن بر عاقل است.

س : 1811 – اگر پسرى در اثر ارتکاب جرمی محکوم به پرداخت دیه گردد.اما فرارکند، یا از پرداخت دیه امتناع ورزد، آیا مجنى علیه یا ورثه اش می تواند از پدر جانى دیه را مطالبه کند؟
ج : اگر پسرقتل عمد مرتکب شود وفرارکند درصورتیکه مال دارد دیه از مال وى پرداخت می شود و اگر مال ندارد، از پدرش گرفته می شد.

س : 1812 – زنى که وارث غیر از پدر و شوهر ندارد دیه اش چگونه تقسیم می شود؟
ج : بطور مساوى و مناصفه بین شوهر و پدر تقسیم می شود.

س : 1813- زنى در اثر تصادف کشته می شود و شوهرش به همین جهت مدتى بیکار می شود، آیا شوهر می تواند خسارت بیکارى خود را از دیة عیال خود بردارد؟
ج : نمی تواند بردارد.

س : 1814 – شخصى در اثر تصادف کشته می شود، قاتل محکوم به پرداخت دیه می گردد، وارثین عبارتند از: پدر، مادر و دختر صغیره، آیا پدر حق دارد مبلغى از دیه را به قاتل ببخشد؟
ج : سهم خود را می تواند ببخشد.

س : 1815- اگر میتى را کالبد شکافى نمایند و عضوى از بدن او را بردارند و در عوض به ورثه دیه پرداخت نمایند، آیا دیه نیز جزء ماترک میت و مال ورثه است؟
ج : در جهت امور خیریه براى خود میت مصرف می شود، بین ورثه تقسیم نمی شود.

س : 1816- آیا وراث مقتول علاوه بر دیه حق گرفتن مصارف تجهیز و تکفین میت و فاتحه را از قاتل دارد؟
ج : غیر از دیه حق گرفتن سایر مصارف را ندارد.