شرایط اجرای صیغه طلاق
سوال: [805] با توجه به این که «طلاق باید به صیغه طلاق در حضور لااقل دو مرد عادل که طلاق را بشنوند» واقع گردد:
الف) آیا استماع صیغه طلاق لازم است و یا سماع آن هم کفایت می¬کند؟
ب) در صورت لزوم استماع، آیا لازم است شهود به قصد استماع صیغه طلاق در مجلس حاضر شده باشند یا قصد حضور برای استماع لازم نیست؟
ج) آیا شنیدن باید بالمشافهه (رو در رو)، بدون واسطه و با حضور در مجلس اجرای صیغه باشد یا به صورت واسطه مانند شنیدن از طریق بلندگو یا تلفن و یا دیدن و شنیدن از طریق پخش فیلم به صورت زنده و هم زمان که یقین به اجرای صیغه طلاق حاصل شود کفایت می¬کند؟
جواب:
الف) سماع صیغه طلاق کفایت میکند.
ب) قصد حضور لازم نیست.
ج) صیغه طلاق در حضور دو عادل واقعی جاری شود و شنیدن از راه¬های مذکور در سوال برای شهادت کفایت نمی¬کند.
سوال: [806] طلاق در حضور زنان عادله بدون حضور مردان عادل صحیح است؟ یا خیر.
جواب: طلاق در حضور زنان عادله باطل است.
سوال: [525252] واقعه طلاق پس از سپری شدن مدت عده کامل می¬شود و یا به محض اجرای صیغه طلاق، عقد نکاح منحل می-گردد آیا سپری شدن مدت عده تأثیری در منحل شدن عقد نکاح دارد؟ یا خیر.
جواب: اگر دخول واقع شده باشد بعد از اجرای صیغه طلاق، باید زن عده نگهدارد، که اگر زن عادت ماهانه داشته باشد بعد از حیض سوم عده¬اش تمام می¬شود و اگر عادت ماهانه ندارد، سه ماه از زمان طلاق باید سپری شود، ولی چنانچه دخول واقع نشده یا زن یائسه باشد، عدّه ندارد؛ طلاق در زنان که عده دارند، بعد از عده کامل می¬شود.
موارد بطلان صیغه طلاق
سوال: [807] شخصی است که زنش در خواست می¬کند تا او را طلاق دهد و مرد هم راضی می¬شود و طلاق را جار می¬کند.
بعد از چند روزی زن می¬گوید: من آن زمان خفه (احساساتی ـ عصبانی) بودم و چنین درخواستی نمودم، آیا چنین طلاقی صحیح است؟ یا خیر. اصولاً ادعای زن در چنین شرایط مسموع است؟ یا نه.
جواب: در طلاق رجعی رضایت زن لازم نیست؛ اگر شوهر با رعایت شرایط زنش را طلاق داده باشد آن طلاق صحیح است.
سوال: [808] شخصی از افغانستان به جهت کار در ایران رفته، پدرش به بهانه اینکه پسرم مرا وکیل گرفته است، در افغانستان عروسش را طلاق داده وقتیکه شوهر زن مطلقه از این قضیه با خبر گردیده توسط تلفن در افغانستان برای خانواده همسرش ابراز کرده که من پدرم را وکیل برای اجراء طلاق نگرفته¬ام، حالا شوهر زن در افغانستان آمده حاضر است زنش را دوباره به خانه-اش ببرد، اما مادر زن و پدر زن قبول نمی¬کند و می¬گوید که زن طلاق داده شده است. حکم شرعی این مسئله چیست؟
جواب: در فرض سؤال آن طلاق باطل است، چون طلاق باید به اجازه شوهر باشد، کسی دیگر حق طلاق دادن ندارد، مگر اینکه از طرف شوهر وکیل باشد.
سوال: [809] اگر یک زوج از هم طلاق بگیرند وبعد از طلاق از هم جدا نشوند و بعد از طلاق یک سال و نیم باهم زندگی مشترک داشته باشند، آیا زوجه می¬تواند بگوید دیگر همسر من نیستی؟
جواب: اگر طلاق رجعی بوده و زن دارای عده، تا زمانی که عده تمام نشده شوهر حق رجوع به زن را دارد؛ بعد از رجوع طلاق باطل می¬شود یا اینکه طلاق خلع و یا مبارات باشد و همسر به بذل رجوع کند، که در این صورت نیز شوهر می¬تواند قبل از انقضاء عده به زنش رجوع کند، اگر طلاق بائن بوده و زن عده نداشته در این صورت بدون عقد جدید شوهر حق رجوع ندارد.
سوال: [810] چندی پیش به طلاق خلع از همسرم جدا شدم، ولی ایشان یک روز بعد از طلاق اظهار داشت که در هنگام طلاق در عادت ماهیانه بوده و دو ساعت بعد از دفتر خانه آن را فهمیده، در روزهای بعد هم مدام دم از پشیمانی و برگشت می¬زد تا اینکه سه هفته بعد از طلاق به منزل آمد و مدام اظهار پشیمانی و قصد رجوع می¬نمود در مدتی که در منزل بود با توجه به اینکه طلاق را باطل می¬دانست و هنوز خود را زن من می¬دانست و نیز عده-اش تمام نشده بود با من چندین بار نزدیکی داشت، ولی بعد از این جریانات شرط گذاشت که اگر می¬خواهی رجوع قانونی شود باید حق طلاق و… را به من بدهی و بنده فکر می¬کردم با صحبت می¬توانم او را راضی کنم، تا اینکه بعد از حدود شش ماه ارتباط خود را قطع کرد، آیا او از لحاظ شرعی زن من است؟ اگر بخواهد شوهر کند حکم چیست؟
اگر چنانچه اظهار ایشان مبنی بر عادت بودن در زمان جاری شدن طلاق دروغ باشد (که احتمال آن می¬رود) آیا نظر به اینکه ایشان در زمان عده بازگشته و حتی نزدیکی هم کرده این رجوع محسوب می¬شود و هنوز شرعاً زن من است؟
جواب: در فرض سؤال اگر واقعاً در وقت اجرایی صیغه طلاق ایشان حائض بوده است، طلاق باطل و خانم شرعاً زن شما می‌باشد و چنانچه حائض نبوده است، طلاق صحیح و رجوع ایشان رجوع به بذل نکرده باشد، باطل و عمل زناشویی در آن مدت حرام بوده است و در فرض عادت نبودن اکنون آن زن زوجه¬ی شما نمی¬باشد.
سوال: [811] زنی که برای رسیدن به طلاق از شوهر خود متوسل به هر حیله و نیرنگ شده، اگر با راهنمایی دیگری دارویی به شوهر خورانیده و وی را به حالت عنین درآورده تا در دادگاه موفق به گرفتن مجوز طلاق شود، آیا اولاً طلاق وی صحیح است در صورت طلاق مهریه، نفقه ایام عده، مخارج ازدواج مجدد شوهر به عهده او است یا به عهده راهنما؟
جواب: در فرض سوال آن طلاق صحیح نیست و زن مهریه خود را حق دارد مطالبه کند و در صورت ثبوت عنین توسط شهود حاکم شرع میتواند زن را مجازات کند (تعزیر) و دیه هم بر زن واجب است، باید دیه عنین کردن شوهر را بپردازد.
طلاق هایی که اختیار آن باحاکم شرع است
سوال: [812] هرگاه در ازدواج موقت یکی از اسباب طلاق حاکم محقق گردد (مثلاً زوج مفقود الاثر شده و یا زوجه مواجه با عسر و حرج گردد و شوهر نیز حاضر به بخشیدن مدت نباشد) آیا زن می¬تواند از دادگاه تقاضای فسخ متعه را با بخشیدن مدت باقیمانده بنماید؟ (خصوصاً در صیغه¬های دراز مدت ـ مانند نود و نه ساله ـ)
جواب: همانگونه که در مواردی حاکم شرع میتواند زوجه دائمی را طلاق غیابی دهد، میتواند زوجه موقته را هم طلاق ولائی بدهد، یعنی هم مدت را ببخشد و هم احتیاطاً طلاق بدهد.
طلاق هایی که باید زن رضایت مرد را جلب کند
سوال: [813]
1ـ شخصی دختری را خواستگاری می¬کند بعد از توافق دو طرف و خرج و مخارج، این نامزدی از طرف دختر بهم می¬خورد یعنی دختر می‌گوید که مرا به زور داده و راضی به این وصلت نیستم، آیا مصاریف داماد از قبیل طلا، لباس و…. را خانواده عروس ضامن است؟ یاخیر.
2ـ در فرض ضمان طلای که پس می¬دهد آیا ضامن عین و وزن طلا است یا فقط شبیه به آن طلاها کافی است؟
3ـ طلای که پس داده بنا به تأییده¬ای طلا فروش شانزده گرم کم برگردانده آیا کسری ضامن است؟ یا خیر.
4ـ پدر دختر قرار شده مبلغ یک میلیون و پانصد هزار تومان در تاریخ 14/1/1390 بدهد و حالا سرباز می¬زند لطفا حکم مسئله رابیان فرمایید؟
جواب:
ج1) در فرض سوال اگر عقد جاری شده و دختر خواهان طلاق است باید رضایت شوهر را جلب کند و شوهر می¬تواند مقدار مصارف طلا، لباس، بخشیدن مهریه و … را شرط رضایت طلاق قرار دهید.
ج2) طلای که برای خانم داده اگر برای او بخشیده مال زن است و اگر نبخشیده باشد مال شوهر است در صورت دوم اگر اصل طلا باقی است اصل آن را بدهد و اگر اصل نیست شوهر را راضی کند به عوض و یا قیمت.
ج3) اگر شوهر نبخشیده باشد آن مقدار زاید را نیز ضامن است.
ج4) اگر پدر دختر متعهد شده که آن مبلغ را بدهد حق مخالفت ندارد.
حقوق زن مطلقه
سوال: [814] مردی ادعا می¬کند که زنش از لحاظ شکل ظاهری خوب نیست و زیاد دروغ هم می¬گوید و می¬خواهد زنش را طلاق بدهد با توجه به این که خانمش درافغانستان می¬باشد اکنون هیچ گونه وکیل مدافعی ندارد آیا می¬شود به گفته شوهر بسنده کرد و طلاق را جاری نمود؟ هرچند طلاق در دست مرد است در این قضیه اگر حقی از آن خانم ضایع گردد چه می¬شود؟
جواب: در فرض سؤال طلاق دادن آن زن اشکال ندارد، ولی حقوق آن زن از قبیل مهریه و نفقه¬ی بین عده¬اش را باید شوهر کامل برایش بدهد.
عیب هایی که سبب طلاق می‌شود
سوال: [815] مردی که معتاد است و قادر به تأمین خرج و مخارج عیالش نیست و قادر به همخوابی نمی¬باشد، آیا زنش میتواند طلاق بگیرد؟ یا خیر.
جواب: در فرض سوال به شوهر اعلام می¬شود که نفقه زن را تأمین کند و یا خودش با رضایت همسرش را طلاق دهد؛ اگر نفقه نداد و طلاق هم نداد، در صورت شهادت دو نفر عادل نزد حاکم شرع مبنی بر امتناع شوهر از تأمین نفقه و طلاق، حاکم شرع می¬تواند زن را طلاق دهد.
سوال: [816] این جانب حدود هشت ماه قبل دختری را با مهریه یکصد و ده عدد سکه تمام بهار آزادی به عقد خویش درآوردم و بعد از عقد متوجه شدم که همسرم نسبت به من هیچ علاقه¬ای نداشته و ندارد، فقط به جهت طمع به مهریه، بی علاقگی خویش را نسبت به من و علاقه¬مندی خویش را به دیگران اظهار نداشته است (و به گفته خودش او به تحمیل و زور والدین و اطرافیانش به عقد من درآمده است.) در اثر همین بی علاقگی به من و علاقمندی به فرد دیگر نسبت به من ناشزه بوده و هرگز روی خوش نشان نداده است و برای این که مرا کنار بزند با فرد دیگری به صورت تلفنی ارتباط برقرار کرده است و اظهار داشته که ما نسبت به همدیگر علاقه¬مندیم و به این صورت تعهد اخلاقی خود را نسبت به شوهر شرعی¬اش زیر پا نهاده است، افزون بر این متوجه شدم که قبل از این که به عقد من درآید، از خانه پدرش فراری بوده، تا جایی که نسبت به باکره بودنش شک دارم.
حال با توجه به سابقه بدی که دارد و این که نامش در بین مردم بد در رفته است، اگر بخواهم او را طلاق بدهم، در آن صورت آیا به ایشان مهریه تعلق می¬گیرد؟ یا خیر. اگر تعلق می¬گیرد، مهر المثل تعلق می¬گیرد یا مهر المسمی؟
جواب: در فرض سؤال، اگر دختری چنین سابقه¬ی بدی داشته باشد که حتی بین مردم مشهور شده باشد و شما خبر نداشته¬اید و بکارت نداشته باشد، حق مهر المسمّی ندارد، در فرض طلاق فقط نصف مهر المثل زن ثیبه را حق دارد؛ یعنی عُرفا یک چنین زنی با چنین اوصافی را چه مقدار مهریه مقرر می¬دارند، ایشان هم همان مقدار مهریه حق دارد. این در صورت عدم دخول است و اگر دخول تحقق یافته باشد، تمام مهر المثل یک زن ثیبه را حق دارد.
مواردی که زن میتواند طلاق بگیرد
سوال: [817] زنی هستم که مدت پنج سال می¬شود ازدواج کرده¬ام صاحب دو اولاد هستم، شوهرم معتاد به مواد مخدر است، من از ایشان در هراسم نمی¬خواهم زندگی کنم، خواهان طلاق خویش هستم، اما شوهرم حاضر به طلاق نمی¬شود لطفاً مرا راهنمائی فرمائید.
جواب: اگر شوهرتان نفقه شما، را به نحوی متعارف بدهد شما طلاق گرفته نمی¬توانید؛ ولی اگر نفقه شما را نمی¬دهد، در صورت که پیش حاکم شرع ثابت شود، حاکم شرع یا وکیل مأذون از طرف حاکم شرع می¬تواند شما را طلاق دهد.
سوال: [818] زنی شوهرش به مواد مخدر معتاد است هرروز توان خود را ازدست می¬دهد زن نمی¬خواهد با این وضع با شوهرش زندگی کند و خواهان طلاق می¬باشد اما شوهر معتاد از طلاق دادن خودداری می¬کند در این صورت تکلیف زن چیست؟
جواب: اگر شوهر نفقه زن را می¬دهد وظیفه زن زندگی با شوهرش است؛ مگر اینکه رضایت شوهر را در طلاق جلب کند و خود را مطلقه کند؛ ولی چنانچه شوهر از نفقه و طلاق خودداری می¬کند در صورتی که دو عادل به این کارش شهادت بدهند، حاکم شرع می¬تواند زن را طلاق دهد.
