احکام نگاه

ضرورت تحقیق قبل از ازدواج
سوال: [692]  آیا شرعاً لازم است قبل ازخواندن عقد دختر و پسر آزمایش خون بدهند؟
جواب: آزمایش خون لزوم شرعی ندارد؛ مگر اینکه یکی از طرفین نسبت به بعضی امراض مشکوک باشد، یا پزشک متخصص برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، آزمایش را لازم بداند، که در این صورت بهتر است آزمایشات مانند سیفلیس، تالاسمی و … به خاطر حفظ سلامت زوجین و جامعه انجام گردد.
سوال: [693]  گفتگو و مراودات دختر و پسر در صورتی که به قصد ازدواج باشد، با رعایت شرایط و ضوابط شرعی تا چه حد مجاز هست؟
جواب: به شرطی که مهیّج شهوت نباشد، اشکال ندارد.
سوال: [694]  پسر جوانی با دختری می‌خواهد ازدواج کند، پزشکی که از بیماری‌های او غیر از بیماری¬هایی که باعث فسخ نکاح می‌شود، اطلاع دارد، آیا حق افشای بیماری او را دارد؟
جواب: اگر زوجین سوال نکنند، افشای آن جواز ندارد.
سوال: [695]  پسر و دختری هم دیگر را دوست دارند و قرار است که عروسی کنند، اما قبل از عقد نکاح این‌ها هم دیگر را بوسیده¬اند در آغوش گرفته¬اند و لمس کرده¬اند وقتی این¬ها عروسی کنند و نکاح شوند، آیا کار¬های قبل از عقد نکاح شان گناه محسوب می¬شود؟
جواب: در فرض سؤال زن و مرد نامحرم قبل ازعقد به همدیگر حرام هستند و از کار‌های که کرده¬اند باید توبه کنند.
مهریه و شیربها
سوال: [696]  شخصی، دختر خود را به ازدواج پسری در می‌آورد و پدر داماد، یک مقدار زمین برای پدر دختر می¬دهد، ولی در سندی که تدوین می¬شود، این زمین را در مقابل شصت هزار افغانی قرار می¬دهد و در سند، نام پدر دختر و دختر آورده می-شود و در ضمن قرار بر این می¬شود که عموها، مبلغ مذکور را بالسویه به پدر دختر پرداخت کنند، تا در زمین سهیم باشند؛ اما برادران (عموهای دختر) از پرداخت پول سرباز می¬زنند و زمین مذکور را پدر دختر صاحب می¬شود و بعد از بیست و چند سال، عموها و پسرانشان ادعای اشتراک زمین را می¬نمایند در حالی که این زمین در واقع و در حقیقت در برابر ازدواج دختر به دست پدر رسیده است و یکی از برادران این حقیقت را پذیرفته و ادعایی ندارد؛ حال این سؤال مطرح است که این زمین متعلق به کیست؟ آیا برای پدر دختر است یا متعلق به همه¬ی برادران (عموهای دختر)؟
جواب: گرفتن زمین به عنوان گله و شیربها جایز نیست و این زمین متعلق به پدر داماد است.
سوال: [697]  .مهریه¬های سنگینی که امروزه در عقد نکاح قرار می¬دهند در صورتی که مرد در هنگام انعقاد عقد قصد پرادخت آن را نداشته باشد و اگر بخواهد بپردازد نیز امکان مادی پرداخت آن را نداشته باشد چه حکمی دارد؟ در این وضعیت آیا خود مهریه و عقد نکاح صحیح واقع شده است یا باطل است؟ یعنی آیا مهریه و عقد نکاح صحیح واقع شده است یا باطل؟ یعنی آیا مهریه جزء عناصر اصلی و رکن عقد است؟ یاخیر.
جواب: مهریه در عقد موقت رکن است و در عقد دایم رکن صحّت عقد نیست.
در اسلام توصیه شده که مهر باید کم باشد و اگر طرفین توافق کنند به مهر زیاد عقد صحیح است و شوهر باید مهر را پرداخت کند و مهریه حق مالی زن است که هر زمان بخواهد حق مطالبه دارد.
سوال: [698]  گله که در میان برخی، علی الخصوص شیعیان افغانستان رواج دارد حکمش چیست؟
جواب: گرفتن پول به عنوان گله و شیر بهاء جواز ندارد.
سوال: [699]  در مورد طلاق زن، مهریه آن چگونه محاسبه می-شود، آیا همان مهریه که اول معین شده است باید پرداخت شود، یا با توجه به سالهای که زندگی کرده است اضافه می¬شود؟
جواب: مهریه با اجناس مانند گندم وآرد و غیره محاسبه می¬شود یعنی در زمان عقد آن مهریه هر مقدار گندم وآرد می¬شده حالا آن مقدار پول بدهد که آن اندازه گندم یا آرد بتواند خرید کند.
سوال: [700]  در صورتی که در عقد انقطاعی (موقت) زوجه قبل از تمام شدن مدت در عقدنامه اقدام به قطع رابطه با زوج کند مهریه مشخص شده تماماً به ایشان تعلق می¬گیرد و یا بخشی از آن؟
جواب: در فرض سؤال چون مهریه درعقد انقطاعی به منزله اجرت است؛ لذا اجرت را زوجه به اندازه استمتاع حق دارد، نه بیشتر از آن؛ بنابر این باید اجرت (مهریه) به تناسب استمتاع توزیع و محاسبه شود.
سوال: [701]  حکم صحّت و اعتبار مهریه¬های فوق العاده سنگین که نشان از سفاهت زوج می¬دهد، یا قرینه بر عدم قصد جدّی مرد نسبت به پرداخت آن است، چیست؟ حکم اصل عقد چیست؟ آیا در صورت صحّت عقد آن مهریه تبدیل به مهرالمثل می¬شود یا مهر السنه؟
جواب: در فرض سؤال ضرری به عقد نمی¬زند ولو مهریه بیش از حدّ معمول باشد؛ مهریه همان مهر المسمی است؛ مگر اینکه سفاهت شوهر ثابت شود، که در این صورت مهریه تبدیل به مهر المثل می¬شود.
سوال: [702]  شخصی حدود سه سال قبل بر اثر تصادف فوت شده است و خانمش بعد از عده، شوهر نموده، جهزیه و طلایی را که شوهر مرحومش برایش خریده بود با خودش برده است، همچنین ایشان بعد از مرگ همسرش، از پدر شوهر متوفایش تقاضای مهریه می¬کند، حدود یک سال قبل پدر شوهرش نیز فوت کرده است، خانم مذکور در حال حاضر مهریه¬اش را از ورثه پدر شوهر مطالبه دارد.
1ـ آیا طلاهایی که شوهر مرحوم برای همسرش خریده، همسرش حق داشته آن‌ها را با خود ببرد؟
2ـ آیا پرداخت مهریه این زن بعد از فوت شوهر، بر پدر شوهر لازم است؟ یا خیر.
3ـ حال که پدر شوهر نیز فوت شده است، آیا بر ورثه لازم است که از ارث شان مهریه او را بدهند؟
4ـ در فرض وجوب اداء مهریه، آیا قیمت سکه زمان فوت شوهر محاسبه می¬شود یا قیمت فعلی؟
جواب:
1ـ اگر شوهر طلاها را هبه نکرده باشد، زن حق ندارد آنها را با خود ببرد، بلکه بین ورثه تقسیم می¬شود.
2ـ پرداخت مهریه بر پدر شوهر واجب نیست که پرداخت کند.
3ـ اگر زن مهریه خود را نبخشیده باشد، باید از ماترک شوهر پرداخت شود.
4ـ به قیمت فعلی حساب می¬شود.
خرج و مخارج عروسی
سوال: [703]  شخصی دختری را شیرینی خوری و نامزد می¬کند، یک مقدار مواد خوراکی و پوشاک و چیزهای دیگر را می¬خرد که مقداری از آن مصرف می¬شود و یک مقدار آن برای پدر دختر باقی می¬ماند، یکی از دختر یا پسر فوت می¬کنند، یا سازگاری پیدا نمی¬کنند، به هر صورت در بین¬شان جدایی می¬افتد و ازدواج صورت نمی¬گیرد، آیا اجناس مصرف شده و نشده از مال چه کسی و به عهده کیست؟
جواب: اگر پسر فوت کند و یا ازدواج را بهم بزند، یا دختر فوت کند، پسر حق ندارد اجناس مصرف شده را از پدر دختر و یا دختر مطالبه کند؛ دختر فوت کند و برخی از اموال اگر باقی باشد پسر حق طلب دارد؛ چنانچه زن ازدواج را به هم زند مصارف زوج را باید به طور کامل جبران کند.
سوال: [704]  در برخی مناطق گرفتن طویانه (ولور، گله، قلین) و گرفتن پول، مال و مواشی از پدر داماد رواج دارد نظر حضرتعالی راجع به این مسئله چیست؟
جواب: در فرض سؤال، گرفتن گله ولو به رضایت پدر داماد باشد، حرام و خلاف شرع است، چون روایت مطلق است که از امام (ع) سؤال شده که مضمونش این است: یکی به کسی دختر خود را می¬دهد ولی مقدار پولی را پدر دختر می¬گیرد و مقداری را خود دختر می‌گیرد. حضرت فرمود آنچه را دختر می¬گیرد حلال است (که منظور همان مهریه است) و آنچه را که پدر دختر می-گیرد حرام است و حضرت نفرموده اگر پدر داماد راضی به دادن پول باشد اشکال ندارد، پس روایت دالّ بر عدم جواز مطلق است.
سوال: [705]  بنده مبلغ یک صد و بیست هزار افغانی از دامادم به عنوان شیربهاء دخترم اخذ کردم و آن مبلغ را یک روز هم به دست نگرفتم، چون به شخصی قرض الحسنه دادم و بعد از چند ماه پولم را اخذ کرده، ماشین خریداری نمودم و بعد از مدتی این اتومبیل را به جهت تنگدستی و قرض داری فروختم و پولش را کاملاً در قرض داری‌ها و بقیه ضروریات و مصارف خانه صرف نمودم، که یک افغانی از آن پول باقی نمانده است، آیا به این صد و بیست هزار افغانی که شیربهاء دخترم بود خمس تعلق می-گیرد؟ یا خیر.
جواب: در فرض سؤال، خمس ندارد، ولی گرفتن شیربهاء به عنوان شیربها جواز ندارد؛ مگر این که این مبلغ را به شما بخشیده باشد.
سوال: [706] دختر و پسری شیرینی خوری می¬کنند و دوستان هدایایی می¬آورند، اگر نامزدی بهم بخورد یا یکی از پسر و دختر (عروس یا داماد) بمیرند، مالکیت هدایا و حکم مصرف آن¬ها چیست؟
جواب: در صورت بهم خوردن عروسی هدایای فامیل عروس مال عروس و هدایایی که از طرف فامیل داماد آورده شده، مال داماد است، در صورت فوت یکی از پسر یا دختر هدایا مربوطه جزء ارثیه متوفی محسوب می¬شود.
شرایط خواندن عقد
سوال: [707]  آیا می¬شود صیغه (ازدواج موقت) را به زبان غیر عربی مثلا فارسی خواند؟ اگر می¬شود لطفا متن کامل آنرا بیان فرمایید.
جواب: در صورتیکه دسترسی به روحانی باشد، (ولو تلفنی و …) عقد فارسی کفایت نمی¬کند و اگر دسترسی به روحانی نباشد، عقد فارسی اشکال ندارد؛ در صورتیکه معنی عقد را بداند و اخبار و انشاء را بفهمد، ترجمه عقد را اول زن به این صورت بگوید: «به زنیت در آوردم خودم را برای تو مثلاً در مدت ده روز در مقابل صد دلار» و مرد در جواب بگوید: «قبول کردم».
سوال: [708]  آیا شخص خودش می¬تواند صیغه¬ی عقد موقت را جاری کند؟
جواب: صیغه¬ی نکاح (چه موقت یا دائم) را کسی می¬تواند بخواند که عربی صحیح و معنای آن را و فرق بین اخبار وانشاء را بفهمد.
سوال: [709]  در عقد اگر وکیل زوجه در لفظ مُوَکِلَتِی یاء متکلم را ظاهر نکند، بلکه عوض یاء متکلم تا را به کسر بخواند یعنی مجرور به حروف جاره نه مجرور به یاء متکلم، اشکال به عقد وارد می¬شود؟ یا خیر.
جواب: با یاء متکلم بخواند و الاّ عقد صحیح نیست.
سوال: [710]  اگر وکیل زوجه کلمه¬ای از خطبه¬ی عقد را اشتباه بخواند، برای موکل زوج واجب است که او را مطلع کند؟ یا خیر. و اگر اشتباه او را رفع نکند و عقد باطل باشد گناه بطلان عقد به گردن موکل زوجه است یا به گردن هر دوی آن¬ها؟
جواب: باید او را مطلع کنند و الاّ وکیل زوج که می¬داند عقد اشکال دارد، مسئول است وکیل زوجه چون توجه ندارد معذور است، ولی کسانی که آگاهی به خواندن عقد ندارند نباید عهده دار خواندن و اجراء صیغه نکاح شوند.
سوال: [711]  ازدواج موقت با خانم بیوه¬ای انجام شده و این صیغه عقد را خودشان خوانده¬اند اما ثبت رسمی در دفترخانه¬های ازدواج نکرده¬اند و در واقع قانونی نشده است، آیا صیغه و ازدواج آنها مشکلی دارد؟ یا خیر.
جواب: در فرض سؤال ازدواج موقت منوط به اجازه هیچ کسی نیست، بشرطی که صیغه عقد صحیح خوانده شده باشد و ثبت هم شرط صحّت آن نمی¬باشد.
سوال: [712]  من اهل افغانستان و محصل در کشور هندوستان می¬باشم. دو سوال دارم.
الف: من با یک تبعه تاجکستان که از نظر مذهبی پیرو شیعه اسماعلیه است در یک اطاق زندگی می¬کنم. آیا از نظر شرعی کدام اشکال وجود دارد و استفاده از ظروف یکدیگر چه حکمی دارد؟
ب: معمولاً در کلاس درسی ما دختران با لباس که اکثریت بدن شان برهنه است و قطعاً شهوت برانگیز است وجود دارند، که نمی‌توانم خود را از دیدن آنها کنترل کنم، ولی یک تعدادی از دختران مسلمان هستند، اگر موافقت کند که با من نکاح شرعی کنیم و از هم لذت ببریم و عشق بورزیم، در این صورت آیا نکاح موقت امکان دارد؟ یا خیر.
ثانیا چگونه می¬شود در غیابت من و او عقد نکاح منعقد شود؟ در غیر آن صورت من هر روز در معصیت می¬افتم و مسئولیت آن بدوش که خواهد بود؟ امید است که یک راه حل شرعی و همچنان عملی برای من بیان کنید، از عشق نمی¬شود فرار کرد چون امر طبیعی است!
جواب: در فرض سوال شیعه¬های اسماعیلیه مسلمان هستند، مثل سایر مسلمانان زندگی و مراودت با آن¬ها اشکال ندارد، اما عقد موقت با زنان مسلمان اگر شرایط عقد را دارا باشند، اشکال ندارد؛ چنانچه دختر باکره باشد باید عقد با اجازه پدر و یا جد پدری انجام شود، در صورت وجود شرایط، شما می¬توانید کسی که خواندن عقد را بلد باشد ولو تلفنی وکیل بگیرید تا صیغه عقد راجاری کند.
سوال: [713]  می¬خواستم بدانم، فرق بین صیغه محرمیت دوره‌ای نامزدی و عقد دایم چیست؟ و صیغه محرمیت دوره¬ای نامزدی با عقد دایم از نگاه محدودیت چه فرق دارد؟
جواب: محرمیت دوره نامزدی موقت است، که یک ماهه یا یک ساله و یا کمتر اجرا می¬شود و بعد از تمام شدن مدت عقد، زن و شوهر باهم نامحرم می¬شوند و درعقد دایمی با هم محرمند مگر اینکه شوهر زن را طلاق دهد، ولی از نظر مقدار محرمیت هیچگونه فرقی با هم ندارند.
اجرای عقد توسط عاقد عامّه
سوال: [714]  آیا نکاح مرد شیعه با زن اهل سنّت به وسیله نکاح خوان (مجری عقد النکاح) اهل سنّت صحیح است؟
جواب: اگر عقد نکاحی که شیعه می¬خواند، آن¬ها بخوانند و قصد انشاء داشته باشند اجراء عقد توسط آن¬ها صحیح است.
شرایط صحّت عقد
سوال: [715]  ما قبلاً عقد موقت یک ساله خوانده بودیم، با منقضی شدن عقد مذکور قصد خواندن یک عقد موقت یک ساله دیگر داریم، برای خواندن عقد موقت دوباره، اگر خانم عادت ماهانه باشد ایراد دارد؟ یا خیر.
جواب: در حال عادت ماهانه اجراء عقد نکاح اشکال ندارد.
سوال: [716]  آیا پاک بودن دختر در هنگام نکاح لازم و ضروری است؟
جواب: لازم نیست در هنگام اجراء صیغه نکاح زن پاک باشد.
سوال: [717]  اینجانب خانمی بیوه هستم مدتی پیش به عقد موقت آقایی درآمدم در انتهای مدت آن مرد مرا تهدید کرد که آبرویم را خواهد برد مگر آنکه تا آخر همان سال همسرش باشم، اینجانب پس از چند بار تهدید مجبور شدم موافقت خود را اعلام نمایم (در قلبم راضی نبودم و نیستم)، حال سوالم این است که آیا هنوز این آقا محرم من است یانه؟ چون نه صیغه¬ای خوانده شده و نه مهریه¬ای تعیین گردیده؟
جواب: در عقد موقت مدت و اجرت باید تعیین شود، اگر تعیین نشده باشد عقد باطل است.
شرطیت رضایت در صحّت عقد
سوال: [718]  پدری دخترش را به عقد مردی در آورده که خود دختر راضی به این عقد نبوده و مرد را هم کفو و هم شان خود نمی¬داند و دختر به هیچ¬وجه حاضر به ازدواج و عروسی با این مرد نیست و خواهان فسخ عقد و طلاق می¬باشد ولی مرد (نامزد) حاضر به طلاق نیست، وظیفه و تکلیف این دختر چیست؟
چگونه می¬تواند طلاقش را بگیرد؟ با این توضیح که پدرش نیز از اینکه بدون رضایت دخترش را به عقد کسی در آورده پشیمان است و خواهان فسخ عقد است.
جواب: اگر در زمان عقد و یا بعد از آن هیچگاه راضی به آن عقد نشده باشد، آن عقد باطل است، چنانچه در زمان عقد نکاح و یا بعد از آن راضی شده باشد آن عقد صحیح است، بدون اجازه شوهر حق طلاق ندارد.
سوال: [719]  در برخی مناطق «ازدواج اجباری رسم است به این معنی که نگرفتن رضایت دختر و پسر در هنگام نامزدی یا ازدواج»، فتوای حضرتعالی در این مورد چیست؟
جواب: در فرض سؤال، شرط صحّت عقد، رضایت دختر و پسر و ولی دختر است اگر دختر مکره باشد، عقد اجباری باطل است؛ مگر این که دختر و پسر بعد از عقد فضولی و قبل از دخول راضی شوند.
سوال: [720]  نظر حضرتعالی در مورد ازدواج میراثی یا ازدواج خانم بیوه با اقارب شوهر متوفی (بدون رضایت خانم بیوه)، چیست؟
جواب: در فرض سؤال، عقد نکاح بدون اذن زن و مرد باطل است البته این حکم اختصاص به عقد نکاح ندارد در تمام عقود رضایت متعاقدین شرط صحّت آن عقد است.
سوال: [721]  دختری به سن بلوغ نرسیده بوده که پدرش او را برای پسری شیرینی خوری می¬کند و مقداری پول هم از پسر به عنوان گله دریافت می¬نماید، اما عقدی صورت نگرفته است، حال که دختر به بلوغ رسیده آن پسر را به همسری قبول ندارد، آیا این پدر می¬تواند دختر خود را به اجبار به عقد همان پسر درآورد؟ اگر بخواهد این شیرینی خوری را بهم بزند، خرج و مصرف مجلس شیرینی خوری که پسر مبلغ آن را پرداخت نموده بوده به عهده¬ی کیست؟
جواب: اگر دختر حاضر به ازدواج با آن پسر نیست، پدر نمی¬تواند دختر را مجبور به ازدواج کند، پدر دختر باید مصارف آن پسر را بدهد، دختر با اجازه پدر می¬تواند با هرکس که بخواهد ازدواج کند و صرف شیرینی خوری موجب نمی¬شود که پسر مانع ازدواج دختر با کسی دیگر شود.
جواز شرط در ضمن عقد نکاح
سوال: [722]  آیا می¬شود در ضمن عقد شروط مانند حق طلاق با زوجه باشد، در صورتی که مرد معتاد شود یا به مدت شش ماه نفقه ندهد و … را تعیین کرد؟ یا خیر.
جواب: احتیاطاً در ضمن عقد نکاح شرط را ذکر نکند، بلکه شرط قبل از عقد نکاح ذکر شود و عقد نکاح مبنی بر آن شرط ذکر شود و یا شرط وکالت زوجه از طرف زوج در ضمن عقد لازم غیر از عقد نکاح ذکر شود، باید بدانید که شرط حق طلاق با زوجه باشد درست نیست، بلکه زوج زوجه را در ضمن عقد لازم وکیل در طلاق بگیرد.
سوال: [723]  إمراة إشترطت علی زوجها فی عقد الزواج ألا یتزوج علیها و إن کان فی ذمته زوجـة غیرها، فمن حقها طلب الطلاق، بعد عام من تزویج الزوج علیها، طلبت الطلاق و تقول: حاولت أن أجلس معه و أتحمل، لکن لم استطع فترکته، سؤالی هو: هل یکون جلوسها عنده بعد معرفتها بزواجه، یعتبر تنازل عن الشرط و بذلک یسقط الشرط؟
جواب: فی مفروض السؤال مجرد الجلوس لایسقط الشرط إن کان الشرط فی ضمن عقد لازم غیر عقد الزواج، لإنّ عقد الزواج لایعلّق علی شرط.
سؤال: [724] اگر کسی دختری را عقد نماید، آیا پدر و مادر دختر مجاز هستند، زن و شوهر قانونی (عروس وداماد) را از هم دور نگه دارند و نگذارند آن دو با هم به تفریح و مسافرت بروند و در کنار هم باشند؟ یا خیر.
جواب: در فرض سوال پدر و مادر حق ندارند در امور زندگی خصوصی زن و شوهر دخالت نمایند؛ مگر اینکه قبل از عروسی باشد و پدر و مادر، مسافرت آنان را به مصلحت آن‌ها نبینند، که در این صورت سزاوار است عروس و داماد به حرف آن¬ها گوش دهند.
سوال: [725]  زنی که می¬دانسته باکره نیست و به عنوان باکره شوهر کرده و شوهر نیز هنگام عقد شرط بکارت کرده و پس از عقد و مزاوجت، شوهر ادعای خسارت نموده، آیا زن ضامن خسارات وارده به شوهر است؟
جواب: در فرض سوال مهر آن زن به مهر المثل ثیّبه تبدیل می‌شود.
تخلف از شرایط ضمن عقد
سوال: [726]  اگر مرد بدون هماهنگی با همسر اول ازدواج مجدد کند به لحاظ شرط قانونی عقد نامه کار بدی کرده، آیا از نظر شرعی هم می¬توان گفت تضییع حقی کرده وگناهکار است؟ یا خیر.
جواب: اگر با همسر اول در ضمن عقد، شرط عدم ازدواج مجدد کند، تخلف جایز نیست.
سوال: [727]  من اخیراً نامزد شده¬ام و بین من و همسرم صیغه محرمیت موقت خوانده شده، آیا رابطه جنسی از نظر شرعی مشکلی دارد؟ اگر دختر باکره باشد چطور؟
جواب: اگر در موقع عقد موقت شرط عدم دخول نشده باشد تا زمانیکه مدت عقد موقت باقی است رابطه جنسی اشکال ندارد.
سوال: [728]  مگر شرط همبستر شدن با زن نکاح نیست؟ پس آیا ما در دوران نامزدی که نکاح هستیم می¬توانیم همبستر شویم؟ یا خیر.
جواب: اگر در ضمن عقد شرط عدم دخول تا زمان عروسی نشده باشد همبستر شدن اشکال ندارد.
ولی اگر از طرف زوجه یا از طرف پدر یا جد پدری زوجه عدم دخول تا زمان عروسی را شرط کرده باشند، همبستر شدن و دخول جائز نیست.
سوال: [729]  اگر وکیل دختر در جریان خواستگاری اقارب پسر، به نیابت از دختر شرط نماید در صورتی راضی به این ازدواج هستند، که چون دختر تحصیلات عالی دارد و بعد از ختم تحصیل به وظیفه می¬رود و اقارب پسر و خود پسر هم قبول کرده باشند قبل از عروسی دختر به حیث استاد دانشگاه اشتغال به وظیفه پیدا کرده است، اکنون بعد از دو سال و داشتن فرزند، شوهر مانع از رفتن خانم به وظیفه می¬شود و آن هم بعد از بهانه گیری¬های غیر ضروری تکلیف شرعی چیست؟
جواب: اگر در موقع ازدواج دختر شرط کرده باشد، که شوهر مانع از انجام وظیفه او نشود وشوهر هم قبول کرده باشد، در این صورت شوهر حق منع کردن از انجام وظیفه را ندارد.
سوال: [730]  زن متعه¬ای که در صورت تضییع حق شوهر، حق بیرون رفتن از منزل را ندارد، آیا با حق نفقه نداشتن او منافات دارد؟
حال اگر مردی در ضمن عقد متعه با زن شرط خارج نشدن از منزل کند و از پرداخت نفقه نیز امتناع نماید، اگر زن به قدر نفقه از مال شوهر بردارد ضامن است؟
جواب: در عقد موقت زن حق نفقه برعهده شوهر ندارد، و چون خود زن با رضایت خود آن شرط را قبول کرده است حق ندارد از پول شوهر بدون اجازه بر دارد.
شرایط جواز عقد موقت
سوال: [731]  اگر یک جوان عقد نکاح دایمی(ازدواج) نکرده باشد، آیا می¬تواند صیغه نماید؟
جواب: ازدواج دائم و موقت برای هیچ کسی (چه ازدواج کرده باشد یا نه) اشکال ندارد؛ ولی ازدواج دختر باکره چه دائم و چه موقت بدون اذن پدر جایز نیست.
سوال: [732]  طریقه خواندن صیغه محرمیت چگونه است، آیا باید روز معین شود تا عقد دائم خوانده نشود؟
جواب: عقد را باید کسی بخواند که خواندن عقد را بلد باشد، اگر عقد موقت است باید مهریه و مدت معین شود.
سوال: [733]  جوانی هستم بیست و پنج ساله مقیم استرالیا مدت دو سال است که عقد کرده¬ام و نامزدم در افغانستان است؛ از آنجایی که از نامزدم دور هستم، خواستم بدانم شرایط صیغه در این کشور چگونه است، آیا من مجاز به این کار هستم؟
جواب: ازدواج با زن مسلمان به طور دائم و موقت اشکال ندارد؛ ازدواج موقت با زن کتابی هم جایز است، ولی ازدواج دائم با زن غیر مسلمان جایز نمی¬باشد.
سوال: [734]  آیا کسی که زن دایمی (نکاح دایمی) دارد، می‌تواند با زنی دیگر صیغه موقت نماید؟ آیا جایز بودن تا چهار زن در مورد نکاح دایم است یا موقت؟
جواب:
1ـ در فرض سؤال عقد موقت و دائم هر دو جائز است.
2ـ مرد تا چهار زن را می¬تواند به عنوان همسر دائم، اختیار کند؛ ولی در عقد موقت حدّ معینی ندارد.
سوال: [735]  با توجه به جواز نکاح موقت در شریعت اسلام، امروزه برای بعضی این حکم وسیله هوسبازی افرادی درجامعه گردیده است؛ لطفا بفرمایید این جواز نکاح موقت به صورت عام هست یا قید و شرط هم دارد؟
جواب: این حکم حکمی عام است؛ مگر اینکه مفسده¬ی در کار باشد که در آن صورت جائز نیست؛ در ازدواج موقت دختران باکره مثل ازدواج دایم، اذن پدر یا ولی او شرط است، همچنین در عقد موقت باید زمان و مهریه تعیین شود در غیر این صورت اشکال دارد.
سوال: [736]
1ـ آیا صیغه به صورت موقت در یک ساعت امکان دارد؟
2 ـ آیا با خارجی¬ها هم می¬توان صیغه کرد؟ یا خیر.
جواب:
ج1) عقد موقت اگر چه یک ساعت یا نیم ساعت خوانده شود صحیح است.
ج2) ازدواج موقت با زنان اهل کتاب صحیح است؛ ولی ازدواج دایم با آن¬ها جواز ندارد.
سوال: [737]  با دختر اهل کتاب مثلاً عیسوی می¬شود صیغه کرد؟
با یک دختر بدون اجازه پدرش می¬توان صیغه کرد؟
جواب: عقد موقت با اهل کتاب جایز است و اذن ولی شرط است مگر اینکه در دین آن¬ها رضایت ولی شرط نباشد.
در ازدواج دختر باکره مسلمان اجازه پدر و یا جد پدری لازم است.
سوال: [738]  کسی نامزد شده (شیرینی خوری کرده، عقد بسته نه شده) با نامزد خود ارتباط تلفنی دارد، آیا این ارتباط تلفنی اگر بدون شهوت باشد جایز است؟ شهوتی و عشقی باشد چه حکمی دارد؟ در صورت که این کار جایز نباشد آیا راهی است که به گناه مبتلا نشوند؟ این در حالی است که زمینه برایشان فراهم نیست؛ آیا می¬شود بدون اجازه مادر و پدر نامزد و بدون هماهنگی با پدر و مادر خود عقد موقت کنند؟
جواب: در فرض سؤال ارتباط تلفنی بین دوجوان نا محرم ولو نامزد هم باشند، جایز نیست و باید پدر این خانم را راضی بخواندن عقد کنند و بدون اجازه حتی خواندن عقد موقت هم جایز نیست.
عقد موقت با زمان طولانی
سوال: [739]  پنجاه و یک سال سن دارم، سال گذشته خانم جوانی را به مدت پنجاه سال با عقد انقطاعی به همسری گرفته¬ام، در عقدنامه به جز مهریه، اینجانب متعهد کلیه خرج و مخارج و مسکن زوجه بوده وتعهد ثبت رسمی و کشوری مفاد عقدنامه را نیز دارم، حال با توجه به سن اینجانب و مدت عقد و شرایط و تعهدات ضمن عقد برای زوجه، آیا می¬توان حکم این عقد و وظایف زوجه را مطابق با حکم عقد دائم در نظر گرفت؟
جواب: در فرض سؤال این زن حکم زن دائم را دارد، منتهی باید احتیاط شود؛ یعنی اگر او را طلاق دهید هم باید مدّت باقی مانده را ببخشید و هم طلاق جاری نمایید؛ همچنین در رابطه با ارث باید بین این خانم و ورثه¬ی شوهر مصالحه شود.
سوال: [740]  در عقد موقت نود و نه ساله با توجه به این که این عقد عقلا صحّتش مشکل است، آیا احکام ازدواج موقت بر آن جاری است یا در حکم عقد دایم است؟
جواب: در فرض سوال احتیاط شود؛ یعنی در صورت طلاق هم مدت را ببخشد و هم صیغه طلاق را جاری کند در مسئله میراث با ورثه مصالحه شود.
ازدواج مسلمان با غیر مسلمان
سوال: [741]  چرا ازدواج زن مسلمان با مرد مسیحی زنا محسوب می¬شود؟ اصلا دلیلی علمی دارد؟ آیا آیات در این رابطه وجود دارد؟
در حالیکه من آیات مربوط به ازدواج را خواندم و چنین چیزی را ندیدم! آیا می¬شود صرفاً بخاطر یک حدیث چیزی را حرام دانست؟
جواب: ازدواج زن مسلمان با مرد کافر مطلقاً حرام است چه عقد دائم باشد و یا عقد موقت و دلیلش روایات معتبره است به استناد آیات دال بر نفی سبیل کفار بالای مسلمانان؛ اگر چه آیات صراحتاً دلالت ندارند بر حرمت ازدواج زن مسلمان با مرد کافر، ولی یکی از ادله معتبره که اکثر احکام شرعیه از آن استفاده می-شود روایات است.
سوال: [742]  من با توجه به وضعیت شغلی در حال مسافرت به خارج از کشور هستم (به طور متوسط مدت اقامت من یک ماه در این مسافرت¬ها هست) و مقصد این کشورها معمولا چین، تایلند، تایوان و … هست، می¬خواستم سوال کنم چگونه می¬توانم در آنجا در زمینه جنسی وارد گناه نشوم و در آنجا کسی را به صیغه خود در آورم، در صورتی که در آنجا کسی اهل کتاب نیست و بیشتر آن¬ها کمونیست هستند؟
جواب: ازدواج با غیر اهل کتاب جایز نیست ازدواج موقت مرد مسلمان با زنان اهل کتاب فقط جایز است.
سوال: [743]  من در فرانسه زندگی می¬کنم و تا موقع ازدواجم نیاز به یک زن دارم که بتوانم خودم را ارضاء کنم، چون زن مسلمان نیست نمی¬توانم ازدواج موقت کنم و از طرف دیگر مردم فرانسه نیز از ازدواج موقت چیزی نمی¬دانند، از سوی دیگر استمنا کردن هم گناه دارد، لطفا من را راهنمایی¬ام کنید.؟
جواب: مرد و زن مسلمان باید از طریق حلال شرعی ارضای شهوت کند، که آن با ازدواج زن با مرد مسلمان و مرد با زن مسلمان به طور دایم یا موقت حاصل می‌شود؛ البته مرد مسلمان می¬تواند با زن‌های کتابیه (کفار اهل کتاب) به صورت موقت نیز عقد (صیغه) کند، در فرض سؤال در کشور‌ها مثل فرانسه هم زنهای مسلمان وجود دارد و هم زن‌های کتابیه، که شما می¬توانید با آنها ازدواج کنید و یا از کشور‌های اسلامی برای خود زن اختیار کنید، چنانچه هیچ راهی ندارد که ازدواج کنید تا فراهم شدن شرایط ازدواج از عوامل تحریک کننده¬ی شهوت مانند کتاب¬ها و نشریات بدآموز حتی دوستان و مناظر تحریک کننده اجتناب کنید و اوقات فراغت خود را با مطالعه کتاب¬های علمی و کار و ورزش پر کنید، ان شاء الله به آرامش خواهید رسید.
سوال: [744]  آیا با زنان اهل کتاب یا زنان مسلمان که بعضی مسایل مانند حجاب را مراعات نمی¬کنند می¬شود صیغه نمود؟ اگر کسی نباشد که صیغه بخواند و یا طرف مقابل به معنای صیغه پی نبرد آیا می¬شود روابط ازدواج را برقرار نمود؟ و اگر نه پس تکلیف کسی که در محیط اهل کتاب یا مسلمان که بعضی مسایل اسلامی را رعایت نمی¬کند چیست؟
جواب: اصل صیغه نمودن اشکال ندارد؛ ولی باید عقد صحیح خوانده شود ومجری عقد باید معنی کلمات و فرق انشاء و اخبار را بداند؛ هرگونه ارتباط زن و مرد نامحرم قبل از اجرای صحیح عقد حرام و معصیت است.
سوال: [745]  اینجانب قرار است برای کاری شخصی به کشور تایلند سفر کنم؛ اگر در طول سفر نتوانستم در مقابل نفس خود در مقابل فحشا برآیم، آیا می¬توانم یکی از زنان آن منطقه را به عقد موقت خود در بیاورم ضمناِّ این موضوع نیز باید گفته شود که اکثر جمعیت کشور تایلند اهل کتاب (یهودی، مسیحی، زرتشتی) نیستند و از مذهب بودایی هستند.
جواب: ازدواج موقت با زنان اهل کتاب جایز است و با زنان غیر اهل کتاب جواز ندارد وباید مسایل شرعی را رعایت کنید.
سوال: [746]  ازدواج با دختر مسیحی چه حکمی دارد.
جواب: عقد موقت با دختر مسیحی اشکال ندارد.
سوال: [747]  می¬خواهم با یک خانم خارجی ازدواج کنم این خانم مسیحی است اگر به دین اسلام روی آورد می¬شود با این خانم ازدواج کرد؟ یا نه.
جواب: اگر آن زن مسلمان شود می¬توانید با او ازدواج موقت و یا دائمی کنید، چنانچه مسلمان نشود عقد موقت صحیح است و عقد دائم با کفار باطل است.
ازدواج شیعه با فرق دیگر
سوال: [748]  شما در سایت خود پاسخ داده¬اید که نکاح شیعه و سنی درست است از حضرت عالی می¬خواهم بپرسم اگر ممکن است نکاح اهل تسنّن و تشیع را شرح دهید تا بدانیم، یعنی نکاح که در اهل تشیع صورت می¬گیرد چگونه است؟
جواب: هم در مذهب شیعه و هم درمذهب اهل سنّت ایجاب و قبول در خواندن عقد نکاح شرط است منتهی بعضی شرایط فرق می¬کند و عقد را باید کسی بخواند که خواندن عقد را بلد باشد هر کس نمی¬تواند عقد بخواند و شرحش در رساله توضیح المسائل نوشته شده است.
سوال: [749]  آیا دختر شیعه دوازده امامی را می¬توان به عقد مرد حنفی در آورد و بر عکس ازدواج مرد شیعه جعفری و دوازده امامی با دختر که پیرو فقه حنفی یا مالکی و دیگر فرق مذهبی هست چطور؟
جواب: در فرض سؤال دادن دختر به غیر امامی جائز است، امّا به شرطی که احتمال انحراف نسبت به خود و اولادشان نباشد، پس نفس ازدواج حرمت ندارد، ولی کراهت دارد؛ اما گرفتن دختر از آنها اشکالی ندارد.
سوال: [750]  هل یجوز زواج الشیعیة من المخالف إذا لم تأمن على عقیدتها وأبنائها؟
جواب: فی هذا الفرض الإحتیاط الوجوبی عدم جواز الزّواج مع المخالف.
سوال: [751]  آیا مرد شیعه می¬تواند با زن سنی ازدواج کند؟ و بر عکس آن؟ فرق نکاح اهل سنّت با اهل تشیع در چیست؟ یعنی آیا فرقی هم دارد؟
جواب:
1ـ مرد شیعه می¬تواند زن سنی بگیرد؛ اما بر عکس آن، اگر خطر انحراف در خود و اولادهایش نباشد جائز است هرچند مکروه است.
2ـ نکاح آن‌ها با شیعه فرق دارد، ولی نکاح شان برای خودشان مانند نکاح شیعه برای خود شیعه صحیح است و در صحّت هیچ فرقی ندارد.
سوال: [752]  من پسری شیعه هستم، آیا می¬تونم با دختری از اهل حق ازدواج کنم؟ اگر نمی¬توانم لطفا دلیل آن را شرح دهید.
جواب: ازدواج با غیر مسلمان جواز ندارد، مگر با اهل کتاب مانند مسیحی و یهودی که ازدواج موقت با زنان اهل کتاب اشکال ندارد، اهل حق اگر ضروریات دین مانند رسالت پیامبر اکرم(ص) و… را قبول نداشته باشند کفار غیر کتابی محسوب می¬شوند و ازدواج با آنها جایز نیست.
سوال: [753]  شما گفتید که مرد سنی با زن شیعه می¬تواند ازدواج کند، حالا فردا اولاد این‌ها باید کدام مذهب را انتخاب کنند؟ اگر احتمال سنی شدن خود یا فرزندان زن وجود داشته باشد چه؟
جواب: اگر زن خوف اینکه خودش و یا فرزندانش از مذهبش منحرف شوند را داشته باشد، در این صورت ازدواج زن شیعه با مرد سنی جواز ندارد.
سوال: [754]  إنتشر فی منطقتنا ظاهرة زواج بنات الشیعة من أبناء العامة بالزواج المنقطع (المتعة)، بشکل یندى له الجبین، حتى أن أبناء العامة أصبحوا یستهزؤون بنا وبأحکامنا بل بعضهم أصبح یری أصدقائه صور بنات الشیعة المتزوج منها بالزواج المنقطع إن صح أنه زواجاً منقطعاً.
السؤال هو: هل یجوز للفتاة الشیعیة أن تتزوج من أبناء العامة بالزواج المنقطع (المتعة)؟ وإذا کان یجوز هل هو بشروط معینة أم لا؟
جواب: إذا خافت فتاة الشیعیة انحرافهنّ أو أولادهنّ عن المذهب فلایجوز الزواج المنقطع و الدوام و إلاّ فهو مکروه.
سوال: [755]  آیا نکاح کردن با کسی که معتقد به مذهب اسماعیلیه می¬باشد چه حکمی دارد آیا جواز دارد؟ یا خیر.
جواب: اگر اقرار به شهادتین کند و قائل به الوهیت حضرت علی(ع) نباشد، ازدواج با آنها کراهت دارد؛ چنانچه زن احتمال انحراف برای خودش و یا برای فرزندانش بدهد در این صورت ازدواج با آن¬ها حرام است.
ازدواج سادات با غیر سادات
سوال: [756]
1ـ ازدواج سادات با غیر سادات از نظر شرعی چگونه است؟ آیا در زمان حضرات معصومین(ع) و در طول تاریخ اسلام اتفاق افتاده است؟
2ـ ازدواج سادات با غیر سادات اگر در منطقه¬ای بر اثر عدم آگاهی مردم از حکم شرعی آن باعث خطر درگیری شود، آیا باز هم جایز است؟
جواب:
ج1) ازدواج سادات با غیر سادات از نظر کتاب، سنّت، اجماع و نیز سیره هیچ اشکالی ندارد؛ باید این خرافات خلاف شرع که می‌گویند ازدواج سادات با غیر سادات جائز نیست، از بین برود.
ج2) در فرض سوال اگر خطر درگیری باشد نباید این چنین ازدواجی صورت بگیرد؛ ولی مروّجین اینگونه خرافات در زمره بدعت گذاران در دین محسوب می¬شوند.
زنانی که ازدواج با آنها جایز نیست
سوال: [757]  آیا زانی و زانیه که قبلاً با هم دوست بودند و با هم زنا کرده¬اند می¬توانند با هم ازدواج کنند؟
جواب: اگر زن شوهر دار بوده، بر زانی حرام ابدی شده و نمی‌توانند ازدواج کنند و اگر شوهر نداشته است، بعد از عمل زنا اگر به اندازه یک حیض صبر کند وقتی ازحیض پاک شد، می‌تواند با زانی ازدواج کند.
سوال: [758]  آیا مرد با دختری که با مادرش چند بار فعل زنا را انجام داده می¬تواند ازدواج کند؟ البته دختر با حجاب و نجیب است.
آیا زنی که فعل زنا را انجام داده باید از شوهرش طلاق بگیرد؟ یا شوهر می¬تواند با او نزدیکی کند؟
جواب: ازدواج با چنین دختری جواز ندارد وشوهر زن زنا کار می-تواند با آن زن نزدیکی کند.
سوال: [759]  شخصی بعد از گذشت بیست روز از فوت همسرش، با خواهر زنش ازدواج کرده است، آیا ازدواج او صحیح است؟
جواب: ازدواج او با خواهر زن متوفی¬اش اشکال ندارد.
سوال: [760]  مدت دو سال است که با زنی آشنا شدم ایشان می-گوید پنج سال است که از همسرش جدا شده، ما تصمیم به ازدواج گرفتیم، اکنون که در حال تدارک برای مراسم خواستگاری هستیم، فهمیدم که ایشان پنج سال از شوهرش جدا بوده ولی یکسال پیش رسماً طلاق گرفته است متاسفانه قبل از طلاق از همسرش با هم رابطه داشتیم، آیا اکنون من می¬توانم با این زن ازدواج کنم؟ یا خیر.
جواب: از نظر اینجانب آن خانم برای شما حرام ابدی شده و نمی-توانید با آن ازدواج کنید.
فساد عقد به سبب بیماری¬های خاص
سوال: [761]  شخصی بیماری ایدز دارد، آیا می‌توان دختر مسلمانی را به عقد او در آورد؟ اگر زن پس از عقد بفهمد، آیا حق فسخ دارد؟
جواب:: ازدواج شخصی که بیماری ایدز دارد با دختر مسلمان حرام نیست و اگر این موضوع موجب انتقال به زوجه یا زوج شود، از ازدواج خودداری کند و اگر بعد از عقد زوجه متوجه شود و شوهر از طلاق خودداری کند و این مرض موجب انتقال به زوجه شود، با اجازه حاکم شرع از هم جدا شوند.
سوال: [762]  شوهری که مبتلا به بیماری آمیزشی واگیر دارد بوده و اگر قبل از عقد آن را ابراز می¬کرد، کسی حاضر به ازدواج با وی نمی¬شد، اگر بیماری خود را کتمان کند و پس از مجامعت همسر خود را دچار بیماری غیر قابل علاج کند، ضامن خسارات مالی می¬باشد؟
جواب: در این صورت شوهر ضامن خسارت وارده بر زن می‌باشد و اگر قابل معالجه نباشد، زن می¬تواند مطالبه طلاق کند.
سوال: [763]  من زنی را عقد کردم و حدود سه هفته بعد از عقد متوجه معتاد بودن او شدم و بلافاصله با ابراز تنفر از فریبکاری زن به او گفتم که آن زن را نمی¬خواهم زن رفت از آن سالی که رفته دیگر من او را ندیده¬ام .
آیا آن زن بعد از این ماجرای فریب دادن من اجازه ازدواج با غیر داشته یا نه؟
فسخ نکاح بشرح فوق آیا واقع شده است یا نه؟
جواب:
1ـ اعتیاد از عیوب موجب فسخ نیست؛ لذا آن زن اگر عقد شما موقت نبوده، در عقد شما باقی است.
ج2) فسخ واقع نشده است. در صورت که بخواهید از او جدا شوید باید در صورت عدم دخول نصف مهریه و در صورت دخول، تمام مهریه¬اش را پرداخته و طلاقش را به صورت صحیح اجرا نمایید.
سوال: [764]
الف: جوانی است که یک سال از ازدواجش می¬گذرد، متأسفانه بر اثر سقوط در چاه قطع نخاع و از کمر پائینش فلج شده است، حال تکلیف همسرش چیست؟
ب: آیا همسرش می¬تواند مهریه¬ی خود را کامل مطالبه کند؟
ج: جهزیه و هدایایی که داماد به عروس داده، مال عروس است یا داماد؟
جواب:
الف) اگر این پسر می¬تواند نفقه زن را تأمین کند، زن باید با شوهرش زندگی کند؛ مگر این که شوهر خودش به اختیار خود او را طلاق دهد.
ب) بله، حق مطالبه مهریه را دارد.
ج) اگر برای زن بخشیده، مال زن است و اگر هبه نکرده، مال شوهر است.
فسخ عقد بدون لفظ طلاق
سوال: [765]  اگر مردی به منکوحه خود بگوید که من شوهر شما هستم؟ منکوحه بکوید نه (در مزاح یا راستی و یا هم از روی نافهمی) من فقط با شما نامزدام در صورتیکه نکاح قبلا خوانده شده باشد آیا نکاح باطل است؟ یا خیر.
جواب: اگر قبلا با رضایت طرفین عقد نکاح خوانده شده باشد فقط با گفتن کلمات و عبارات مذکور در سؤال و مانند آن عقد باطل نمی¬شود.