[سؤال 4727] 2300
بسمه تعالی 3 / 12 / 1361
این جانب دو سال پیش خانه ای به وسیله وام از بانک خریده ام و چون در آن موقع پول کم داشتم پدرم هم مبلغ پنجاه هزار تومان به این جانب کمک نمود، البته بدون شرط پرداخت، یعنی این که به من نگفت که باید حتماً پولم را پس بدهی، یا این که مثلاً سعی کن تا فلان وقت پولم را پس بدهی، البته این را هم نگفت که پولم را نمی خواهم، تقریباً کمک بلاعوض نمود، ولی حالا در هنگام محاسبه سال، ایشان به من می گوید که تو باید پولی را که من به تو داده ام جزء قرض هایت به حساب بیاوری و من به ایشان گفته ام که این جانب قصد ندارم پول شما را پس بدهم و به همین دلیل نمی توانم آن را جزء قرض هایم به حساب بیاورم و اگر شما واقعاً می خواهید پولتان را پس بگیرید بگویید تا خرده خرده آن را به شما بدهم. ایشان می گویند نه، ولی تو باید آن را به عنوان قرض حساب کنی؛ چون هر وقت به آن پول احتیاج داشتم آن را از تو پس می گیرم و بنابر این در موقع حساب سال آن را جزء قروضات خود به حساب بیاور. اکنون تکلیف این جانب چیست؟ آیا می توانم پولی را که پدرم به من داده جزء قرض هایم حساب کنم؟ و من الله التوفیق
بسمه تعالی، با فرض این که دو سال قبل پول از پدرتان گرفته اید از درآمد این سال که حساب می کنید کسر نمی شود.
[سؤال 4728] —-> 3807
2. شرکت نفت مبلغی برای خرید خانه به کارگران وام می دهد؛ آیا وجوهات شرعیه شامل این وام که به تدریج از حقوقمان کسر می شود می گردد؟ ضمناً بعضی از کارگران که منزل سازمانی از طرف شرکت دارند خانۀ خریداری شده با وام را به دیگران نیز اجاره می دهند؛ حکم آن چیست؟
بسمه تعالی، اگر وام را در مؤونه صرف کنند، خمس ندارد. و در غیر این صورت هر مقدار قسط آن ادا شده خمس دارد.
[سؤال 4729] 2301
بسمه تعالی
آقایان کارگر که از افغانستان به خارج برای کار و کسب می آیند و در وطن مدیون هستند و بعد از ایشان، عیالشان قرض نموده به مصرف رسانیده اند و آقایان در مدت 3 سال که این جا هستند پولی که کار کرده اند، سهم و خمس دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر دین برای مؤونه سال باشد از درآمد سال کسر می شود.
[سؤال 4730] 2302
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دامت برکاته
احتراماً به عرض عالی می رسانم: این جانب با داشتن تاریخ سال مبلغ 000 / 30 تومان در تهیۀ عمارت مقروض هستم، 000 / 6 تومان دارم، از سر سالم چند روزی می گذرد و حقوق آخر سال است و قبل از سال ندانستم به قرض خود بدهم، آیا مجازم آن مبلغ را به قرض خود بپردازم یا دادن خمس آن ضروری است؟ خواهشمند است جواب مرقوم و به مهر شریف مزیّن فرمایید. سایۀ عالی مستدام
بسمه تعالی، اگر همان سال قرض کرده اید یا برای ساختمان منزل بدهکار شده اید می توانید خمس مبلغ مرقوم را ندهید.
[سؤال 4731] —-> 2254
2. شخصی برای اولین مرتبه اموالش را حساب کرده که خمس آن را رد کند و مقداری هم مدیون است که باید از حالا تا یک سال به تدریج بپردازد، آیا این بدهی را می تواند از اصل سرمایه کم کند یا خیر؟
بسمه تعالی، در صورتی که دین مربوط به سرمایه یا مؤونه همان سال باشد، می تواند کسر نماید.
[سؤال 4732] 2303
بسمه تعالی
حضور مبارک حضرت مستطاب حجت الاسلام والمسلمین آیت الله العظمی خمینی مدّ ظله الشریف، با تقدیم سلام و تحیات وافره
شخصی از راه کار مقداری سرمایه تحصیل نموده و مقداری هم زمین موروثی دارد و در مقابل هم مقداری مقروض است و حسابی هم نداشته؛ آیا در مقابل آنچه مقروض است از سرمایه کسر کند و تتمه ای اگر باشد تخمیس کند یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر دین بر سرمایه یا مؤونه زندگی در همان سال بوده، استثنا می شود و در غیر این صورت اگر ادا نکرده کسر نمی شود و باید خمس تمام آنچه از راه کسب به دست آورده و سر سال موجود است را بدهد.
[سؤال 4733] 2304
بسمه تعالی
با عرض سلام به امام امت و ملت شهیدپرور ایران و درود بر شهیدان اسلام؛ استدعا دارم جواب چند مسأله زیر را برای ما به آدرس روی پاکت ارسال فرمایید که برای تعدادی از ما که شک داریم، روشن شود.
1. شخصی خمس مال خود را داده و در بین سال برای مایحتاج زندگی خود، مبلغی از اشخاص و یا مغازه قرض نموده است؛ از طرفی در بانک هم مبلغی پول موجود داشته که یا دسترسی نداشته یا نخواسته آن را بردارد؛ الآن تاریخ سال خمسی او فرا رسیده، آیا به همۀ پولی که در بانک دارد خمس تعلق می گیرد یا باید پولی را که در بین سال برای مخارج زندگی قرض نموده از آن پول کسر و به بقیۀ موجودی خمس بپردازد؟
بسمه تعالی، قرضی را که برای مخارج گرفته، می تواند سر سال از درآمد اضافی کم کرده و بقیه را تخمیس نماید.
[سؤال 4734]
2. به طوری که استحضار دارند در دهات، خرج سالیانۀ خود را غلات (گندم ـ جو) نگهداری می نمایند. شخصی که مقداری گندم برای خرج سالیانۀ خود نگه داشته و در عرض سال، احتیاج به بعضی از وسایل و مایحتاج زندگی دارد و برای احتیاط (مبادا این که قبل از خرمن که سال خمس او می باشد، خرجی وی تمام بشود یا سال آینده محصولات وی کفاف خرجی وی را ندهد) از فروختن گندم مازاد صرف نظر نموده و مقداری، از اشخاص و یا مغازه ها برای مخارج روزمرۀ خود قرض می کند، وقتی که سال خمسی وی فرا رسید، مثلاً 2 خروار گندم در منزل اضافه بر خرجی سالیانه موجود مانده و در مقابل، مبلغی در حدود مثلاً 000 / 15 ریال به مغازه ها بدهکار است، آیا به همۀ گندم مازاد، خمس تعلق می گیرد یا بایستی مبلغ بدهی را از او کسر نماید؟
بسمه تعالی، می تواند مبلغ بدهی خود را از مازاد کسر نماید.
3. شخصی با وام بانکی، منزلی را خریداری نموده و اکنون منزل او با نرخ روز بیش از یک میلیون تومان ارزش دارد ولی سیصد هزار تومان به بانک بدهکار است و از درآمد ماهیانه در عرض سال مثلاً بیست هزار تومان پس انداز کرده الف. آیا به خانۀ او خمس تعلق می گیرد یا نه؟ ب. پولی که پس انداز کرده، باید بابت بدهی حساب کند یا خمس او را بدهد؟
بسمه تعالی، خانه اگر مناسب شأن او باشد خمس دادن واجب نیست و چنانچه سر سال از اقساط گذشته چیزی داده نشده، می تواند از پس انداز کسر نماید؛ ولی اقساط سال آینده را نمی توان کسر نمود.
4. اگر شخصی مبلغی ـ مثلاً ده هزار تومان ـ از اداره یا بانک وام بگیرد و این پول را عیناً به شخصی که احتیاج داشته قرض الحسنه بدهد و او هم قادر نیست یک جا این پول را بپردازد و فعلاً این پول نزد شخص دوم است، آیا شخص اولی که وام گرفته و قرض داده، باید خمس آن پول را بدهد یا خیر؟
بسمه تعالی، خمس آن واجب نیست.
5. شخصی کار دولتی دارد و ماهیانه حقوق و مزایای خود را دریافت می نماید و از طرفی وانت بار نمره کرایه هم دارد که ماهیانه، سهمیۀ بنزین آن را دریافت می کند و این بنزین را یا به مصرف کارهای شخصی خود می رساند یا اضافی بنزین را با قیمت بالا می فروشد، حکم این چگونه است؟
بسمه تعالی، مخالفت با مقررات دولت اسلامی جایز نیست.
6. شخص 75 ساله ای از کار افتاده، دارای یک زن مریض 70 ساله است و قبلاً در نزد شخصی دیگر کار می کرده و اینک به علت این که قادر به هیچ کاری نیست او را از کار برکنار نموده و مبلغی به عنوان بازخرید خدمت به او داده است. الآن موجودی این شخص شامل مبلغی است که قبلاً موجود داشته و مبلغی که از وسایل اضافی منزل فروخته، به اضافۀ پول بازخریدی، جمعاً مبلغی در حدود 000 / 150 تومان نقد در بانک دارد که خرجی این خانواده است تا مادامی که زنده هستند و از این پول، ماهیانه 1500 یا 2000 تومان بر می دارند و خرج می کنند و نان آور یا درآمد دیگری هم ندارند؛ آیا در آخر سال به باقیماندۀ پول این شخص، خمس تعلق می گیرد یا حکم آن چگونه است؟
بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است و چنانچه پول موجود در بانک از درآمد کسب بوده یا از فروش وسایل تهیه شده از درآمد کسب باشد و خمس آن داده نشده، باید تخمیس شود.
[سؤال 4735] 2305
بسمه تعالی
اگر سر سال خمس شخصی رسید و سرمایۀ او (اعم از موجودی و مطالبات) مثلاً ده هزار تومان بود. از طرفی پنج هزار تومان مدیون است؛ مثلاً می گوید: این ده توپ پارچه را نسیه از تهران خریدم و بابت آن ها هزار تومان به بزاز تهران بدهکارم. (این قسمت را از مرحوم آیت الله بروجردی سؤال کردیم؛ نوشته شده بود که از سرمایه مستثنا می شود). و هزار تومان به خباز بدهکاریم و هکذا. آیا پنج هزار تومان برابر دین خمس دارد یا نه؟ فرض مسأله جایی است که دین خود را ادا نکرده تا سال او رسیده است.
بسمه تعالی، قرض هایی که برای مخارج سال خمس بوده و قرض هایی که در کسب حاصل شده است، باید استثنا شود. و خمس به آن ها تعلق نمی گیرد. و تفصیل در رساله های عملیه مذکور است.
[سؤال 4736] —-> 2267
7. مبلغ 20000 تومان که خمس آن داده شده بود، از پدرم قرض گرفته ایم و برای شرکت در قرعه کشی ماشین به حساب مشخص شده، واریز نموده ایم. الآن یک ماه به روز تعیین خمس سالمان باقی است. 20000 تومان اضافه نسبت به سال گذشته داریم. آیا می توانیم قرضمان را پس بدهیم و آیا برای این 20000 تومان باید خمسی بدهیم یا نه؟ پدرم چطور؟
بسمه تعالی، اگر زاید بر 20000 تومان که قرض کرده اید، پول دیگری دارید باید خمس بدهید و بر پدر شما که یک بار خمس آن را داده، دو مرتبه خمس واجب نیست.
[سؤال 4737] —-> 2157
4. اشخاصی که در بین سال برای مؤونه زندگی قرض می کنند و در آخر سال که می شود مبلغی استفاده کرده اند که به اندازه قرضی است که کرده اند یا بیشتر اولاً به اندازه قرض را می شود وضع کرد و خمس آن را ندهد یا خیر؟ و بر فرض جواز وضع و عدم وجوب خمس در سال بعد اگر از ربح همان سال بعد آن قرض سال گذشته را بدهد بدون دادن خمس با این که آن مبلغ که در سال قبل استفاده کرده بود و چون در مقابل آن قرض داشت خمس نداده بود موجود است و مصرف نکرده یا این که در این صورت باید خمس آن مبلغ که قرض سال گذشته را داده بدهد یا خمس آن مبلغ که از سال قبل مانده و خمس آن را نداده.
بسمه تعالی، قرض بر مؤونه از ربح استثنا می شود و اگر بعد از استثنا از ربح سال بعد دین را اداء کرد باید خمس آنچه را استثنا کرده فوراً بدهد.
[سؤال 4738] —-> 2142
4. با این بدهکاری که تا آخر سال یا تا چند سال دیگر دارم، آیا لازم است آخر سال به حساب رسیدگی شود؟
بسمه تعالی، لازم است و بدهی بر مؤونۀ سال کسر می شود.
[سؤال 4739] 2306
بسمه تعالی
1. شخصی که برای مؤونه خود قرض می کرد و آخر سال نمی آید حساب کند چند روزی یا یک ماهی تأخیر می اندازد موقع حساب می تواند به مقدار مؤونه که قرض گرفته از منافع همان سال وضع کند یا خیر؟
بسمه تعالی، مانع ندارد.
2. در کفاره تأخیر، اطعام کفایت می کند یا تسلیم مدّ، معین است؟
بسمه تعالی، مدّ طعام باید داد.
[سؤال 4740] —-> 2347
4. شخصی که حساب سال نگه نداشته و اموالی را ـ اعم از منقول و غیر منقول ـ خریده و از بابت خرید آن ها مبالغی هم بدهکار شده است، در حال حاضر تکلیفش چیست؟ آیا می تواند بدهکاری خود را جزء مؤونه حساب کند؟
بسمه تعالی، بدهی اگر برای خود آن اموال است از آن کسر می شود.
[سؤال 4741] 2307
بسمه تعالی
اگر کسی مقروض باشد آیا به مواد غذایی و غیره که در عرض سال خریده و اضافه آمده است خمس تعلق می گیرد؟
بسمه تعالی، اگر دین بر مؤونۀ سال باشد، می تواند از آنچه از درآمد کسب و حقوق سر سال باقیمانده کسر نماید.
[سؤال 4742] 2308
بسمه تعالی 4 / 3 / 1362
جناب مستطاب حجت الاسلام و المسلمین، حاج آقای رسولی؛ سلام علیکم
لطفاً این چند مسأله سؤال شود:
1. شخصی از بانک وامی گرفته جهت منزل یا کسب و غیره به مدت 15 سال؛ یک سال از تاریخ گرفتن گذشته و هنوز مصرف نکرده، آیا این پول خمس دارد یا نه؟
بسمه تعالی، خمس ندارد.
2. شخصی زمینی را از دیوانه ای خریده و سپس آن را به دیگری فروخته، تکلیف چیست؟
بسمه تعالی، معامله باطل است.
[سؤال 4743] 2309
بسمه تعالی
1. اگر کسی حساب سال خمسی دارد، در بین سال مقداری وام بگیرد، سر سال مقداری از آنچه وام گرفته زیاد بیاید، آیا خمس دارد یا نه؟ و در سال بعد آیا می تواند بدهکاری خود را که از سال قبل مانده از مؤونه بپردازد؟
بسمه تعالی، خمس ندارد و می تواند از ربح بین سال بپردازد.
2. بنا بر آنچه در تحریر آمده است «در مال مجهول المالک علی الاحوط اجازه از حاکم شرع می خواهد» خواهش دارم اجازۀ پرداخت مال مجهول المالک به فقیر بدهید؟
بسمه تعالی، شما مجازید اگر مال مجهول المالکی دارید به فقیر صدقه دهید.
3. اگر بعد از سی روز تردید در مسافرت تمام باید خواند، حالا آیا اگر به جهت دیگر شکسته می خوانده ـ مثل این که بیش از یک ساعت و دو ساعت از حد ترخص هر روز بیرون می رفته ـ آیا بعد از سی روز هم باید تمام بخواند؟
بسمه تعالی، حکم مذکور در صورتی است که در یک محل، سی روز متردداً بماند.
[سؤال 4744] 2310
بسمه تعالی 28 / 10 / 1361
حضرت امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی
محترماً این جانب مبلغی به طور قرض الحسنه به مدت یک سال از کسی دریافت نموده ام، که این مبلغ را کم کم در جایی پس انداز نموده تا در سررسید، یک جا کل مبلغ را پرداخت نمایم؛ لذا اعلام فرمایید که آیا برای مبلغ پس انداز شده، در پایان سال مالی خمس تعلّق می گیرد یا نه؟
بسمه تعالی، اگر قرض را پس انداز کرده اید خمس ندارد؛ ولی اگر از حقوق پس انداز کرده اید، در صورتی که قرض برای مؤونه سال باشد، به مقدار آن خمس ندارد.
[سؤال 4745] 2311
بسمه تعالی
محضر مبارک مرجع عالی قدر، حضرت آیت الله العظمی حاج آقا روح الله الموسوی الخمینی، ادام الله ظلّکم العالی علی رؤوس المسلمین
مستدعی است مسائل ذیل را جواب مرحمت فرمایید.
1. شخصی وسایلی از قبیل فرش و یا یخچال و یا سایر چیزهایی که جزء مؤونه حساب می شود خریداری می نماید ولی پول آن ها را در رأس سال نپرداخته و بدهکار است؛ آیا می تواند بدهکاری خود را از ربح آن سال کسر و استثنا کند و یا خیر؟
در ثانی، چنانچه اجناس خریداری شده را مدت دار خریده و باید در سال آتی پرداخت نماید ولی چون از مؤونۀ امسال است، در این صورت می تواند از ربح سال استثنا و کسر نماید و یا نمی تواند و باید ربح به دست آمده کلاًّ تخمیس شود توضیحاً بیان فرمایید.
بسمه تعالی، بدهی بر مؤونۀ سال از ربح بین سال کسر می شود ولی چنانچه بدهی را باید به اقساط بپردازد، اقساط هر سال از مؤونۀ آن سال محسوب می شود.
[سؤال 4746]
2. شخصی مبلغی از بانک قرض کرده و در مؤونه مصرف کرده ولی این پول را باید در سال های بعد به بانک بپردازد. آیا در رأس سال، این شخص می تواند مبلغی را که برای مؤونه قرض کرده، از ربح به دست آمده در همان سال، کسر و استثنا نماید و یا نمی تواند؟
بسمه تعالی، در این سال نمی تواند کسر کند و از ربح سالی که قرض را باید ادا کند کسر می شود.
3. شخصی از نظر نداشتن منزل مسکونی در مشقت است؛ ارباح به دست آمدۀ خود را قبل از فرا رسیدن سال به زوجۀ خود می بخشد تا چنانچه به حد کافی رسید منزل مورد نیاز خود را بتواند تهیه نماید. بفرمایید در این مورد، اشکالی هم وارد است یا خیر؟ و آیا خمس به زوجه یا زوج تعلّق می گیرد یا نمی گیرد؟
بسمه تعالی، در فرض مزبور باید خمس بدهد.
4. آیا می تواند انسان در نماز و روزه مقلد دو نفر بوده باشد؛ به این معنا که نمازش را در محل کار شکسته بخواند و روزه اش را به فتوای مرجع دیگر بگیرد؟
بسمه تعالی، با علم به این که یکی از دو فتوا صحیح نیست نمی تواند به این دو فتوا عمل کند و باید تقلید از اعلم یا محتمل الاعلمیه نماید و اگر ممکن نیست، به فتوای یکی عمل کند.
5. چنانچه انسان نذر کند برای برآمدن حاجتش پولی را به فقیر بدهد، آیا بعد از برآمدن حاجتش می تواند این پول را به واجب النفقۀ فقیر خود بدهد ـ مثل پدر و مادر و یا غیره ـ و یا نمی تواند.
بسمه تعالی، اگر در غیر نفقۀ واجبه صرف شود مانع ندارد.
[سؤال 4747] 2312
بسمه تعالی
خدمت حضرت مستطاب حجت الاسلام والمسلمین، آیت الله العظمی خمینی، مدّ ظله الشریف، با تقدیم سلام و تحیات، معروض است:
شخصی مقداری زمین موروثی دارد و مقداری هم مقروض می باشد؛ آیا وقت تخمیس لازم است زمین در مقابل قرض قرارداده شود و بقیه اموال او تخمیس گردد و یا از بقیه اموال قرض را پرداخت و یا کسر کند و بقیه باقیمانده را تخمیس نماید.
بسمه تعالی، قرض اگر از برای مؤونه سال بوده، می تواند از ارباح کسر و خمس بقیه را بدهد.
[سؤال 4748] 2313
بسمه تعالی
1. زیدی در آخر هر سال که به حساب مازاد خود رسیدگی می کرد مثلاً اگر از نقد و جنس هزار تومان داشت و پانصد تومان مثلاً مقروض بوده، فقط خمس پانصد تومان را می داد، آیا به نظر مبارک شما صحیح است صرف مقابله مازاد با دین یا ادای آن قبل از تمام شدن سال از مؤونه است؟
بسمه تعالی، اگر قرض مذکور برای معاش بین سال بوده باید استثنا شود اگر چه نپرداخته باشد ولی در قروض دیگر تا نپرداخته مؤونه نیست و باید خمس بدهد.
2. سوغاتی که زائرین از مکه و کربلا برای اقارب و دوستان می گیرند چنانچه تا وقت رساندن به آن ها چند ماهی از سال خمسشان بگذرد آیا از مؤونه سال قبل است که سفر کرده یا باید تخمیس گردد؟
بسمه تعالی، باید تخمیس شود.
3. فرموده اید احتیاط واجب در اموالی که نمی داند مکلف که در بین سال تهیه نموده یا بعد از گذشتن سال، صلح با حاکم شرع است، آیا کسی که سال نداشته در غیر سال اول به چه نحو می تواند بین سال و آخر سال را تمیز بدهد و اصولاً تعیین سال را برای تاجر و کاسب و امثال این ها واجب می دانید؟ یا خیر؟
بسمه تعالی، کسی که سال نداشته و اجمالاً می داند به او خمس تعلق گرفته با او به طور مصالحه انجام دهید و سال را از همان وقت مصالحه قرار دهید.
4. صاحبان اغنام و احشام که در کوهستان ها به سر می برند دیده شده بعضی سال خمس خود را اول فروردین قرار داده اند، در حالی که کاه و علفی که تهیه نموده اند تا اول خرداد مثلاً باید به صرف آن حیوانات برسانند، آیا به نظر حضرت آیت الله از این قبیل اشیا جزء مؤونه سال قبل محسوب می شود، یا ملاک همان اضافه و مازاد است در آخر سال کیف کان.
بسمه تعالی، در آخر سال باید خمس بدهند.
5. اشخاصی که شغل آن ها سفر نیست ولی کار و شغل آن ها در سفر است مانند معلمین مثلاً و باید مسافت بیش از چهار فرسخ را هر روز یا هر هفته طی کنند تکلیف نماز و روزه آن ها در دوران سال چیست.
بسمه تعالی، قصر است.
6. دختری که از قم به تهران شوهر می رود چنانچه برای دیدن والدین و اقاربش که به قم عودت می کند نخواهد ده روز بماند تکلیف عباداتش چیست و آیا وطن اصلی پدر با وطن اتخاذی او در این مسأله فرقی دارد یا خیر و آیا قصد دختر را در اعراض و عدم اعراض ذی دخل می دانید یا خیر.
بسمه تعالی، اگر وطنش بوده تا اعراض ننموده حکم وطن دارد و نمازش تمام است.
7. مأذون از قبل حاکم شرعی چنانچه خود مورد برای اخذ وجوهات باشد می تواند از سهم امام و غیره ابتداءً برای خود قبول کند بعد به مستحق دیگر از طلاب در مورد سهم امام، و مظالم و زکوات در مورد سایر فقرا بپردازد یا خیر.
بسمه تعالی، بَسته به اجازه هست.
8. فرموده اید: سهم سادات هم، با اذن حاکم شرع باید به سادات داده شود، آیا کسی که در این مسأله از مرحوم آیت الله بروجردی تقلید نکرده بوده ولی در مسائل دیگر مقلد بوده ولو فرضاً یک مسأله تقلید کرده باشد اجازه می فرمایید در این مسأله از فتوای ایشان استفاده کند یا خیر؟ چون مکرر سهم سادات به سادات فقیر مثلاً داده به خیال این که در سهم سادات اجازه لازم نیست.
بسمه تعالی، مانع ندارد.
9. پدر و پسری است که در زندگی نسبت به همدیگر نهایت احترام قائل می شوند و یک جا تا به حال زندگی نموده اما تا حدی حساب مداخل هر یک در دست خود می باشد و سال خمس هر دو هم به نحو اشتراک یک روز بوده آیا در آخر سال دخل هر کدام را با قرض دیگری می شود کسر و انکسار کرد یا هر کدام مداخل و قروضشان مربوط به خودشان است.
بسمه تعالی، اگر شرکت نداشته اند هر کدام دخل و خرجشان علی حده است.
10. معمول است بعد از نمازها اول به حضرت اباعبدالله علیه السلام، بعد به حضرت امام هشتم علیه السلام، سپس به حضرت ولی عصر ارواحنا له الفداء سلام می کنند، آیا این کیفیت دستوری رسیده یا نه و به نظر شریف شما رجحان دارد اگر دستوری نرسیده باشد؟
بسمه تعالی، سلام به ائمّه هدی مستحب است.
[سؤال 4749] —-> 6815
3. کسی که قرض دارد و می داند آخر سال چیزی زیاد نمی آورد، آیا باید حساب سال داشته باشد و حساب کند یا خیر؟
بسمه تعالی، در فرض سؤال، لازم نیست.
[سؤال 4750] —-> 6512
5. آیا می شود تمام آنچه مازاد بر خرج سال است ـ مثل پول نقد و مازاد مصرف مواد غذایی و وامی که در فوق به آن اشاره شد ـ همه را به پول حساب کند و جزو دارایی باشد؛ بعد بیاید آنچه بدهی دارد ـ مثلاً بدهی به اشخاص و بدهی به بانک از بابت وام فوق که مصرف نکرده ـ را هم جمع بزند و جمع آن را که بدهی حساب می شود، از دارایی کم کند و هرچه می ماند، خمس آن را بدهد؟ مثلاً هزار تومان مازاد مواد غذایی در منزل دارد و ده هزار تومان پول نقد دارد و صد هزار تومان پول وامی که گرفته است، جمعاً یک صد و یازده هزار تومان دارایی حساب کند؛ بعد حساب کند نود هزار تومان به بانک بدهکار است و پنج هزار تومان به یک نفر دیگر بدهکار است، جمعاً نود و پنج هزار تومان بدهکار است و خالص آن شانزده هزار تومان برایش مانده که خمس آن را حساب کند و بدهد.
بسمه تعالی، بدهی اقسامی دارد که در رساله ذکر شده است و برای تصفیۀ حساب می توانند نزد یکی از وکلای این جانب مراجعه کنند.
[سؤال 4751] —-> 5429
7. سر سال من رسید و 5000 تومان منفعت سال دارم که باید خمس آن را بدهم ولی 5000 تومان یا بیشتر و کمتر بدهکاری دارم، تکلیف من چیست؟
بسمه تعالی، بدهی اگر بابت مؤونه باشد از درآمد کسر می شود.
[سؤال 4752] —-> 927
4. آیا با وجود حدود ده هزار تومان قرض، به پول پس انداز ـ حدود دو یا سه هزار تومان ـ خمس تعلق می گیرد؟
بسمه تعالی، اگر پس انداز و قرض، مربوط به یک سال باشد و قرض، بابت مؤونه باشد، پس انداز آن سال، خمس ندارد.
[سؤال 4753] —-> 1012
4. شخصی سر سالش رسیده؛ ولی 20 هزار تومان به صندوق قرض الحسنه بدهکار است که ماهی هزار تومان می دهد. آیا این 20 هزار تومان را کم کند از منفعت خود یا نه؟
بسمه تعالی، اگر قرض برای مؤونه بوده، مبلغی که قسط همان سال است کسر می شود.
[سؤال 4754] —-> 2296
3. اگر کسی در شش ماهۀ اول سال خود، درآمدی نداشته باشد و از سرمایۀ خود در مؤونه صرف کند و در شش ماهۀ بعد مقداری ربح حاصل گردد آیا می تواند با آن مقدار ربح، سرمایۀ خود را ترمیم کند، بدون آن که خمس آن مقدار را بدهد یا باید خمس آن ربح حاصله را بعد از گذشت سال ادا نماید؟
بسمه تعالی، اگر سرمایۀ او در جریان کسب است می تواند از ربح نقص سرمایه را تتمیم کند.
[سؤال 4755] —-> 2037
2. کسی که برای خریدن خانه بدهکار بانک می باشد و روزی را سال نگهداشته و اقساط بانک همه ماهه باید پرداخت شود، سر سال وضعیت خمسش چگونه است، با توجه به این که به بانک بدهکار است ولی ممکن است علاوه بر پرداخت یکی از اقساط مبلغی نقد برایش بماند.
بسمه تعالی، هر مقدار از اقساط که در بین سال پرداخت شده جزء مؤونه همان سال محسوب است و خمس ندارد.
[سؤال 4756] —-> 1673
4. اگر کسی سر سالش مقداری از درآمدش اضافه آمد، در صورتی که بدهکاری به افراد یا بانک ها دارد و هنوز وقت پرداخت آن قسط ها نرسیده، آیا این درآمد سالیانه خمس دارد یا نه؛ در صورتی که اگر خواسته باشد بپردازد باز هم بدهکار می باشد؟ و آیا شهریۀ طلاب اگر مقداری از خرج آن ها اضافه بیاید سر سال خمس دارد یا نه؟
بسمه تعالی، بدهی که باید سال بعد پرداخت شود از درآمد سال کسر نمی شود، و اضافۀ شهریه خمس ندارد.
[سؤال 4757] 2314
بسمه تعالی
بنده می خواستم زمینی را بخرم چون پول نقد می خواستند سی هزار تومان وام برداشتم و بعد معامله مان نشد و زمین مناسب دیگر پیدا نکردم و این پول را در بانک گذاشتم تا آماده باشد و این پول در بانک سال به رویش آمد و در مدت یک سال ده هزار تومان قسط او را داده ام و بیست هزار تومان هنوز مقروضم، کدام یک از این ها خمس دارد یا اصلاً ندارد، حکم الله را بیان فرمایید.
بسمه تعالی، مبلغ پرداختی قسط وام اگر از درآمد کسب پرداخت شده خمس دارد.
[سؤال 4758] —-> 155
6. شخصی به طور مثال پانصد تومان پول به کسی مقروض است و پانصد تومان هم سهم مبارک امام علیه السلام بدهکار است و موجودی وی پانصد تومان است؛ پانصد تومان را به کی بدهد؟
بسمه تعالی، هر دو، دین است؛ اگر یکی دارای رجحان باشد، ترجیح دهد والاّ مخیّر است و چنانچه بتواند در فرض مسأله، به حاکم شرع مراجعه و اجازه بگیرد و صرف در دین غیر سهم کند.
[سؤال 4759] —-> 1890
12. کسانی که در آخر سال به حساب سال خود می رسند دیونی دارند آیا کسر دیون کفایت می کند یا باید ادا کنند به حکم اداء الدیون من المؤونه؟
بسمه تعالی، اگر دین برای مؤونه همین سال بوده استثنا می شود هر چند اداء نشده باشد و در سایر دیون در صورتی که در بین سال ادا شده باشد استثنا می شود وگرنه مستثنا نیست.
[سؤال 4760] —-> 1849
2. این دیون مربوط به 35 سال قبل به این طرف بود، ولی کفاره را کلاً و یک جا از محل درآمد آخرین سال خود انجام داده ام و نه آن که از درآمد هر سال به طور جداگانه کفاره آن سال را تأدیه نمایم.
در این صورت وضع شرعی آن چگونه است؟
بسمه تعالی، اشکال ندارد و خمس واجب نشده است.
[سؤال 4761] —-> 4805
5. کسی که مقداری برنج، ذرّت غذایی و بعضی از لوازم زندگی دارد که در سال استفاده نشده، یا محصول قبل، بعد از به دست آمدن محصول سال جدید، باقیمانده و طرف مقداری بدهکاری دارد، آیا به این اموال خمس تعلق می گیرد؟
بسمه تعالی، باقیماندۀ اجناس خمس دارد و اگر بدهی برای مؤونه سال باشد کسر می شود.
[سؤال 4762] —-> 6512
2. در مورد وام فوق، با توجه به این که وام گیرنده هر ماه، مبلغی بابت اقساط وام به بانک پرداخت می کند و با توجه به این که مقداری از وام را از حقوق خود یا درآمد کسب به طور اقساط ماهیانه به بانک پرداخت کرده، ولی تمام مبلغ وام را دارد و خرج نکرده، حال وقتی که سر سال رسید و بخواهد خمس خود را حساب کند، چه صورتی دارد؟
بسمه تعالی، هر مقدار از وام را که ادا کرده خمس دارد.
[سؤال 4763] —-> 6817
5. فردی احتیاج به مسکن دارد و خانه ای را به طور اقساط می خرد یا پول آن را قرض می نماید و در ظرف چند سال می پردازد. آیا به پولی که هر سال در بین سالش ادا می نماید خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
بسمه تعالی، پولی که در هر سال بابت بدهی مسکن مورد حاجت پرداخت می شود از مؤونه همان سال محسوب است و خمس ندارد
[سؤال 4764] —-> 2115
2. کسی که مقروض است و پول جمع می کند تا قرض خود را بدهد، اگر از این پولی که جمع می کند سال بگذرد آیا خمس به آن تعلق می گیرد یا خیر؟
بسمه تعالی، پولی که جمع می کند سرسال خمس دارد، مگر این که قرض برای مؤونه همان سال باشد.
[سؤال 4765] —-> 7230
2. برای ساختن خانۀ مسکونی، مبلغی در سال جاری به عنوان وام دریافت کرده ام که ماهیانه مبلغ 000 / 20 ریال بپردازم؛ چون بازپرداخت وام به سال بعد خواهد کشید، دو سؤال مطرح می شود:
الف. آیا این جانب موظّفم خمس این وام را در پایان سال 1361 بپردازم، با توجه به این که شروع ساختمان در سال 1362 شمسی خواهد بود؟
ب. آیا حق دارم از درآمد سال 1362 اقساط وام را بدون محاسبۀ خمس آن بپردازم؟
بسمه تعالی، وام خمس ندارد و دادن اقساط از درآمد مانع ندارد و خمس ندارد؛ مگر این که پولی که قسط وام آن پرداخت شده، سر سال باقی بماند.
[سؤال 4766] 2315
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی
1. شخصی که منزل مسکونی ای که در شأن اوست، در چند سال از ربح کاسبی اش بخرد، آیا خمس دارد یا نه؟
بسمه تعالی، اگر منزل را بر ذمه خریده و تدریجاً از ارباح پرداخته، خمس ندارد.
2. در صورتی که فردی سال داشته باشد و زمین درخت داری را برای امرار معاش، با پول قرضی به مبلغ دو هزار و پانصد تومان می خرد و پس از چند سال، خمس پول اصل زمین را می دهد و پس از پانزده سال، آن را به دوازده هزار تومان می فروشد. آیا خمس ترقی و اصل آن زمین بر او واجب است؟
بسمه تعالی، اگر ترقی قیمت بعد از ادای خمس حاصل شده، خمس آن واجب نیست.
3. ساداتی که به ظاهر مؤمن و فقیر هستند، ولی در بعضی از کارها سهل انگاری می کنند، آیا می شود به آنان سهم سادات داد یا خیر؟
بسمه تعالی، در صورتی که متجاهر به فسق نباشند مانع ندارد، ولی باید با اجازۀ حاکم شرع باشد.
[سؤال 4767] 2316
بسمه تعالی
پس از دعا برای آن امام عزیز و آرزوی پیروزی رزمندگان اسلام در جبهه های حق علیه باطل، خواهشمند است به مسائل زیر پاسخ فرمایید:
1. شخصی برای تعمیر خانه و پرداخت قسمتی از پول اتومبیل، جهت استفاده شخصی، از مردم قرض می گیرد و تا پایان سال مالی می داند که نمی تواند قرض خود را پرداخت نماید، آیا بر قرضی که در سال بعد می پردازد خمس تعلّق می گیرد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر به حساب احتیاجات زندگی قرض نموده، پرداخت بدهی از درآمد سال بعد خمس ندارد.
2. شخصی مبلغی سهمین بدهکار است و مسأله را از دفتر امام سؤال نموده و طبق دستور دفتر امام، مبلغ بدهی سهمین را به تدریج می پردازد، اما نه به دفتر امام، بلکه به دفتر آیت الله منتظری و تا کنون مبلغی پرداخت و رسید دریافت نموده، آیا بقیۀ سهمین را به دفتر آیت الله منتظری یا به اشخاص دیگر بدهد اشکالی ندارد یا باید به دفتر امام ارسال دارد؟ در صورت دوم، شمارۀ حساب و آدرس صحیح را اعلام فرمایند.
بسمه تعالی، باید بر طبق اجازه ای که گرفته عمل نماید.
3. شخصی خانه ای را در پانزده سال پیش تهیه کرده و مسلّم می داند که خمس بدهکار نیست و پول زمین خانه را خمسش را پرداخته است و هر وقت از خرج سال زیادتر داشته، خمس پرداخت نموده، ولی حالا فراموش کرده که آیا آنچه در خلال سال تهیه نموده خمس داده یا جزء مؤونه به حساب آورده؛ اکنون می خواهد خانه را ـ چون در جوار حمام است و زیاد ناراحت هستند خانواده اش ـ بفروشد و خانۀ دیگری تهیه کند؛ آیا به مجرد فروش باید خمس بدهد ولو این که این پول را گرفته و به فاصلۀ چند روز بابت بهای خانۀ جدید پرداخت می نماید؟
بسمه تعالی، در فرض مرقوم، باید پول فروش خانه را احتیاطاً بپردازد.
4. شخص دیگری دارای سه باب خانه است که اولی را در حدود 20 سال گذشته تهیه نموده و حساب سال داشته و در خلال سال تهیه نموده؛ دومی و سومی را در اوان انقلاب یکی را خریداری و دیگری را ساخته و آن یکی را که ساخته هنوز تکمیل نشده؛ آیا سهمین این خانۀ در دست ساختمان، طبق پولی است که خرج شده و می شود یا طبق قیمت فعلی است؟ زیرا به علت نبودن پول، حدود سه سال طول کشیده که به تدریج ساخته شده و قبلاً زمین و مصالح ارزان بوده.
و خانه ای که ساخته خریداری نموده، آیا سهمین طبق قیمت خریداری شده باید پرداخت شود یا قیمت فعلی تخمیس شود؟ و چون پرداخت سهمین یک جا مقدور نیست، لازم است یکی از خانه ها را بفروشد و سهمین را بدهد یا این که به تدریج بپردازد اشکالی ندارد؟ نظر عالی را اعلام فرمایید.
بسمه تعالی، به قیمت فعلی خمس دارد.
[سؤال 4768] —-> 1745
6. پولی به مبلغ 18 هزار تومان در بانک اسلامی به سپرده گذاشتم و فعلاً قرض دارم. پس از آن که وامش تمام شد، آیا این پول خمس دارد؟ در صورتی که این پول هم قرض بوده، ولی پرداخت شده حکم آن چیست؟
بسمه تعالی، اگر قرض برای گذاشتن پول در بانک بوده و از ارباح مکاسب ادا شده، باید خمس مبلغی که در بانک موجود است را بدهید و اگر وام دیگری در بین هست، تفصیلی دارد که در رساله عملیه ذکر شده است.
[سؤال 4769] —-> 2033
9. خمس را از پول غیر مخمس می شود داد یا خیر؟
بسمه تعالی، مانع ندارد ولی مقدار خمس موجود در آن، به جای خودش حساب می شود؛ مثلاً اگر بیست تومان بدهکار باشد و از پول غیر مخمس خواست بدهد، باید بیست و پنج تومان بدهد.
[سؤال 4770] —-> 1971
2. اگر مقداری پول قرض کرده باشم برای مخارج ازدواج یا خرید بعضی از وسایل مورد نیاز زندگی و مقداری از حقوقم را در هر ماه بابت این قرض بدهم، باز هم در این مورد خمس به اموال بنده تعلق می گیرد یا نه؟
بسمه تعالی، هرچه که در بین سال بابت بدهی مزبور پرداخت شده خمس ندارد.
[سؤال 4771] 2317
بسمه تعالی
قم، دفتر محترم امام خمینی، سلّمه الله تعالی، با تشکر قبلی و عرض معذرت
با این که می دانم مشغلۀ آن امام همام و دفتر وابسته خیلی زیاد است، لیکن جواب این مسأله را چون در رساله ها پیدا نکردم، استدعا دارم از آیت الله خمینی جواب این مسأله را جویا شده و ارسال فرمایید.
شخصی که از یکی از بانک ها یا مؤسسه دیگری وام می گیرد تا در ظرف چند سال به اقساط ماهیانه بپردازد، آیا در رأس هر سالی که برای حسابرسی خمس خود معین نموده، باید کلیه بدهکاری خود را به آن مؤسسه به حساب بدهی های خود بگذارد و یا اگر اقساطی از سال گذشته اش را نپرداخته، فقط بایستی به حساب بدهی های خود بگذارد؟
بسمه تعالی، دین اگر برای مؤونه است، قسط هر سال از درآمد آن سال استثنا می شود.
[سؤال 4772] —-> 1970
2. در قباله و سند ازدواجمان ثبت شده است که بابت جهیزیه بیست هزار تومان به متعلقه بدهکارم و باید به مرور بپردازم و یا اثاث منزل و مایحتاج زندگی را فراهم نمایم. حال آیا می بایست اول این مبلغ پول و دین را ادا نمایم؟ ناگفته نماند، پیش از این که خمسی داده باشم ازدواج کرده بودم. چنانچه مبلغ جهیزیه را پس انداز نمایم تا بیست هزار تومان تکمیل شود، و این پس انداز در عرض دو سال باشد، خمس به آن تعلق می گیرد یا خیر؟
بسمه تعالی، طلب زن تا ادا نشده، استثنا نمی شود و اگر پس انداز کنید، باید خمس آن را بدهید.
[سؤال 4773] 2318
بسمه تعالی 15 / 1 / 1361
حضور مبارک رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، آیت الله العظمی خمینی، مدّ ظله الشریف، با تقدیم تحیت و سلام
مسائل ذیل جواب مرقوم شود جزاکم الله عن الاسلام و اهله خیراً.
1. آیا شخصی می تواند در سر سال وام های طویل المدت را به تمامه کسر نموده و سپس تخمیس اموال کند یا خیر؟
بسمه تعالی، وام اگر برای مؤونه بوده، قسط هر سال از درآمد آن سال کم می شود.
2. اجازه می فرمایید از سهم مبارک امام علیه السلام خرج احداث و یا تعمیر مسجد شود به خصوص در صورت عدم تمکن؟
بسمه تعالی، محتاج به اجازه خاص است.
3. شخصی که سال جهت تخمیس اموال نداشته ولی به تدریج در خلال چند سال مبلغی داده؛ فعلاً که اقدام به تخمیس سرمایه می کند، مقدار مزبور را می تواند به حساب بیاورد و کسر کند یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر بابت سهمین داده و مورد هم مصرف سهمین بوده قبول است.
4. شخصی به مقدار مصرف لبنیات منزل خود گاو و گوسفند دارد. آیا تخمیس آن ها هم مثل سرمایه اش لازم است یا خیر؟
بسمه تعالی، حکم سرمایه دارد.
[سؤال 4774] 2319
بسمه تعالی
شخصی که سال دارد، در بین سال خانه ای که مورد احتیاجش است می خرد و با خریدن خانه، مبلغی بدهکار می شود که باید ظرف دو سال پرداخت نماید؛ الآن که اول سالش رسیده، آیا لازم است بدهکاری خود را از سرمایه کسر نماید یا نه؟
بسمه تعالی، اقساط بدهی بابت خانه در هر سال، جزء مؤونۀ آن سال محسوب است و از درآمد آن سال کسر می شود.
[سؤال 4775] 2320
بسمه تعالی 14 / 6 / 1358
حضور مبارک زعیم عالی قدر، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی، از درگاه احدیت سلامت، توفیق و طول عمر آن رهبر ارجمند را مسألت می نمایم و توأمان با احترام، استفتای مشروحۀ زیر را از نظر مبارک می گذرانم و امید بذل عنایت دارم:
آیا به مبالغ باقیمانده از مخارج سال و یا پس انداز خمس تعلق می گیرد، در حالی که برابر آن و شاید چند برابر، بدهی وجود دارد؟
توضیح این که بدهی، مربوط به اخذ وام از بانک برای تهیۀ منزل است و در حدود یک سال از اقساط اصل بدهی و بهرۀ آن، پرداخت و حدود چهارده سال دیگر از اقساط باقی است. اکنون چند حالت ممکن است تصور گردد:
1. ان شاء الله پس از تحقق کامل حکومت حقۀ اسلامی ظرف چند سال آتی ممکن است بهره، از اقتصاد مملکت حذف وحتی عطف به ماسبق گردیده و فقط اصل مبلغ را مطالبه بنمایند؛ در این صورت شاید صواب این باشد که فعلاً پرداخت اقساط ادامه یابد تا پس از تقریباً شش سال، وجوه پرداختی به بانک به عنوان تأدیۀ اصل بدهی تلقّی و با استفاده از معافیت بهره بتوان سند خانه را آزاد نمود. در چنین حالتی همه ساله مبلغی پس انداز باقی می ماند.
2. علاوه بر پرداخت اقساط، پس اندازهای هر سال جمع آوری شود تا بتوان پس از چند سال، با قدرت مالی کافی به بانک مراجعه نمود و با پرداخت اصل بدهی، خواستار تعدیل بهرۀ متعلقه و آزاد نمودن سند گردید.
در هر دو حالت، آیا به پس اندازها خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
چنانچه مبالغ پس انداز بیش از مخارج عائله و سفر حج باشد، آیا مستطیع بودن محقق شده است و سفر حج واجب گردیده یا خیر؟
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته، با تجدید احترام
بسمه تعالی، اقساط هر سال از دین خانه، مؤونه همان سال است که خمس ندارد و پس انداز زاید بر آن باید تخمیس شود؛ و اگر در وقت ادای اقساط بتواند دین را ادا کند، در فرض مذکور استطاعت حاصل می شود.
[سؤال 4776] —-> 1878
8. قرض بین سال را از مالی که خمس به او تعلق دارد در سال های بعد می تواند داد و همچنین قرض سال قبل را یا نه؟
بسمه تعالی، ادای قرض بابت سرمایه و قرض دستگردان بدهی خمس از مؤونه نیست و قرض بابت مؤونه سال ربح از ربح استثنا می شود و سایر قرض ها در صورت ادا در سال ربح جزو مؤونه محسوب می شود و خمس ندارد.
[سؤال 4777] 2321
بسمه تعالی
محضر مبارک رهبر انقلاب و مرجع عظیم الشأن، امام خمینی
این جانب ساکن شهرستان لنگرود می باشم و چون مقلد حضرت امام می باشم نظرات ایشان را در مورد مسألۀ زیر خواستارم:
این حقیر یک منزلی داشتم که کوچک بود و تصمیم به تعویض آن نمودم. چون که از نظر جا و مکان در تنگنا بودیم لذا منزل قدیمی را فروخته و مبالغی هم که در زیر درج می شود از سرمایه ام ـ که تماماً خمس آن را پرداخت کرده بودم ـ روی هم پرداخت کردم برای خرید و در ضمن، چون باز کسری داشتم در خلال حدود دو سال که کاسبی می کردم الباقی کسری را در حین درآمدم پرداخت کردم. سؤال می شود آیا این مبلغ اضافی را که در خلال کار کردن داده ام برای خرید خانه، خمس به آن تعلق می گیرد یا نه؟ و از قبل هم مقداری به حضرت ایشان بدهکار بودم که توسط نمایندۀ محترم ایشان در لنگرود به طور اقساط پرداخت می کردم و چون پول، جهت خرید خانه کسر داشتم اجازه گرفتم که این خانه را بخرم و بدهی قبلی را که حدود (000 / 330) ریال می باشد به طور اقساط بپردازم؛ فقط راجع به مبلغ الباقی که از درآمد گذاشته ام می خواهم بدانم آیا خمس بدهم یا نه؟
کل سرمایه که خمس آن را پرداخت کرده ام: 179 / 127 / 9 و فروش خانۀ قدیمی: 000 / 115 / 3 که مجموعاً 179 / 242 / 12 ریال می باشد.
خرید خانۀ جدید همراه با فرش و موکت: 160 / 378 / 17
این مبلغ یعنی 981 / 135 / 5 ریال را در حین کاسبی کردن از درآمدم در مدت یک سال و اندی پرداخت کرده ام که خمس آن را نپرداخته ام.
توضیحاً: چون از نمایندۀ محترم شما اجازه گرفته بودم که اجازه دهید سال دوم حساب شما را (شخصی) رسیدگی کنم و پس از انقضای دو سال در تاریخ مقرّره رسیدگی کردم با ایشان که مبلغ فوق (981 / 135 / 5 ریال) را آیا خمس آن را بدهم یا خیر؟ خداوند سایه شما را از سر ما کم نکند. والسلام
بسمه تعالی، از درآمد کسب، هر مقدار که در بین سال صرف ادای بدهی خانۀ مسکونی شده خمس ندارد.
[سؤال 4778] 2322
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی دام عزّه
ضمن عرض سلام به عرض عالی می رساند:
1. این جانب که کارمند بانک ملی هستم، از وامی که معمول است به کارمندان می دهند منزلی در هفت سال پیش خریدم، ولی به علت عائلۀ زیاد و کوچکی منزل، برای خرید منزل بزرگ تری یا توسعۀ ساختمان منزل فعلی، مبلغی مجدداً وام دریافت نمودم که هنوز موفق به انجام هیچ کدام از آن ها نشده ام، در حالی که پول موجود و حساب سالم فرا رسیده است (سال مالی 15 / 7 / 61) البته هنگام دریافت وام، قصد بر این بوده است که اگر موفق به خرید منزل و یا تکمیل ساختمان نشوم، وام مذکور را به حساب بانک واریز کنم.
قابل توضیح است که اقساط این وام، ماهانه از حقوقم کسر می شود، آیا من می توانم به تعداد اقساطی که از وام پرداخت نموده ام محاسبه و در حساب سال، منظور دارم یا باید خمس تمام پول وام را که موجود است و برای منظور فوق الذکر دریافت شده، بپردازم؟ زیرا به علت مشکلات ناشی از جنگ و کمبودها در منطقه موفق به خرید منزل مورد نظر یا توسعۀ ساختمان نشده ام و در صورتی که بعد از حساب سال، موفق به خرید منزل بشوم چگونه عمل کنم؟ و اگر بخواهم پول را به حساب بانک واریز کنم چگونه عمل کنم در حالی که در اصل، پول مال من نیست، ولی باید 000 / 450 ریال آن را بابت خمس پرداخت کنم؟ نظر مبارک را نسبت به چگونگی محاسبۀ بدهی و ادای دین بفرمایید؟
بسمه تعالی، هر مقدار از اقساط وام که پرداخت نموده اید خمس دارد.
2. چنانچه منزلی که دارم برای نیاز به منزلی بزرگ تر می خواهم بفروشم، تفاوت قیمت خرید را باید فی المجلس خمسش را بدهم یا باید بگذارم سر سال مالی، چنانچه اضافه درآمدی بود، مانده را خمس بدهم؟ در حالی که به علت نیاز به منزلی بزرگ تر، مقداری پول وام گرفته ام تا منزل جدیدی خریداری کنم.
بسمه تعالی، اگر وام خانه یا بعض آن پرداخت شده، بعد از فروش، نسبت به مقدار پرداخت شده خمس واجب است فعلاً.
[سؤال 4779] 2323
بسمه تعالی 15 / 4 / 1361
دفتر امام خمینی، خواهشمند است جواب سؤالات زیر را ارسال فرمایید.
خداوند بزرگ بر عمر رهبر انقلاب بیفزاید.
1. این جانب مبلغ 25000 تومان از بانک فرهنگیان، جهت خرید زمین، جهت احداث خانه وام گرفتم. اگر تا آخر سال زمین نخریدم و با توجه به این که ماهانه مبلغی در حدود 1200 تومان بابت قسط می پردازم، باید وجوهات آن را چطور بدهم؟
بسمه تعالی، هر مقدار که تا آخر سال قسط آن را داده، خمس دارد.
2. پدر و عمویم مشترکاً در ساری خانه ای خریدند و من در این خانه مستأجر هستم، آن ها حداقل هفته ای یک بار گاهی دو تا سه بار به ساری می آیند. فاصله تا ده ما 33 کیلومتر می باشد. نماز و روزۀ آن ها به چه صورت است؟ البته فرزندان آن ها برای تحصیل در آن خانه سکونت دارند؛ وضع نماز و روزۀ فرزندان آن ها هم چه حکمی دارد؟ لطفاً راهنمایی فرمایید.
بسمه تعالی، حکم مسافر دارند.
[سؤال 4780] 2324
بسمه تعالی
محضر مرجع عالی قدر حضرت آیت الله العظمی آقای خمینی، دام ظله العالی
مستدعی است مسائل ذیل را مرحمت فرمایید:
شخصی مبلغی وام جهت سرمایه کسبی و یا خرید منزل مسکونی از بانک یا اشخاص قرض می گیرد تا در چند سال به تدریج بپردازد؛ آیا در موقع حساب سال، این شخص باید مقداری را که در سال های آینده بدهکار است از موجودی خود کسر کند و چنانچه باقیمانده ای داشت تخمیس نماید و یا حکم دیگری دارد؟
بسمه تعالی، اقساطی که برای دین منزل هر سال می دهد، از مؤونه همان سال کسر می شود؛ ولی اقساط سرمایه را باید تخمیس نماید.