[سؤال 3785] 1874
بسمه تعالی
دفتر استفتائات امام خمینی مدّ ظله العالی
محترماً خواهشمند است نظر امام را راجع به دو مسأله زیر کسب و این جانب را مطلع فرمایید:
1. حدّ نصاب مقدار طلا که به آن زکات تعلق می گیرد چقدر است و اگر این طلا به صورت سکه و به عنوان هدیه گرفته شده باشد باز هم زکات به آن تعلق می گیرد؟
بسمه تعالی، مقدار نصاب و شرایط زکات در رساله ذکر شده و به هدیه هم زکات تعلق دارد.
2. رطوبتی که از انسان هنگام معاشرت و «معاشقه» با همسر خود از او خارج می شود آیا حکم منی را دارد و غسل بر آن واجب است یا خیر و اگر حکم منی را ندارد آیا پاک است یا باید تطهیر گردد؟
بسمه تعالی، اگر یقین به منی بودن آن ندارد، غسل واجب نیست و پاک است.
[سؤال 3786] —-> 4851
2. آیا به چیزهایی که زینت زن ها حساب می شود، مانند النگو و گلوبند و چیزهای دیگر زکات تعلق می گیرد؟ جواب مرقوم فرمایید.
بسمه تعالی، به غیر مسکوک از طلا زکات تعلق نمی گیرد و همچنین طلایی که برای زینت استعمال می شود زکات ندارد.
[سؤال 3787] —-> 2069
2. طلاهای مسکوک، مثل اشرفی طلا و یک پهلوی ها که در این زمان به عنوان متاع و مثمن خرید و فروش می شود اگر به حد نصاب برسد زکات دارد یا خیر؟ همچنین پول نقرۀ مسکوکی که پنجاه سال یا شصت سال قبل در مملکت رایج بوده زکات دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، زکات دارد.
[سؤال 3788] 1875
بسمه تعالی
1. بعضی از پول های نقره که مسکوک است و در زمان سابق رایج بوده، ولی فعلاً به عنوان متاع و مثمن معامله می شود، و همچنین بعضی طلاهای مسکوک که به عنوان متاع و مثمن می شود، زکات آن ها واجب است یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر در گذشتۀ نزدیک رایج بوده، به نحوی که در عداد عتیقه جات محسوب نیست، بلکه به حساب پول مسکوک بر آن معامله واقع می شود، به نحوی که عنوان سکه در ارزش آن هم دخل دارد، حکم نقد رایج بر آن مترتّب است.
2. نظر کردن به عکس زن اجنبیه در صورتی که او را بشناسد جایز است یا نه؟ و بر فرض عدم جواز، مراد از شناختن چیست؟ همین که بداند ـ ولو اسماً ـ فلان زن، دختر یا عیال فلان شخص است، کافی است یا چیز دیگری مراد است؟
بسمه تعالی، نظر به عکس زن اجنبیه ای که او را به عنوان زن فلان شخص یا خواهر فلان ـ مثلاً ـ بشناسد جایز نیست علی الاحوط.
3. عینی که متعلَّق خمس است، اگر مالک بخواهد خمس آن را از مال دیگری غیر از پول ادا کند، جایز است یا خیر؟ چون در این مسأله بین تحریر و حاشیۀ عروه تفاوتی به نظر می رسد.
بسمه تعالی، احوط آن است که در سهم مبارک امام علیه السلام با رضایت مجتهد مرجع تقلید یا وکیل مجاز او [این کار انجام شود]
4. در بعضی از مراکز آموزشی دولتی، به بعضی از دانشجویان ماهیانه مبلغی به عنوان کمک هزینۀ تحصیلی پرداخت می شود، مشروط بر این که پس از پایان تحصیل به مدت معینی در استخدام دولت باشند، و در زمان استخدام هم حقوق این افراد با کسانی که بدون چنین تعهدی استخدام می شوند، تفاوت نمی کند؛ آیا عمل به این شرط لازم است یا نه؟ و در صورتی که می تواند به این تعهد عمل نکند، آیا اخذ مبلغ مزبور جایز است یا نه؟ و در صورت جواز، خمس دارد یا نه؟
بسمه تعالی، دریافت کمک تحصیلی مانع ندارد و مجرّد تعهد مزبور، الزام آور نیست و وجه ذکر شده خمس ندارد.
5. اگر کسی در تشهد، در کلمۀ «و رسوله» بعد از ادا کردن، یقین ندارد که صحیح ادا کرده، ولی ظن قوی دارد که صحیح گفته، آیا جایز است احتیاطاً تکرار کند یا نه؟
بسمه تعالی، احتیاط مانع ندارد.
6. مظالم و کفارات و صدقات واجبه را می شود به واجب النفقه داد یا نه؟
بسمه تعالی، در مواردی که در مصرف، فقر شرط است، نمی تواند به واجب النفقۀ خودش بدهد.
7. اگر به قصد یکی از سه سلام نماز «السلام» را گفت، آیا می تواند دنبالۀ سلام دیگری را به او ملحق کند یا نه؟
بسمه تعالی، مجزی نیست علی الاحوط.
[سؤال 3789] 1876
بسمه تعالی
پس از عرض سلام، از خداوند منان، تندرستی و توفیقتان را در راه پیشبرد اهداف اسلامی آرزومندم.
غرض از مزاحمت، طرح چند سؤال مذهبی می باشد:
1. طلاهایی که به مناسبت ازدواج، به کسی هدیه داده شده است، زکات دارد یا خیر؟ اصولاً زکات طلا چه مقدار می باشد؟
بسمه تعالی، اگر طلای مذکور، مسکوک باشد و برای زینت نباشد و به حد نصاب است، زکات دارد و شرایط و مقدار زکات، در رساله ذکر شده است.
2. کفاره برای قسم دروغ، چه مقدار می باشد؟ (ده نفر را که باید اطعام نمود، مقدارش چقدر است؟) و آیا همۀ وجه آن را می توان به یک شخص داد یا حتماً باید بین ده نفر قسمت نمود؟
بسمه تعالی، اطعام ده مسکین، کفایت از کفاره می کند و باید به ده نفر اطعام شود و به یک نفر کافی نیست و حد اطعام، این است که آن ها را سیر کند و می تواند به جای اطعام، به هر فقیر یک مد طعام ـ که تقریباً ده سیر است ـ بدهد.
3. در مورد کفارۀ روزه، آیا باید ده سیر طعام را به صورت غذا، کفاره داد یا وجه آن را نیز می توان پرداخت نمود؟ و آیا اگر فردی پنج روز کفارۀ روزه بدهکار باشد، همۀ آن را می تواند به یک شخص بدهد؟
بسمه تعالی، دادن وجه کفایت نمی کند و کفارۀ روزه، اگر کفارۀ تأخیر باشد، می تواند همه را به یک نفر بدهد؛ و اگر کفارۀ افطار عمدی باشد، باید برای هر روز، شصت مسکین را اطعام کند یا به هر یک از آن ها یک مد طعام بدهد؛ و می تواند کفارۀ چند روز را به همان شصت نفر بدهد.
4. آیا غسل نفاس بانوان پس از زایمان در روز دهم وضع حمل می باشد؟ و آیا غسل دیگری هم به عهدۀ او می باشد؟ مثلاً در روز هفتم غسل حیض هم دارد؟
بسمه تعالی، اگر خون تا ده روز ادامه داشته و قطع شود، بعد از قطع خون باید غسل نفاس کند و غسل دیگری قبل از آن نیست.
5. آیا خانمی که کارمند است ولی حقوقش را خرج مخارج زندگی می نماید و پس اندازی ندارد، آیا چون نفقه به عهدۀ همسرش می باشد و او موظف به خرج کردن برای زندگی نبوده است، به صرف این که کارمند است بر او حج واجب می شود؟
بسمه تعالی، اگر شوهر نفقه او را می پردازد و زن به مقداری دارد که به مکه برود و برگردد، مستطیع می شود.
6. کارمندی که هر ماه مقداری پول در بانک می گذارد، حتی اگر یادداشت نماید که هر ماه چقدر در بانک گذاشته است، باز هم سر سال نمی تواند خمس آن را حساب نماید ـ چون در طی سال مقدار پولی را که برداشت می نماید مشخص نیست که متعلّق به کدام ماه بوده است تا از خمس آن مقدار پول معاف شود اگر سر سال هر چقدر پول که پس انداز کرده است خمس آن را حساب نماید، پول ها در زمان های مختلفی پس انداز شده و تاریخ تعلّق گرفتن خمس به آن ها متفاوت است پس چگونه باید خمس آن را حساب نماید؟
بسمه تعالی، از وقتی اولین حقوق به حساب او ریخته شده را اول سال قرار دهد و آخر آن سال، خمس تمام پس انداز بین این سال را بپردازد.
[سؤال 3790] 1877
بسمه تعالی
سلام علیکم، با سلام و دعا به رهبر شیعیان جهان و ولی امر مسلمین، خواهشمند است به سؤالات شرعی زیر پاسخ فرمایید:
1. در رساله آمده است که زکات، بر سکۀ مسکوکی تعلق می گیرد که معاملۀ با آن، رواج داشته باشد. منظور از «رواج» بودن، در مسأله مذکور چیست؟
بسمه تعالی، منظور این است که در زمانی با این سکه، معامله می شده است.
2. آیا خمس، بر وسایلی که دختر برای زندگی آینده اش (جهیزیه) تهیه می کند، تعلق می گیرد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر مورد نیاز او است و باید آن را به تدریج تهیه کند، خمس ندارد.
3. مسأله فوق، در رابطه با پسر چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، حکم مسأله قبل را دارد و اگر تهیه کردن بر او لازم نیست، خمس دارد.
4. پولی را از بانک به عنوان وام گرفته ام که بانک، 12% بهره می گیرد و نمی دانم که این 12%، بهره است یا دستمزد. مسألۀ فوق چه صورت دارد و وظیفه شرعی ما در حال حاضر چیست؟
بسمه تعالی، به کیفیت مرقوم، بهره است و ربا، و حرام است.
[سؤال 3791] —-> 647
8. آیا زکات به سکه های طلایی که به عنوان هدیه به شخصی داده اند تعلّق می گیرد؟ و در صورت تعلّق گرفتن، به چه کسی باید داد؟ مثلاً می شود به حساب جبهه جنگ و یا دولت واریز کرد؟ آیا زکات سال های گذشته را نیز باید داد یا نه؟
بسمه تعالی، اگر شرایط وجوب زکات در آن جمع باشد و به حد نصاب برسد، زکات دارد و برای هر سال جداگانه زکات دارد و صرف آن برای جبهه مانع ندارد.