[سؤال 7960] 4179
بسمه تعالی 6 / 10 / 1358
سماحة مولانا الحجة آیت الله العظمی حضرت رهبر و زعیم عالی قدر اسلامی جناب آقای خمینی دامت برکاته
مسجد امام حسن مجتبی واقع در تهران؛ حقیر از بدو تأسیس 1374 تا کنون 1400 هـ . ق امامت آن را بر عهده دارم تولیت آن از طرف واقف بر عهده شخص دیگری است مسجد مزبور از لحاظ ساختمان فاقد سالن سخنرانی، کتابخانه و بعض دیگر از لوازم است و دارا بودن این لوازم مستلزم تخریب و تجدید بنای آن است و ساکنین محل از سال ها قبل این تقاضا را داشته و مصرانه آن را دنبال می کنند ولی متولی نامبرده موافق نیست آیا تخریب این مسجد به منظور تبدیل به احسن با عدم رضایت متولی مذکور مجوّز شرعی دارد یا خیر؟ مستدعی است نظر مبارک را صریحاً اعلام فرمایید.
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، تخریب مسجد جایز نیست.
[سؤال 7961] 4180
بسمه تعالی 21 جمادی الثانی 1403 ق
محضر زعیم عالی قدر و رهبر کبیر انقلاب جمهوری اسلامی، حاج آقا روح الله خمینی، روحی فداه، بعد التحیة و الثناء و ابلاغ عرض سلام، به عرض عالی می رساند:
شخصی زمینی را در چهار سال قبل به عنوان مسجد خریده، ولی صیغۀ وقف را جاری ننموده. اکنون در صد متری آن ـ با فاصلۀ کم ـ مسجدی بنا شده. آیا از جهت میزان شرعی می توان آن زمین را فروخته و خرج این مسجد یا جهت کمک به رزمندگان یا جنگ زده ها یا کارهای خیر دیگری صرف نمود یا نه؟
بسمه تعالی، اگر زمین وقف نشده، مالک شرعی می تواند هرگونه تصرفی در آن بکند.
[سؤال 7962] 4181
بسمه تعالی
حضور محترم دفتر استفتائات امام، سلام علیکم ورحمة الله
پس از ابلاغ سلام، محترماً معروض می دارد که در روستایی مسجدی ساخته اند دو طبقه، که طبقه اول ارتفاعش سه متر و طبقه دوم شش متر می باشد که در حدود یک سال و نیم استفاده شده، به خاطر این که طبقه دوم گرم نمی شد دیگر استفاده نکردند و بر اثر برف و باران مقداری از سقف طبقه دوم خسارت برداشته که امکان تعمیر طبقه دوم هست. اما عده ای از مردم می گویند که مسجد را خراب کنیم و مسجد یک طبقه بسازیم و این کار احتیاج به خرج بسیار زیادی دارد که قصد دارند مقداری از خودشان و مقداری از دولت کمک بگیرند. آیا این کار جایز است یا خیر؟ لطفاً حکم را بیان فرمایید.
بسمه تعالی، خراب کردن مسجد برای تجدید ساختمان مسجد و تعمیر آن مانع ندارد.
[سؤال 7963] —-> 770
2. مساجدی که برق و آب آن را می دهند آیا به خارج بردن آن به جهت کسب جایز است یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر خلاف مقرّرات یا خلاف مصلحت مسجد باشد جایز نیست.
[سؤال 7964] 4182
بسمه تعالی 18 / 5 / 1361
با درود به رهبر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی
محترماً به عرض می رسد که آیا این اتاق هایی که در گروهان ها و پاسگاه ها و بعضی از ادارات، به نام نمازخانه از آن نام برده می شود، حکم مسجد را دارند؟ مثلاً در موقع جنابت نمی شود داخل آن شد یا این که احترام دارد ولی به آن صورت حکم مسجد را ندارد؟ جواب این سؤال را لطفاً بدهید. قبلاً از همکاری شما تشکر می کنم.
بسمه تعالی، اگر مسجد بودن محل ثابت نیست احکام مسجد مترتب نمی شود.
[سؤال 7965] 4183
بسمه تعالی
حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دام بقاؤه
1. اگر اصل وقف مشخص نباشد برای مسجد مثلاً، آیا حکم مسجد دارد یا نه؟ و اگر اصل وقف معلوم باشد ولی مورد تصرف و مصرف آن مشخص نباشد، چه باید کرد؟
بسمه تعالی، تا عنوان مسجدیت در وقف محرز نشود، حکم مسجد مترتب نمی شود؛ و در صورت معلوم نبودن مصرف، صوری دارد که در تحریر مذکور است.
2. حائض بلاعادت، قبل از ده روز پاک شده؛ بعد از چند روز، قبل از ده روز خون دید و ادامه پیدا کرد تا بعد از ده روز؛ برنامۀ نماز و روزه و غیر آن، در وقت پاکی چگونه است؟
بسمه تعالی، خون دوم حیض نیست و نماز و روزۀ او در وقت پاکی صحیح است.
3. گفته شده اگر کسی نماز مغرب و عشا را عمداً یا سهواً نخواند، فردایش را باید به عنوان کفاره روزه بگیرد. آیا واجب است یا نه؟ در صورت وجوب، قضا یا کفاره دارد، اگر صوم را نگرفت؟
بسمه تعالی، اصل روزه در فرض مسأله و قضا و کفاره واجب نیست.
4. در نماز جماعت، مأموم از جلو متصل نیست، ولی از طرفین متصل است؛ چگونه است؟
بسمه تعالی، اگر کسی که در صف متأخر است بتواند صف جلو یا بعض افراد آن را ببیند نماز جماعتشان صحیح است.
[سؤال 7966] 4184
بسمه تعالی 5 ذی قعدة الحرام 1399 ق
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی
با عرض سلام، مستدعی است بیان فرمایید، واقف مسجد خود را متولی، و عزل و نصب امام مسجد را در حیطۀ تولیت خود قرار داده است. آیا صحیح است یا خیر؟
بسمه تعالی، جعل تولیت برای مسجد صحیح نیست، و عزل و نصب او اثر ندارد.
[سؤال 7967] 4185
بسمه تعالی 2 / 4 / 1361
دفتر امام خمینی مدّ ظله العالی
محترماً؛ چنانچه مسجد یا زمین یا ساختمانی، تولیت خاصی داشته باشد، دیگری بدون اجازۀ متولی می تواند تصرف کند یا خیر؟ لطفاً جواب مرقوم فرمایید.
بسمه تعالی، اصل ساختمان مسجد تولیت بردار نیست و تصرف در موقوفات مسجد یا موقوفات دیگر موکول به اجازه و نظر متولی شرعی است.
[سؤال 7968] 4186
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، دام ظله العالی
با تقدیم احترام، مسجدی است که موقوفاتی هم دارد. بانی مسجد و رقبات موقوفه، بر اساس وقف نامه ای برای مسجد و موقوفات، متولی و ناظر تعیین نموده و مدت متجاوز از یک قرن است که در تحت ید متولی و اعقاب وی بوده و هم اکنون متولی در شهر دیگری است و برای رسیدگی به امور موقوفه، برای خود نماینده ای تعیین نموده است. آیا می توان بدون اذن متولی و یا نمایندۀ او، در رقبات تصرف نمود و در آن مسجد نماز خواند یا نه؟
در خاتمه با تجدید احترام، دوام ظلّ عالی را مسئلت می نماید.
بسمه تعالی، مسجد تولیت بردار نیست و نماز خواندن در آن، موقوف بر اجازۀ کسی نیست، ولی تصرف در موقوفات مسجد، منوط به نظر و اجازۀ متولی شرعی است.
[سؤال 7969] 4187
بسمه تعالی 28 شوال المکرم 1399 ق
حضور مبارک آیت الله العظمی امام خمینی، دام ظله، با عرض سلام، مستدعی است بیان فرمایید:
تصرف در مسجد، مانند اقامۀ مجلس و استفاده از بلندگو و برق و فرش و غیره (غیر نماز خواندن) بدون اجازه و با نهی واقف و متولّی مسجد جایز است یا نه؟ متّع الله المسلمین بطول بقائکم
بسمه تعالی، جعل تولیت برای مسجد صحیح نیست و نهی واقف اثر ندارد. بلی، اگر برای اشیای مربوط به مسجد، متولّی خاصی قرار داده شده؛ تصرف در آن ها موقوف است به نظر او و مراعات جهت وقف.
[سؤال 7970] 4188
بسمه تعالی دوازدهم صفر 1403 ق
در خدمت اقدس عالی جناب الحاج آقانا آیت الله امام خمینی صاحب الموسوی مدّ ظله العالی
سؤال: از طرف اهالی و مؤمنین محله حسن آباد پست خانه، سرینگری 3 کشمیر هندوستان در باب انور شرعی مساجد شریف حسن آباد
عرض به خدمت اقدس عالی جناب این است که برای امورات مساجد شریف محله حسن آباد آغا مرحوم الحاج آغا سیدیوسف صاحب الموسوی الصفوی متولی خواهد بود آغاء مرحوم از جانب خود شخص سید محمد سعید باشندۀ حسن آباد بابت انتظام و انصرام این مساجد شریف ناظر مقرر کرده بود چون که آغای موصوف وفات کرد حکم در امورات شرعی این مساجد شریف در صورت عدم موجودگی متولی چه است و دخل در انتظام و انصرام از ناظر سید محمد سعید شرعی جواز دارد یا نه؟ از جوابش همه ما را عنایت فرمایید.
مزید عرض است که بابت انتظام و انصرام و شرعی امورات مساجد شریف متذکره بالا در عدم موجودگی متولی شرعی به صورت عدول مؤمنین باشند سؤال متذکره بالا از جوابش مشکور می فرمایید تا که گمراه نمی شود.
بسمه تعالی، مسجد متولّی ندارد و متولّی بردار نیست.
[سؤال 7971] 4189
بسمه تعالی
محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب و حامی مستضعفان حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دامت برکاته، احتراماً؛ بعد از سلام سؤال می شود:
1. اگر شخصی مقداری از زمین مسجد را بی قید و شرط ـ یعنی تولیت آن برای کسی شرط نکرده ـ وقف مسجد نماید اهالی امام جماعتی را از فقیه جامع الشرایط دعوت نمایند و وی کتباً آن امام را منسوب و به سعی ایشان مسجد آباد و تکمیل گردد آیا رضایت کسی که مقدار از زمین را وقف کرده تا آخر عمرش به هر امام جماعت شرط است یا عدم رضایت ایشان در صحت نماز اهالی و امام آن مسجد اثر ندارد؟
2. زیرزمین چنین مسجد برای تعلیم قرآن و سوادآموزی و کتابخانه وقف شده بدون تولیت اداره آن، بیان فرمایید به وسیله چه کسی باید اداره شود. ظلکم مستدام
بسمه تعالی، 1 و 2، مسجد متولی ندارد و رضایت کسی در عبادت در آن معتبر نیست ولی تصرفاتی که منافی با احترام مسجد یا مزاحم نمازگزاران باشد جایز نیست.
[سؤال 7972] 4190
بسمه تعالی
پیشگاه رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی
چهار پنج سال قبل، یک صد و پنجاه متر از محوطۀ خانه ام را برای مسجد نذر کردم، به این صورت که چون مقدار آن کم، و قیمتش زیاد بود، آن را بفروشم و در محل دیگری مسجد بزرگ تری بسازم. سال گذشته یک روحانی با چند نفر از اهل محل مراجعه، و فرمودند شنیده ایم زمین نذر مسجد کرده اید؛ پنجاه متر اضافه تر بدهید، و هشتاد متر هم فروشی ـ که اهل محل پول هشتاد متر را بدهند، و در ثواب شریک شوند ـ بنده بدون این که قلباً راضی باشم که زمین بیشتری از محوطه خانه ام بدهم، ناگزیر ـ به خاطر آقای روحانی و سایر همسایگان ـ قبول کردم. پس از چندی، همان روحانی با چند نفر مراجعه، از قول حاکم شرع فرمودند: این خانۀ شما را دولت می گیرد، بهتر است خود شما برای مدرسۀ علمیه آن را هدیه کنید. به عرض رساندم: بنده فقط دو خانه برایم باقیمانده، که یکی بیع بانک و در آن ساکن هستم، و دیگری هم برای امرار معاش، و آن زمانی که ثروتمند بودم، زمین بزرگی برای مدرسه داده ام، که هم اکنون از آن استفاده می شود، و دیگر آن که طلبه ای که در خانۀ غصبی تحصیل علم کند، نمی تواند منویات شارع مقدس اسلام و علمای حاضر و رهبر انقلاب را ـ که همانا منویات اسلام است ـ اجرا نماید. تشریف بردند، و طولی نکشید، بنده را بازداشت کردند. بدون هیچ گونه خلافی، مدتی در بازداشت بودم، و چون زاید است، از شرح آن می گذرم.
به مسجد، که منظور اصلی است برمی گردیم: 1. اول آن که پولی بابت هشتاد متر نپرداخته اند و صیغه خوانده نشده است. 2. این آقایان به نظر بنده قصدشان این بوده که با دریافت اجازۀ ایجاد مسجد از طرف بنده، پول ساخت آن را از دولت بگیرند. این را هم عرض کنم که اگر در این محل مسجد ساخته شود، خودکفا است و دارای چند مغازه می شود.
و اما نظر خود بنده این بود که مسجدی احداث کنم، و تولیت آن را تعیین نمایم، و به کم و کسر آن برسم. اینک به سؤالات ذیل جواب مرقوم فرمایید:
1. بنده نیتم این بوده که تولیت مسجد را عهده دار شوم، آیا این حق را دارم یا خیر؟
2. آیا چون پولی نپرداخته اند، نسبت به هشتاد متر حق عدول دارم یا خیر؟
3. نسبت به پنجاه متر اضافه بر نذر اولیه ـ با این که نظر خودم این است که چون برای مسجد است، آن را هم بدهم و خواهم داد ـ ولی از نظر شرعی مایلم بدانم همان نذر اولی، که خودم کرده ام، صحیح است، یا این که پنجاه متر بعدی، هم چون نذر شده، مجبور به اجرای آن هستم یا مختار؟
4. نذر اصلی این بود که زمین را بفروشم و در محل وسیع تری مسجد بسازم؛ چون از پول این زمین می توان محل وسیع تری تهیه کرد و حتی قسمتی از ساختمان مسجد را هم ساخت. آیا حق دارم نذر اولیه را اجرا کنم یا خیر؟
بسمه تعالی، اصل مسجد تولیت بردار نیست، ولی نسبت به موقوفات آن، واقف می تواند خود یا دیگری را متولّی قرار دهد، و نذر اگر با خواندن صیغۀ مخصوص آن شرعی شده، وفای به آن لازم است، وگرنه وجوب وفا ندارد، و ملک اگر فروخته شده و معاملۀ شرعی انجام گرفته، تسلیم آن به مشتری لازم است، وگرنه اختیار ملک با مالک است و تصرف ملک غیر، بدون اجازۀ مالک شرعی، غصب و حرام است.
[سؤال 7973] —-> 4432
3. مقداری از بیابان، برای مسجد تعیین می شود و به عنوان مسجدیت، در آن نماز اقامه می شود؛ سپس از آن جا می روند؛ برای کسانی که موضوع را می دانند، اگر گذرشان به آن جا بیفتد، حکم مسجد دارد؟
بسمه تعالی، به مجرد تعیین مقداری از بیابان برای مسجد و نماز در آن، حکم مسجد پیدا نمی کند.
[سؤال 7974] 4191
بسمه تعالی 7 / 1 / 1361
محضر مقدس حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دامت برکاته العالی
پس از تقدیم سلام، امیدوارم در ظلّ توجهات ولی عصر علیه السلام مصون و محفوظ باشید؛ و در ضمن استدعا دارم این چند مسأله را جواب بفرمایید.
1. شخصی زمینی را به عنوان مسجد داده و نام آن را مسجد جعفری نهاده؛ چون جدّش شیخ جعفر کبیر بوده؛ و فعلاً بعد از پیروزی انقلاب، جوان ها آن را مسجد امام جعفر صادق علیه السلام نامگذاری کرده اند. آیا از نظر شرعی اشکالی دارد؟
بسمه تعالی، اشکال ندارد.
2. اگر کسی چیزی را که جزء مؤونه حساب می شود خریداری کند ـ مانند خانه و فرش و امثال آن ـ و بعد از چند سال احتیاجش برطرف شد، و قیمت آن از موقع خرید زیادتر شده، آیا زیادی آن خمس دارد؟
بسمه تعالی، اگر با پول غیر مخمس خریده، موقعی که احتیاج برطرف شد، به قیمت فعلی خمس دارد.
3. خانه ای را مهر زن قرار می دهند که صدهزار تومان قیمت داشت؛ بعد از مدتی زن خانه را به دویست هزارتومان می فروشد. آیا زیادی آن خمس دارد؟
بسمه تعالی، خمس ندارد.
4. شخصی که حج می رود، مقداری ریال سعودی از دولت خریداری می کند. اگر آن را به کس دیگر بفروشد، چه صورتی دارد؟
بسمه تعالی، مقررات دولت اسلامی را باید مراعات کند.
5. اگر کسی به نیابت شخصی حج برود و اعمال عمرۀ تمتع را به جا آورد؛ اما به واسطۀ فوت یا مرض نتواند وقوف به عرفه یا مشعر بنماید ـ نه اختیاری و نه اضطراری ـ آیا نایب، بری ء الذمّه می شود یا نه؟ و در صورت بری ء الذمّه شدن، نسبت به منوب عنه، چه وظیفه ای است؟
بسمه تعالی، اگر بعد از احرام و داخل حرم شدن فوت کند، نایب و منوب عنه، هر دو بری ءالذمّه می شوند؛ و اگر به واسطۀ مرض نتواند حج به جا آورد، باید به وظیفۀ محصور عمل کند و منوب عنه، بری ءالذمّه نمی شود.
[سؤال 7975] 4192
بسمه تعالی 1 ربیع الاولی 1403 ق
حضرت آیت الله العظمی رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، امام خمینی، مدّ ظله العالی
چه می فرمایید در این مسأله شرعیه: این جانب خادم مسجد کارخانه قند میاندوآب، مدت سی و دو سال است در این مسجد برای رضای خدا به اجازۀ علمای وقت خدمت می کنم؛ این مسجد مقداری زمین در محوطۀ حیاط دارد؛ از روزی که در این مسجد خادم می باشم، با دسترنج خود مقداری قلمۀ درخت و درخت میوه نهادم و بار آوردم. آیا جایز است خانوادۀ این جانب از میوه و چوب آن، استفاده کنند یا جایز نیست؟ جواب مرقوم فرمایید تا خیال این جانب راحت باشد. خودم دارای ده ـ دوازده عایله می باشم و در این باب پیرمرد شدم و در این مدت خدمت بر مسجد، از کسی مزد و حقوق نگرفتم و برای رضای خدا خدمت کردم. لطفاً بفرمایید با این شرایط، استفاده از محوطۀ حیاط مسجد جایز است یا جایز نیست؟
بسمه تعالی، اگر درختان را از مال خودتان غرس کرده اید و وقف ننموده اید، میوه آن از خود شما است و می توانید استفاده کنید.
[سؤال 7976] 4193
بسمه تعالی 30 / 2 / 1361
محضر مبارک حضرت امام خمینی، دام ظله العالی
احتراماً؛ به عرض می رساند: در زمان طاغوت زمین های مردم غصب و در آن ها پادگان ها و پایگاه های نظامی ساخته شده است که این پایگاه هم مستثنا از عرایض فوق نمی باشد. ضمناً در همان زمان عده ای از پرسنل مؤمن و متعهد اقدام به ساختن مسجدی در همین زمین ها نموده اند و صیغۀ آن توسط مرحوم آخوند آقا ملا علی همدانی خوانده شده است. با توجه به عرایض بالا تقاضا می شود بفرمایید: وضع این مسجد چگونه است و آیا صیغه ای که برای آن خوانده شده است باطل است یا خیر؟
با توجه به غصبی بودن زمین های این پایگاه آیا در حال حاضر می شود مسجد در آن بنا کرد یا خیر؟ والسلام
بسمه تعالی، حکم به صحت وقف مزبور می شود و حکم مسجد بر آن مترتب است.
[سؤال 7977] 4194
بسمه تعالی 24 / 11 / 1361
سلام علیکم، بدین وسیله استفتا می گردد که مسجدی در شهر ساخته شده که بانیان آن دو برادر بوده اند، که یکی از آن ها فوت کرده است و وصیت نموده که برادرش ساختمان مسجد را به اتمام برساند. در ضمن این دو برادر صاحب زمین های زیادی بوده اند و پس از تصویب قانون خرید و فروش زمین از مجلس شورای اسلامی مبنی بر این که کلیۀ زمین ها برای پنج سال، به عنوان حکم ثانوی به واسطه و نظارت کامل دولت باید خرید و فروش شود. پس از این که دولت اعلام نمود که طبق مصوبۀ مجلس شورای اسلامی، خرید و فروش زمین ممنوع است، بانی مسجد چند قطعه از زمین های خودش را برای مسجد به فروش رساند بدون این که دولت نظارتی داشته باشد و حتی به خاطر این که خلاف قانون انجام داده بود، هیچ مدرکی رد و بدل نشد و از این پول، برای به اتمام رساندن مسجد استفاده نمودند. با در نظر گرفتن این که قانون مجلس شورای اسلامی عین شرع است، این عمل جایز بوده است یا خیر؟ و در صورت اشکال، برای تطهیر مسجد چه اقدامی بشود؟
بسمه تعالی، دربارۀ مسجد اشکالی ایجاد نشده است.
[سؤال 7978] 4195
بسمه تعالی
حضور مبارک حضرت آیت الله العظمی نایب الامام، امام خمینی، دامت برکاته
احتراماً؛ استفتا و استفسار می شود، قطعه زمینی به مساحت تقریبی چهار صد متر مربع، واقع در فرحزاد تهران، یک نفر از بانوان خیّر و مؤمن جهت احداث مسجد به اهالی فرحزاد اهدا نموده است. پس از انجام تشریفات اهدا و وقف شرعی؛ اهالی جهت ساختن آن، شروع به خاک برداری نمودند که در حین خاک برداری تعدادی قبر پیدا شد. ضمناً اهالی محل نیز شهادت می دهند که محل مذکور قبرستان بوده است. توضیح این که اجساد داخل قبور پوسیده می باشد. در ضمن تا پیدا شدن قبرها در حدود مبلغ بیست و دو هزار تومان، بابت خاک برداری و غیره از پول های اهدایی مردم مصرف شده است. لذا از آن مقام محترم تقاضا می شود در این مورد حکم شرعی را جهت هرگونه اقدام لازم صادر فرمایند.
بسمه تعالی، در فرض مذکور احداث مسجد مانع ندارد.
[سؤال 7979] 4196
بسمه تعالی 29 / 10 / 1358
محضر مقدس حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دام ظله العالی
پس از عرض سلام؛ سلامتی وجود حضرت عالی را از درگاه خداوند متعال خواستارم.
حضرت امام! این جانب از طرف اهالی قریه کوشک سزننک سیمکان بخش جهرم به استحضار می رسانم که بنای یک مسجد در قریه نامبرده نموده ایم. قریه نامبرده موقوفه می باشد و در رژیم قبل به زارعین فروخته شده است. حال چهارصد متر زمین موات که در میان ده قرار دارد در حدود چهل سال است که قابل کشاورزی دیم نیست و اهالی، وسایل ساخت مسجد را فراهم آورده اند. استدعا داریم که دستور شرعی آن را اعلام بفرمایید.
خداوند سایه مبارکتان را بر سر همه مسلمین جهان مستدام بدارد.
بسمه تعالی، اگر زمین وقف باشد، بنای مسجد در آن با اجازه متولی شرعی و مراعات مصلحت وقف مانع ندارد، لکن زمین آن حکم مسجد پیدا نمی کند.
[سؤال 7980] 4197
بسمه تعالی 12 / 2 / 1362
حضور محترم حضرت آیت الله العظمی رهبر عالم اسلام، امام خمینی، مدّ ظله العالی، پس از دعای خالصانه، احتراماً؛ به عرض عالی می رساند:
مسجدی کوچک، خراب و کهنه در محل ما (سلاکجان حومۀ کلاچای گیلان) وجود دارد و برای مردم محل، بسیار کوچک و غیر قابل استفاده است؛ همۀ زمین اطراف مسجد، قبرستان است؛ آیا جایز است از هوای زمین قبرستان، برای اضافه و توسعۀ مسجد استفاده شود؛ به طوری که از دفن اموات ممانعت نشود و فقط بالای قبرها به ارتفاع دو متر توسعه پیدا کند؟ منتظر جواب از محضر آن امام بزرگوار هستیم.
بسمه تعالی، اگر موجب نبش قبر یا هتک قبور مسلمین یا تصرف قبرستان نباشد اشکال ندارد؛ ولی مقداری که از هوایی قبرستان گرفته می شود، حکم مسجد پیدا نمی کند.
[سؤال 7981] 4198
بسمه تعالی 15 / 8 / 1361
جماران، حضرت امام خمینی، بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران
احتراماً؛ اهالی کیاکلایه لنگرود به علت کوچک بودن مسجد محله تصمیم گرفته اند مسجدشان را توسعه دهند و لذا به مشکلی برخورد کردند. مشکل این است که در جلوی مسجد یادشده، زمینی است که قبلاً ـ بیست سال پیش ـ مرده دفن می شده و زمین مورد بحث موقوفه نیست. لذا جهت شرعی بودن این مسأله، از آن رهبر عظیم الشأن تقاضا داریم دستورات لازمه در این باره به اهالی یادشده داده شود. والسلام
خدایا، خدایا، تا انقلاب مهدی، خمینی را نگهدار
بسمه تعالی، اگر قبرستان، وقف و ملک کسی نیست و مستلزم نبش قبر نباشد، جزء بنای مسجد قراردادن مانع ندارد.
[سؤال 7982] 4199
بسمه تعالی
محضر مقدس حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّظله العالی
در یکی از محله های قم، قطعه زمینی وقفی و متعلق به آستانه است. متولی آستانه این زمین را برای مسجد واگذار کرده که اهالی محل به خرج خودشان بسازند. آیا این مسجد حکم سایر مساجد، از نظر ثواب نماز یا عدم توقف زنان حائض و غیره را دارد؟ و همچنین پس از ساختن مسجد، می توانند مثل سایر مساجد این ساختمان را تحویل مسجد بدهند؟
بسمه تعالی، با فرض وقف بودن زمین، حکم مسجد بر زمین مترتب نمی شود. بلی اگر زمین را از متولی شرعی و ملاحظۀ مصلحت و جهت وقف، برای ساختمان مسجد اجاره کنند و به قصد مسجدیت ساختمان کنند و تحویل دهند، بنای آن مسجد می شود.
[سؤال 7983] 4200
بسمه تعالی 10 / 12 / 1361
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دامت برکاته
زمینی است جزو موقوفۀ امام زادۀ خاکفرج، و بین خانه های مسکونی قرار گرفته. باتوجه به این که محل، بزرگ و فاقد مسجد می باشد، نظرتان را راجع به بنای مسجد بیان فرمایید.
بسمه تعالی، اگر وقف است مسجد نمی شود.
[سؤال 7984] 4201
بسمه تعالی
حضور محترم حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دام عزّه العالی، خواهشمند است نظر مبارک خودتان را دربارۀ این مسأله بیان فرمایید:
شخصی زمینی را از آستان قدس اجاره کرده و سرقفلی زمین را به آستانۀ مقدسه پرداخته و بنایی دو طبقه ساخته. قسمت زیر آن را به نام حسینیه و قسمت بالای آن را به نام مسجد نام گذاری کرده و منزل خود را فروخته و پول آن را صرف این بنا نموده است و حتی دیناری در این بنا از کسی کمک نگرفته و کل هزینۀ آن را خودش خرج نموده و فعلاً در قسمتی از آن بنا می نشیند و افتخار خدمتگزاری بنا را عهده دار شده است و خودش را متصدی و متولی آن بنا قرار داده است. کسانی در این امر با او مخالفت می کنند و می خواهند بنا را در اختیار گیرند. آیا بدون اذن این شخص می توانند تصرف نمایند یا خیر؟ و اگر راضی نباشد، تصرف آن ها در چنین بنایی غصب است یا خیر؟
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، اگر زمین وقف است، حسینیه و مسجد کردن آن صحیح نبوده است و امر آن با متولی شرعی آستانۀ مقدسه است.
[سؤال 7985] —-> 4398
2. زمینی را از متولی وقف عام، به مدت صد سال اجاره نموده، در آن مکان ساختمانی به نام مسجد بنا کرده اند؛ آیا حکم مسجد را دارد یا نه؟
بسمه تعالی، حکم مسجد را ندارد.
[سؤال 7986] 4202
بسمه تعالی 28 / 9 / 1361
دفتر حضرت امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی ایران
احتراماً؛ اهالی کیاکلایه لنگرود به علت کوچک بودن مسجد محله، که گنجایش افراد مؤمن را ندارد، تصمیم گرفتند؛ مسجدشان را توسعه دهند و از این بابت حدوداً 100 هزار تومان جهت همین کار، تحویل مسئول انجمن اسلامی داده اند ولی در وسط زمین مورد نظر، چند قبر، حدود 20 سال قرار دارد. بعضی ها در محل، گفته اند: اگر چنانچه قبر در وسط مسجد باشد، اشکال دارد. روی این اصل می خواهیم با امام دراین باره صحبت نموده و نتیجه را به این انجمن اعلام بفرمایند. بی صبرانه منتظر فرمان امام و حکم شرعی آن امام بزرگوار می باشیم.
خدایا، خدایا، تا انقلاب مهدی (عج)، خمینی را نگهدار
بسمه تعالی، چنانچه زمین مذکور وقف یا ملک کسی نباشد و نبش قبر نشود، جزو مسجد قراردادن آن، مانعی ندارد.
[سؤال 7987] 4203
بسمه تعالی 28 / 4 / 1361
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دام ظله العالی، سلام علیکم ورحمة الله، استدعا می شود پاسخ دو استفتای زیر را کتباً مرقوم فرمایید:
1. قطعه زمینی مورد نظر است تا در آن مسجدی که مورد نیاز است احداث گردد و این زمین در قریه ای قرار دارد که از کل زمین های آن قریه، یک دانگ آن به طور مشاع وقف حضرت سید الشهدا می باشد؛ ساختن مسجد در این زمین چه صورت دارد؟ و آیا حضرت امام اجازه می فرمایند تا در آن احداث مسجد شود با توجه به ضرورت وجود مسجد در این قریه؟
بسمه تعالی، نسبت به قسمتِ وقف، مسجد نمی شود.
2. نوعی ماهی در دریای خزر وجود دارد که خاویار آن منبع درآمد سرشاری برای دولت است، لذا دولت آن را از صیادان خریداری نموده و به دولت های کافر می فروشد؛ صید و فروش این ماهی (ماهی خاویار) به دولت برای صیادان چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، اگر فلس دارد فروش آن صحیح است.
[سؤال 7988] 4204
بسمه تعالی
محضر شریف آقایان شورای استفتای امام، دام عزّهم، با کمال ادب، مقتضی است به سؤالات ذیل جواب مرقوم فرمایید.
1. زمینی را شخصی برای مسجد وقف می کند. عده ای از مؤمنین محل آن زمین را مسجد می سازند و یکی از آقایان روحانی موقع ساختن، صیغه می خواند به این که این محل ـ چه طبقه پایین آن که به صورت سرداب است و چه طبقۀ بالا که به صورت مسجد است ـ تا روز قیامت باید مسجد باشد و تا به حال در زیرزمین مسجد، نمازی خوانده نشده است. آیا می شود انباری یا برای دفتر بسیج و مانند آن ها استفاده کرد یا نه؟ و رفتن به آن محل ـ یعنی سرداب ـ طهارت می خواهد یا نه؟ خلاصه باید حکم مسجد را بار کرد یا می شود استفاده های دیگر نمود؟
بسمه تعالی، در فرض مرقوم، زیرزمین هم حکم مسجد دارد.
2. در کنار یک مسجد کوچک، به فاصلۀ 8 متری، زمینی به مساحت 1200 متر برای مسجد وقف گردیده است. آیا می شود در این زمین، سالن سخنرانی و منزل خادم و وضوخانه و حجراتی برای تحصیل و چند مغازه برای هزینۀ مسجد درست کرد یا آن که باید فقط مسجد درست کرد و تصرّفاتی دیگر نمی شود کرد؟
بسمه تعالی، تابع نحوۀ وقف است. اگر زمین، وقف شده که از عواید آن، صرف احتیاجات مسجد شود، تصرّفات مزبوره جایز نیست؛ مگر آن که زمین را با صلاحدید وقف، از متولّی شرعی برای تصرّفات مزبوره اجاره کنند.
[سؤال 7989] 4205
بسمه تعالی 20 / 5 / 1360
رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی
احتراماً؛ به استحضار می رساند که مسجد محل ما از ابتدا تا کف مثنی، به نام حسینیه بنا گردید و از کف مثنی به بالا به نام مسجد، از مردم پول گرفته شد و 65% آن را جهاد جهت احداث مسجد پرداخته است؛ چه حکمی دارد؟ مسجد است یا حسینیه؟
بسمه تعالی، اگر از ابتدا مقداری به حساب حسینیه و مقداری به عنوان مسجد ساخته شده و وقف گردیده، اشکال ندارد و هر یک از حسینیه و مسجد حکم خود را دارد.
[سؤال 7990] 4206
بسمه تعالی
به استحضار عالی می رساند که حدود 18 سال قبل دو نفر برادر از اهالی اصفهان قطعه زمینی وسیع در حدود خیابان جی اصفهان خریداری و آن را به قطعات کوچک جهت ساختمان خانه قطعه بندی نموده و قطعات را به تدریج به مردم فروخته و مردم نیز اقدام به ساختن خانه مسکونی نموده اند که هم اکنون این منطقه یکی از محل های پرجمعیت اصفهان می باشد و در ابتدای امر قطعه زمینی را جهت ساختمان مسجد اختصاص و با هزینه شخصی مبادرت به ساختن مسجدی به نام مسجد الرسول صلی الله علیه و آله می نمایند. پس از چندی یکی از دو برادر به رحمت ایزدی پیوسته و در وصیت نامه خود مقداری از قطعات زمین مورد بحث را جهت ثلث مال خود تعیین و وصیت می نماید که این قطعات را به فروش رسانده و به مصرف امور خیریه از قبیل مسجد و غیره نمایند و بر همین مبنا وراث نامبرده چند قطعه زمین را رایگان به افراد بی بضاعت واگذار و آنان نیز تبدیل به خانه کرده و هم اکنون در آن ساکنند در زمان رژیم گذشته در اثر تمرکز جمعیت و نبودن خیابان شهرداری نقشه ای جهت چند خیابان در این منطقه طرح و دو الی سه خیابان آن احداث و بقیه خیابان ها به علت نبودن اعتبار به تأخیر می افتد تا اخیراً در اثر فشار مردم، شهرداری مشغول خیابان کشی گردیده که در نتیجه مسجد فوق الذکر در مسیر قرار گرفته و اعلام تخلیه از طرف شهرداری می شود.
لذا ورثه مرحوم تصمیم می گیرند در مجاورت مسجد اولیه از ثلث مرحوم پدر خود قطعه زمینی را به مسجد اختصاص دهند و از محل ثلث با مشارکت عموی خودشان مبادرت به ساختن مسجد جدیدی می نمایند و این ساختمان مسجد جدید تا پوشش سقف ادامه یافته و بعد از آن تعطیل می گردد. لذا اهالی محل تصمیم می گیرند با جمع آوری اعانه از مردم به اتمام ساختمان مسجد اقدام نمایند که مورد اعتراض مؤسّسین اولیه قرار می گیرند و اعلام می کنند که خود بانیان اولیه ساختمان مسجد را تمام خواهند نمود لذا تصمیم می گیرند با فروختن زمین های مربوط به ثلث پدرشان و کمک عموی خود هزینه مسجد را تأمین نمایند و مبالغی هم از همین طریق تأمین و به مصرف رسید ولی برای اتمام آن مواجه با فتوای جناب عالی شدند، اطاعت از مصوبات و قوانین دولت جمهوری اسلامی امری شرعی و تخلف از آن خلاف شرع محسوب می گردد و دولت جمهوری اسلامی فروش زمین را کلاً ممنوع اعلام نموده و دفاتر اسناد رسمی بر طبق دستور دولت از نقل و انتقال زمین خودداری می نمایند.
لذا از حضور مرجع عظیم الشأن استفتا می شود که آیا فروش زمین هایی که مربوط به ثلث مرحوم واقف و برادر او می باشد با قیمت روز یعنی متری حدود 2 هزار تومان بدون نقل و انتقال رسمی و مصرف پول به دست آمده جهت تکمیل مسجد مورد ذکر که تنها مسجد محل و هم اکنون مورد استفاده عامه و برگزاری نماز جماعت و تعزیه خامس آل عبا علیه السلام و غیره می باشد چه صورتی دارد آیا می شود در این مسجد مراسم دینی به جا آورد و یا خیر؟ و اگر نمی شود دستور فرمایید از این مسجد چگونه می توان استفاده نمود.
بسمه تعالی، نماز و سایر مراسم مذهبی در مسجد مذکور مانع ندارد.
[سؤال 7991] 4207
بسمه تعالی 7 / 8 / 1358
قم، دفتر امام، بعد از سلام
احتراماً؛ به عرض می رساند: مسجد امام خمینی (شاه سابق) در اصفهان ـ که بعد از انقلاب، فقط مخصوص عبادت و برنامه های مذهبی می باشد ـ را می خواهند مثل سابق؛ یعنی زمان اختناق، دوباره برای تماشای آن بلیط بفروشند. و حال آن که نماز جمعۀ اصفهان و همه برنامه های بزرگ در این محل برگزار می شود. خواهشمند است وضع مسجد را روشن نمایید که آیا بلیط بگذارند برای فروش یا این که فقط برای برنامه های مذهبی باشد؟
خداوند سایه مبارکتان را بر سر همه مسلمین جهان مستدام بدارد.
بسمه تعالی، مسجد محل عبادت و شعائر مذهبی است و مزاحمت کسانی که برای عبادت به مسجد می روند جایز نیست.
[سؤال 7992] 4208
بسمه تعالی 6 / 3 / 1362
محضر مبارک حضرت مستطاب آیت الله العظمی، امام خمینی، مدّ ظله العالی
به عرض می رساند: زیرزمینی برای منبع درآمدِ خودِ مسجد، ساخته شده و مسجد را بالای زیرزمین ساخته اند. ولی زمان آمادگی زیرزمین جهت اقامۀ نماز جماعت، پیش از ساختمان مسجد بود. این جانب در زیرزمین، مدت شش ماه اقامۀ نماز جماعت داشتم. آیا زیرزمین به طور معاطات حکم مسجد را پیدا نکرده است؟ بفرمایید که آیا قصد واقف که بنا داشته زیرزمین را فروشگاه یا بنگاه قرار دهد، با این کار به هم نخورده است؟ مستدعی است جواب را مرقوم، و با خاتم شریف مزیّن فرمایید.
بسمه تعالی، با فرض این که زیرزمین به عنوان مسجد ساخته نشده، و به این عنوان، وقف یا تحویل نشده، حکم مسجد ندارد.
[سؤال 7993] 4209
بسمه تعالی
با عرض ادب خدمت آقایمان امام زمان (عج) و با آرزوی طول عمر برای رهبرمان و پیروزی برای رزمندگانمان و با سلام بر شهیدان راه حق و توفیق برای شما عزیزان، در راه خدمت به اسلام و مسلمین.
این جانب یک سرباز در جبهۀ سومار می باشم، چند سؤال فقهی برایم پیش آمده که بر آن شدم با شما عزیزان مطرح کنم، تا ان شاء الله جواب آن ها را دریافت کنم.
1. در این جا سنگرها و یا چادرهایی است که به همت برادران به عنوان مسجد و نمازخانه ساخته شده است؛ آیا مسائلی که در باب مسجد در رسالۀ امام و دیگر کتب اسلامی آمده است، شامل این مکان ها هم می شود یا نه؟
بسمه تعالی، اگر مکانی در زمین موات به عنوان مسجد ساخته شود و تحویل نمازگزاران داده شود، حکم مسجد دارد و اگر فقط اختصاص برای خواندن نماز داده شده، مسجد نیست.
2. در باب مسائل مربوط به نماز مسافر، به دو مسأله بر می خوریم: یکی این که باید رفت و برگشتمان از وطن، هشت فرسخ شود تا حکم مسافر پیدا کنیم و دیگر این که اگر آن مقدار از شهر دور شویم که دیگر دیوارهای شهر را نبینیم و صدای اذان شهر را نشنویم، حکم مسافر را پیدا می کنیم؛ مواقعی امکان دارد پیش بیاید که اگر از دید مسأله اولی بنگریم، هنوز حکم مسافر را نداریم؛ ولی اگر مسأله دوم را در نظر بگیریم، حکم مسافر را داریم؛ مثلاً به اندازۀ دوازده کیلومتر که از وطنمان خارج شویم، دیگر دیوارهای شهر را نمی بینیم و صدای اذان را نمی شنویم؛ وظیفه چیست؟
بسمه تعالی، نتیجۀ دو مسأله فوق این است که کسی که به قصد هشت فرسخ از وطن بیرون رود که مبدأ هشت فرسخ آخر شهر است ـ وقتی به حدی رسید که دیوارها را نمی بیند و صدای اذان را نمی شنود، نمازش را شکسته بخواند و منافاتی در بین نیست.
3. توضیحی برای مسأله 1490 در باب مکروهات نماز جماعت بدهید؛ زیرا این طور استنباط می شود که مواقعی که ما مسافر هستیم، حتی جایی که نماز جماعت برپا باشد، باید نمازمان را فرادا بخوانیم و مکروه است که نمازمان را به جماعت بخوانیم.
بسمه تعالی، منظور از کراهت در این جا این است که ثواب این نماز از جماعت های دیگر کمتر است؛ پس لازم نیست نماز فرادا خوانده شود، بلکه این نماز جماعت از نماز فرادا ثوابش بیشتر است.
[سؤال 7994] 4210
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت امام خمینی رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، مدّ ظله العالی
با اهدای سلام و دعا به شما و رزمندگان عزیز؛ معروض می دارد: در بخش فراشبند فارس مسجدی در وسط محل است که از حیث کثرت جمعیت گنجایش ندارد. در کنار این مسجد قطعۀ زمینی است که مالک آن شخصی مجرد بوده و تقریباً مدت چهل سال است که نامعلوم و مفقودالاثر می باشد. نامبرده دارای یک برادر و یک خواهر است که این برادر هم سفیه می باشد. با این توضیح خواهشمند است حکم فرمایید:
1. مالک زمین کیست؟ ثانیاً: زمین را به چه صورت می شود جهت این مسجد خریداری و جزء مسجد نمود؟
بسمه تعالی، باید به حاکم شرع مراجعه شود.
[سؤال 7995]
2. مسجد فوق الذکر شبستانی دارد قدیمی که چندین سال است بلا استفاده می باشد، با توجه به این که شبستان جدید البنا دارد؛ آیا می شود شبستان قدیمی را خراب نموده و جزء صحن مسجد نمود؟ در ضمن صحن مسجد خیلی کم است. لطفاً جواب مرقوم فرمایید.
بسمه تعالی، اشکال ندارد؛ ولی احکام مسجد دارد.
[سؤال 7996] 4211
بسمه تعالی 21 / 12 / 1361
حضور محترم مسئول دفتر حضرت امام خمینی
در زمینی وقفی از طریق جهاد سازندگی مسجدی با زیربنای 9 × 12 بنا گردیده است، این زمین درخت کاری و یا کشت نشده تا به حال، ولی قابل کشت و درخت کاری می باشد. در ضمن هنوز متولی آن را ندیده ایم که سؤال کنیم این زمین وقف اولاد بوده یا وقف امام حسین علیه السلام. در ضمن متولی آن در قید حیات می باشد. لطفاً جواب بفرمایید. نماز خواندن در این مسجد چه صورتی دارد؟ در ضمن می تواند حسینیه باشد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر زمین وقف است مسجد نمی شود و می توانند آن را با اجازۀ موقوف علیهم اختصاص به حسینیه دهند.
[سؤال 7997] 4212
بسمه تعالی 8 / 4 / 1361
محضر رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران حضرت امام خمینی دام ظله العالی
احتراماً به عرض می رساند: در زمان طاغوت مسجدی در پایگاه سوم شکاری نوژه بنا گردیده و فرش و سایر وسایل مربوطه توسط پرسنل خریداری شده و یا از وجوهی که جهت مخارج مسجد از قبیل پذیرایی و غیره جمع آوری می شده، خریداری گردیده است. لذا با توجه به عرایض فوق تقاضا می شود بفرمایید حکم وقفیت بر اجناس فوق مترتب است یا خیر؟
بسمه تعالی، فرش و سایر لوازم را اگر واگذار به مسجد برای استفادۀ واردین نمودند در حکم وقف است.
[سؤال 7998] 4213
بسمه تعالی 15 / 11 / 1361
محضر مبارک رهبر عالی قدر انقلاب اسلامی ایران، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی
محترماً به عرض اقدس عالی می رساند: زمینی در بیش از بیست سال قبل برای مسجد داده شده و با پول مردم مسجد ساخته شده است. آیا صاحب قبلی زمین یا وارث آن می تواند بگوید من راضی نیستم کسی در این مسجد نماز بخواند یا خیر؟
بسمه تعالی، بعد از ساختن مسجد و تحویل به نمازگزاران، نمی تواند رجوع کند و رضایت او معتبر نیست.
[سؤال 7999] 4214
بسمه تعالی
محضر مقدس حضرت آیت الله العظمی الامام الخمینی، دامت برکاته
محترماً به عرض عالی می رساند که شالودۀ مسجدی بدون صیغۀ وقف ریخته شده ولی جای مناسبی ندارد. و تقریباً بیست ذرع آن طرف تر همسایۀ هم جوار آن، حاضر است با زمینی مناسب تر عوض نماید. در صورتی که صلاح بدانید تعویض آن را اجازه داده با جواب مرقوم بفرمایید. زیادی بر این، باعث تصدیع خاطر مبارک نمی شوم. امر، امر مبارک شما است.
بسمه تعالی، در وقف مسجد، خواندن صیغه معتبر نیست و اگر وقف مسجد تمام نشده، اختیار زمین با صاحبان آن است.
[سؤال 8000] 4215
بسمه تعالی
حضور محترم مرجع عالی قدر و رهبر عزیز و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران سلام عرض می شود.
ضمن تقدیم عرض سلام؛ لطفاً به چند مسأله شرعی پاسخ فرمایید:
1. بنده یک فرد عادی و اهل زابل هستم؛ در سال 1355 یک قواره زمین را که 312 متر مربع می باشد، برای مسجدی خریداری نمودم؛ چون مردم این محل بودجه نداشتند نتوانستند بسازند؛ حالا با کمک مردم می خواهند مسجد را بسازند که می بینند این زمین برای مسجد کوچک است. آیا اجازه است که این زمین را بفروشیم و در همین محل، زمین بیشتری خریداری نماییم؟ در ضمن، موقع خریداری زمین، صیغه خوانده نشده و با عقیدۀ کامل برای مسجد خریداری شده.
بسمه تعالی، خرید زمین به قصد بنای مسجد کافی در وقف نیست؛ اگر بعد از خرید، وقف نشده و تحویل وقف نگردیده، به ملک مالک باقی است و اختیار آن با مالک است.
2. در سال 1358 منزل نداشتم؛ تقریباً چهل هزار تومان پول داشتم که ایّام ماه ذیحجه رسید؛ در همین ایّام، منزل نیمه تمامی را به هفتاد هزار تومان خریدم. آیا مستطیع شدم یا خیر؟ ضمناً این منزل نیمه تمام را خرده خرده درست کردم؛ موقع سال خمس بنده رسید، ولی هنوز منزل تمام نشده بود که داخل حیاط بروم. آیا خمس تعلق گرفته است یا خیر؟
بسمه تعالی، در فرض سؤال، خمس منزل لازم نیست؛ بلی اگر 40000 تومان مرقوم از درآمد کسب بوده و بعد از سال بدون دادن خمس صرف در خرید منزل شده، از قیمت فعلی، نسبت به آن باید خمس داده شود.
[سؤال 8001] 4216
بسمه تعالی
محضر مبارک رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی، ایّده الله تعالی
پس از عرض سلام و دعاگویی وجود شریف، شخصی زمینی را تقریباً به مساحت 500 متر برای مسجد قرار داده، ولی نه صیغۀ وقف خوانده شده و نه تصرف مسجدی شده است؛ آیا می شود آن زمین را فروخت یا مالک تقبل کند و قیمتش را برای توسعۀ مسجد دیگر یا ساختمان حسینیه مصرف نمایند؟
بسمه تعالی، اگر وقفیت زمین متحقق نشده اختیار آن با مالک است.
[سؤال 8002] 4217
بسمه تعالی
محضر مبارک رهبر عالی قدر و امام بزرگوار امت اسلامی، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، متّع الله المسلمین بطول بقائه الشریف
1. یکی از هیأت های عزادار حضرت ابی عبدالله الحسین علیه السلام که چندین سال در یکی از مساجد اقامۀ عزا می نموده، با کمک افرادی خیّر، چندین قطعه فرش در سنوات گذشته خریداری کرده و شبستان مسجد مذکور را مفروش نموده است. اکنون که هیأت مذکور، در مسجد مشارالیه اقامۀ مجلس نمی کند، از امنا و متصدیان شرعی و قانونی مسجد مذکور، ادعای فرش های اشاره شده را می نماید به عنوان این که هیأت، هنگام تهیۀ فرش ها، برای مسجد تهیه نکرده؛ بلکه برای هیأت تهیه نموده است. مدعی، دلیل شرعی یا عرفی بر مدعای خود ندارد؛ فقط بعضی از اشخاصی که قبل از ده سال پیش در اعطای وجه و ثمن فرش ها شریک بوده یا خودشان خریده و به تصرف مسجد داده اند، اکنون می گویند: برای مسجد نداده ام؛ بلکه برای هیأت داده ام. تکلیف امنا و متصدیان مسجد مذکور در مورد تحویل فرش های ذکر شده به مدعیان آن چیست؟ بیان فرمایید.
2. هیأت مذکور در زمانی که در مسجد مشارالیه اقامۀ عزا می کرده، در سنوات گذشته مقداری اثاث و لوازم، از قبیل استکان، قوری، قند، شکر و چای و امثال این ها با کمک اهل خیر خریده و در انبار مسجد که در آن زمان در اختیار مسئولین هیأت بوده گذاشته است. این اشیا، علامتی که مشخص کند متعلق به مسجد است یا هیأت، ندارد. اکنون که هیأت مذکور در مسجد مشارالیه اقامۀ مجلس عزا نمی کند؛ نیز ادعای اشیای مذکوره را دارد. تکلیف امنا و متصدیان مسجد مذکور در مورد تحویل اشیای مذکوره چیست؟ بیان فرمایید. ادام الله ظلّکم علی رؤوس المسلمین
بسمه تعالی، آنچه از فرش ها و لوازم که در مسجد است، متعلق به مسجد است؛ مگر آن که به طریق شرعی اثبات کنند که ملک هیأت است.
[سؤال 8003] 4218
بسمه تعالی
حضور مبارک مرجع عالی قدر مسلمین حضرت آیت الله العظمی روح الله الموسوی الخمینی، دامت عزته
عرض مسئلت می نماییم: یک محل به نام ملاط، از توابع شهرستان لنگرود است؛ چون معروف است دوازده نفر سادات در آن ـ به نام مشهدسرای ملاط ـ مدفون است. و در آن نزدیکی مسجد وجود ندارد چون ایام زیارتی و فاتحه و ماه محرم و ماه رمضان و روضه و عزاداری جای نیست و در آن محدوده، یک قسمت زمین بابت خریداری برای مسجد وجود ندارد و چون صحن آن بزرگوار 50 هزار متر بالغ است، در آن حدود صحن جایی است که 15 سال یا بیست سال قبرستان بوده آیا امکان ساختن مسجد در آن مکان می باشد یا خیر؟ با توجّه به این که برای اجتماع مسلمانان یک مسجد لازم است.
بسمه تعالی، اگر وقف نیست و مالک هم ندارد و نبش قبر هم نمی شود می توانند آن جا مسجد بسازند.
[سؤال 8004] 4219
بسمه تعالی
حضور مبارک امید مستضعفان جهان، حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی
احتراماً؛ به عرض می رساند: دهی در قریۀ دیزان طالقان می باشد که دارای یک مسجد خیلی قدیمی بوده، که شخصی غیر محلی در دویست سال قبل آن را ساخته بود. در اثر مرور زمان، این مسجد به صورت مخروبه ای درآمده؛ اهالی آن را خراب کردند و تجدید بنا نمودند و بیشتر عملیات ساختمان مسجد نیز انجام گرفته. بعداً متوجه شدیم که زمین این مسجد، وقف اولاد ذکور بوده. پس از تحقیقات، معلوم شده که نه عوض داده شده و نه قیمت زمین گرفته شده، و از آن جایی که ملک وقف قابل خرید و فروش نیست، آیا صاحب این زمین، بدون رضایت وارث بعدی می تواند به کسی ببخشد یا بلاعوض واگذار نماید یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر برای اهالی محرز شده که زمین مذکور وقف اولاد ذکور است و به وجه شرعی به فروش نرسیده، وقف دوبارۀ آن به عنوان مسجد باطل است و مسجد نمی شود، ولی اهالی می توانند زمین را از بطن موجود، اگر صلاح وقف بداند اجاره کنند که وجه اجاره، تسلیم موقوف علیهم گردد و از زمین، برای محل نماز استفاده شود.
[سؤال 8005] 4220
بسمه تعالی
محضر مبارک مرجع تقلید و رهبر انقلاب، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، متّع الله المسلمین بطول بقائه
در یکی از محلات شهر که فاقد مسجد بوده، عده ای از مؤمنین تصمیم به ساختن مسجد گرفته؛ بعضی از آقایان با پول و برخی با دادن مصالح ساختمانی و برخی هم که فاقد هر دو بودند به کمک بنّاها در ساختمان شرکت کردند. حال که ساختمان مسجد تمام شده بعضی از همین آقایان، خود را به واسطۀ کمکی که کرده اند ذی حق دانسته به تحریک بعضی ها باعث ایجاد تفرقه شده اند. آیا کمک کردن به ساختمان مسجد ـ به هر اندازه و هر شکل که باشد ـ برای کمک کنندگان ایجاد حقی می کند یا نه؟
بسمه تعالی، کسانی که به نحوی به مسجد کمک کرده اند، با دیگران مساوی هستند و هیچ حقی به مسجد ندارند و کمک کردن موجب حق نمی شود.
[سؤال 8006] 4221
بسمه تعالی
حضور مبارک مسئولین محترم دفتر امام خمینی، روحی له الفداء
احتراماً؛ مسجدی در سال 1354 توسط شخصی بنا شده و شخص نامبرده تحت عنوان مسجد، نام گذاری نموده و مردم در طول چندین سال در این مسجد نماز خوانده و سپس مسجد را توسعه داده و مقداری زمین نیز جنب مسجد مذکور خریداری نموده و فرش و منبر و سایر لوازم نیز خریده اند و خود آقای بانی هم که پیرمردی می باشد، در جریان بوده و هیچ گونه ممانعتی نکرده است. سپس مردم مستضعف مقداری ـ حدود بالای یک میلیون ریال ـ آهن نیز خریداری کرده اند تا مسجد را به طور کلی تعمیر اساسی نمایند؛ لکن بانی به علت برخی عقاید خاصّی که دارد و عللی که خود می داند، اکنون مخالفت نموده و مانع ساختمان و توسعۀ مسجد می باشد و حال این که اولاً، خود ایشان عنوان مسجد را گذاشته و ثانیاً، به علت خاصّی اکنون می گوید حتی اگر به مراجع هم مراجعه کنید من می گویم مسجد را وقف نکرده ام و سند آن در نزد من است و من آن را نمی دهم و شما اگر می خواهید، در کنار این مسجد، یک مسجد برای خودتان بسازید. ما هم آهنی را که تهیه کرده ایم برای همۀ زیر بنا و با نقشۀ مهندسی می باشد و در ثانی، خرج زیادی هم برای محلی که ایشان آن را مسجد نامیده کرده ایم. اکنون نه می توانیم دو مسجد در کنار هم بسازیم و نه می توانیم تعمیر اساسی مسجد را شروع و ساختمان مسجد را تکمیل نماییم و آهن ها هم که مال بیت المال است، مدت بسیار زیادی است که از بین می رود. خواهشمند است هر چه زودتر، بازرسی به این محل فرستاده و ما را راهنمایی کامل بفرمایید.
بسمه تعالی، سند میزان نیست. اگر وقف مسجد متحقق شده و تحویل جهت وقف گردیده، دیگر واقف اختیاری در آن ندارد و توسعۀ مسجد اگر ضرورت داشته باشد اشکال ندارد و واقف حق ممانعت ندارد.
[سؤال 8007] 4222
بسمه تعالی
حضرت زعیم الاسلام والمسلمین، امام الامة، نایب الامام، امام خمینی، مدّ ظله العالی روحی فداک
شخصی ملکی را سی و پنج سال قبل موقع ارزان بودن زمین به مسجدی واگذار کرده و به خرج اهالی محل و مسجد، در آن ملک کانال کشی و تعمیر صورت گرفته است. مدرک وقفی هم اگر داشته، از بین رفته و حال که ملک ارزش پیدا کرده، مالک اولی ملک را به زنش منتقل نموده و با آن قباله قدیم می خواهد ملک را پس بگیرد. آیا ملکی را که سی و پنج سال است به شهادت اهل محل در تصرف مسجد بوده، می تواند دوباره تصرف کند یا خیر؟ در انتظار جواب هستم. ادام الله ایام افاضاتکم
بسمه تعالی، اگر ثابت است که زمین را وقف کرده و تحویل هم داده؛ نمی تواند پس بگیرد.
[سؤال 8008] 4223
بسمه تعالی 17 / 5 / 1361
محضر مبارک آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی
پس از مسئلت نمودن طول عمر معظم له از درگاه خداوند منان، به عرض حضرت امام می رساند: در روستای مهویه که جزء قرای فردوس می باشد، در نظر داریم با مبلغ وامی که از طرف بانک عمران در اختیار ما گذاشته می شود، اقدام به یک پروژۀ ساختمانی نموده؛ لکن برای اجرای این طرح باید ـ بر اثر پستی و بلندی زمین در خارج محل ـ قریۀ مذکور را به کلی از جایش تغییر دهیم، که بر اثر این تغییر و تحول، اماکن خیریه آن متروک می گردد. از محضر شریفتان دربارۀ موقوفات این اماکن ـ که توضیح آن ذیلاً عرض خواهد شد و آب آشامیدنی و متروک شدن اماکن خیریه ـ نیازمند راهنمایی می باشیم.
1. متروک شدن اماکن خیریۀ قریه ـ از قبیل دو حمام، دو مدرسه، حسینیه، بهداری، غسال خانه و چند مسجد که تمام آن نوساز می باشد ـ جایز است؟
بسمه تعالی، متروک ماندن اماکن مذکوره، تکلیف برای مردم ایجاد نمی کند؛ اگر چه خوب نیست مساجد مهجور بماند.
2. مصرف موقوفات اماکن خیریه ـ از قبیل مساجد و حمام و حسینیه ـ در اماکن خیریه نوساز بعدی جایز خواهد بود؟
بسمه تعالی، برای صرف عواید وقف اگر محل به خصوصی تعیین شده، تغییر وقف جایز نیست.
3. تغییر آب آشامیدنی از محل مذکور به محل نوساز با توضیح ذیل جایز است؟
توضیح: تأمین آب آشامیدنی این محل، به وسیلۀ لوله با طرح آبرسانی از چشمه ای که در بالای درۀ پشت قنات قریه جاری بوده، طبق یک «واگذاری کشاورزان» انجام شده ـ مشروط بر این که مازاد آن متعلق به خود کشاورزان بوده ـ و توسط یک لوله توی استخر ده می ریزد که به مصرف کشاورزی می رسد؛ و چند طاقه از همین آب، متعلق به اماکن مسجد و حسینیه و حمام و دو امامزاده بوده و آب این قنات، مالک خصوصی نداشته و همه در آن شریک و سهیم بوده، و موقوفات دیگر ـ مانند وقف اولاد و غیره ـ نیز دارد و بر اثر خشک سالی های پی درپی و کمبود آب کشاورزی، با کمی آب مواجه می باشیم. قطع کلی لوله و تغییر آن به محل تازه تأسیس چه صورتی خواهد داشت؟ بیان فرمایید.
توضیح دیگر: این روستا تقریباً دارای دویست و چهل خانۀ مسکونی بوده که بیست خانۀ آن در معرض سیل و از کل آن، دوسوم آن، ذی قیمت و نوساز و قابل زیست می باشد.
بسمه تعالی، آب مذکور اگر ملک باشد، اختیار آن با مالکین است و اگر وقف باشد، موکول به نظر متولی شرعی با مراعات جهت و مصلحت وقف است.
[سؤال 8009] —-> 3741
3. تجدید بنای مسجد مخروبه چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، مستحب است.
[سؤال 8010] —-> 667
2. اگر برای کار گذاشتن دری در مسجد، از مرجع تقلیدی کسب تکلیف شود و آن مرجع اجازه نداده باشد ولی توجه نکنند به فتوای مرجع و قسمتی از دیوار مسجد را بشکافند و در (مخصوص رفت وآمد) را کار بگذارند، مسأله اش چگونه است؟ و آیا نماز خواندن در چنین مسجدی چگونه خواهد بود؟
بسمه تعالی، ضرر به نماز نمی رساند.
[سؤال 8011] —-> 667
3. اگر برای خراب کردن مسجدی، از مرجع تقلیدی کسب تکلیف شود و آن مرجع اجازه ندهد و پس از این، خود با توسل به بهانه هایی ـ از قبیل تاریک بودن مسجد، شکست داشتن و غیره ـ اقدام به تخریب آن کرده و همۀ آن را از بین ببرند و با طرحی نو آن را بسازند، آیا دست اندرکاران این برنامه، غیر از عقوبت اخروی (که آیا شامل حالشان می شود یا خیر)، مشمول عقوبت دنیوی هم باید بشوند یا می شوند؟ و نماز خواندن در این مسجد چگونه است؟
بسمه تعالی، ضمان ندارد و نماز در آن مسجد صحیح است.
[سؤال 8012] —-> 206
8. آیا مکان هایی را که در ادارات، نمازخانه می کنند همان احکام مسجد بر آن ها جاری است؟
بسمه تعالی، اگر به عنوان مسجد وقف نشده حکم مسجد ندارد.
[سؤال 8013] —-> 2852
5. آیا نمازخانه، حکم مسجد را دارد؟
بسمه تعالی، ندارد.
[سؤال 8014] 4224
بسمه تعالی 29 / 10 / 1361
حضور محترم معظم دفتر جناب آقای خمینی، به عرض عالی می رساند:
1. این جانب محل کارم در ادارۀ درآمد شهرداری اصفهان می باشد. حضرت آقای خمینی در خصوص بلندگوها چه دستوری صادر فرمودند؟ بلندگویی هست در مسجد محله نو، بخش دو که صدای آن را تا آخر باز می کنند؛ آن محل مریض بسیاری دارد. تقاضامندم جواب را واضح تشریح بفرمایید؛ زیرا من که منکر مسجد یا نماز نیستم، ولی صدای بلندگو خیلی زیاد است. لطفاً جواب مرقوم فرمایید.
بسمه تعالی، کاری که موجب ایذای مردم باشد جایز نیست.
2. قدری هم می خواهم پول بفرستم؛ شمارۀ حساب قم، دفتر حضرت آقای خمینی را در جواب نامه مرقوم فرمایید.
بسمه تعالی، می توانید وجوه شرعیه را به حساب شمارۀ هزار مؤسسه تعاونی اسلامی قم حواله کنید.
[سؤال 8015] 4225
بسمه تعالی
استفاده از بلندگوی مساجد، حسینیه ها، در مناطق مسکونی به طوری که موجب ایذاء همسایگان مسلمان شود چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، به نحو متعارف اشکال ندارد، مراعات همسایگان بشود.
[سؤال 8016] 4226
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی متع الله المسلمین بطول بقائه، نظر مبارک خویش را درباره سؤال ذیل مرقوم فرمایید.
آیا نمایش فیلم های انقلابی و رزمی حاوی آهنگ های انقلابی در مساجد و تکایا محل اشکال است یا خیر؟
بسمه تعالی، در صورتی که مزاحمت نمازگزاران در مسجد و جهت وقف تکایا نباشد و آهنگی که موسیقی مطرب باشد در آن نباشد مانع ندارد.
[سؤال 8017] —-> 7274
2. بعضی از برادران می گویند: «باید در مسجد تلویزیون گذاشته شود که بیشتر مردم جمع شوند و دربارۀ برنامه های آن بحث کنند و باید وسیله ورزش در مسجد آورده شود و جوان ها بیایند در مسجد ورزش کنند» و عده ای دیگر از برادران هم با آن مخالفند. آوردن وسایل سرگرمی در مسجد، مانند فیلم و تئاتر و نمایش چه صورت دارد؟ امید است جواب قانع کننده باشد تا وظیفه مردم و روحانی روشن شود. در ضمن می پرسند آیا مدح اهل بیت خواندن در مجالس عمومی چه صورت دارد؟
بسمه تعالی، اگر منافات با احترام مسجد و شؤون آن داشته باشد باید ترک شود و مسجد جای ورزش نیست و مدح اهل بیت در قرآن مجید هم شده است و از افضل اعمال است.
[سؤال 8018] —-> 5342
2. جمعی از مؤمنان چند هزار آجر برای صرف در مسجد معینی خریداری نموده اند که مقداری از آن آجرها اضافه آمده و محل حاجت آن مسجد نیستند. حکم آن ها چیست؟ آیا جایز است آن ها را بفروشند و پول آن ها را در آن مسجد مصرف نمایند یا باید عین آجرها را در مسجد دیگر مصرف نمایند؟ لطفاً جواب مرحمت فرمایید.
بسمه تعالی، در فرض مرقوم اختیار آجرهای به مصرف نرسیده با صاحبان پول است که آجر را به منظور صرف در مسجد خریده اند.
[سؤال 8019] 4227
بسمه تعالی 28 / 2 / 1361
مسئولین محترم دفتر حضرت امام خمینی
پس از سلام خواهشمند است جواب نامه را که به دست شما می رسد فوری مرحمت دارید. این جانب فرزندی داشتم که فاقد اهل و عیال بوده و در سن بیست سالگی در تاریخ 8 / 4 / 61 با لباس مقدّس سربازی در آبادان به شهادت رسیده، حال ارتش جمهوری اسلامی در صدد است که مبلغ دو میلیون ریال بابت ضرر و زیان به ما بپردازد. البته وضع ما به واسطه قانع بودن فعلاً خوب است، مسکن اصلی ما در بین راه آمل و تهران در منطقه ییلاقی می باشد که تابستان ها در آن جا به سر می بریم و یک آبادی 40 خانوار فاقد مسجد می باشد، آیا ما می توانیم در محل ذکر شده مسجدی به نام شهید مزبور از وجه پرداختی ارتش بسازیم یا خیر؟ باز خواهشمند است جواب فوری مرحمت دارید.
بسمه تعالی، در دریافت وجه مزبور اختیار با خود شما است و در صورت دریافت اگر به شما تملیک می شود مانع ندارد آن را صرف بنای مسجد نمایید.
[سؤال 8020] 4228
بسمه تعالی
محضر زعیم عالی قدر رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، نایب الامام حضرت آیت الله العظمی خمینی دام ظله
مسجد جامع استهبان نیاز به تجدید بنا و توسعه و گسترش دارد و تا حدودی مقدّمات آن کار توسط هیأتی فراهم آمده است. مبلغی پول هم جهت صرف امور خیریّه موجود است. خواهشمند است با توجه به نیاز مردم به مسجدی که از هر نظر جامع باشد و اهمیت بازسازی مناطق جنگی که توسط کفار بعثی مورد هجوم و تخریب واقع شده است، بفرمایید صرف مبلغ مزبور در کدام راه اولویت دارد؟
بسمه تعالی، اگر پول برای مطلق امور خیریه بوده صرف آن در هر یک از دو امر مانع ندارد.
[سؤال 8021] 4229
بسمه تعالی
محضر زعیم عالی قدر اسلام حضرت آیت الله العظمی امام خمینی دام ظله
ساختمان مسجد جامع اصطهبانات که به صورت یک طبقه ساخته شده است احتیاج به گسترش و توسعه و تجدید بنا دارد. قبلاً لازم دانستیم برای تهیه نقشه از آن مقام محترم پاسخ سؤالات زیر را گرفته و بر اساس آن عمل نماییم.
1. آیا در زیر زمین مسجد بعد از خاکبرداری می توان:
الف: کتابخانه مسجد ساخت؟
ب: دفتر امام جمعه، و دیگر اتاق های مسجد ساخت؟
ج: سالن اجتماعات مسجد ساخت؟
بسمه تعالی، زیر زمین مسجد حکم مسجد را دارد.
[سؤال 8022]
2. برای رفع کجی ساختمان مسجد و منظم ساختن بنای جدید بر اساس قبله اجازه می فرمایید بخش کمی از زمین مسجد را به فضای سبز یا مغازه یا اتاق تبلیغات مسجد اختصاص داد؟
بسمه تعالی، تغییر قسمتی از مسجد به صورت دیگر جایز نیست.
[سؤال 8023]
3. برای گرفتن روشنایی، می توان بخش کمی از زمین مسجد را به حیات خلوت اختصاص داد؟
بسمه تعالی، تبدیل زمین مسجد به حیاط خلوت جایز نیست.
[سؤال 8024]
4. چند مغازه خریداری شده است که به زمین مسجد اضافه شود. آیا مستأجرین برای تخلیه مغازه ها حق مطالبه وجهی (بابت حق پیشه یا سرقفلی) دارند؟ با توجه به این که با مالک قبلی قراردادی در این خصوص نداشته اند.
بسمه تعالی، در فرض مسأله حق سرقفلی ندارند.
[سؤال 8025]
5. در صورتی که باید وجهی از بابت (حق پیشه یا سرقفلی) به مستأجرین پرداخت نمود، اجازه می فرمایید آن وجه از کمک های نقدی مردم که برای تجدید بنای مسجد پرداخت می کنند، پرداخت شود و اسباب رضایت مستأجرین را به منظور تخلیه مغازه ها فراهم ساخت؟
بسمه تعالی، از پولی که برای تجدید بنا جمع شده نمی شود در غیر آن صرف کرد.
[سؤال 8026] 4230
بسمه تعالی 15 / 12 / 1361
با درود و سلام به رهبر کبیر انقلاب اسلامی و شهیدان راه حق و حقیقت
پیشگاه مبارک زعیم عالی قدر حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران
محترماً با نهایت احترام به استحضار آن رهبر عالی قدر می رساند: این جانبان هیئت امنای مسجد حضرت زینب واقع در نازی آباد، خیابان وطن، نظر به این که به نمایندگی از طرف هیئت امنای مسجد مذکور اقدام به احداث زیرزمین برای این مسجد به مقدار سیصد و هشتاد متر مربع نموده ایم و زیرزمین را خاک برداری کرده ایم و چون این محل فاقد درمانگاه شبانه روزی می باشد و از این رو تصمیم داریم در زیرزمین این مسجد درمانگاه شبانه روزی احداث نماییم، لذا از پیشگاه مبارک تقاضا داریم در این باره دستوراتی صادر فرمایید که آیا زیر این مسجد درمانگاه می توانیم بسازیم یا خیر؟
بسمه تعالی، زیرزمین مسجد حکم مسجد دارد و ساختن درمانگاه در زیر مسجد جایز نیست.
[سؤال 8027] 4231
بسمه تعالی 18 / 11 / 1361
حضور مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی مدّ ظله
محترماً به عرض می رسد زمینی به مساحت دویست و پنجاه متر مربع، جنب مسجد امام حسین علیه السلام واقع در حصارک کرج به منظور اضافه کردن وسعت حیاط مسجد خریداری شده و بعداً ساختمانی در آن احداث گردیده که طبقۀ بالای آن به قسمت مسجد زنانه اضافه شده و از طبقه پایین و زیرزمین جهت انبار و کتابخانه و شوفاژ و سایر نیازهای مسجد استفاده خواهد شد. چون ساختمان مذکور احتیاج به دستشویی و توالت دارد، آیا می توان در زیرزمین این ساختمان چاهی برای فاضلاب و توالت حفر نمود و در روی آن دستشویی و توالت ساخت یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر زمین مذکور به عنوان مسجدیت وقف نشده، بلکه برای آنچه در ارتباط با مسجد مورد نیاز است تهیه شده احداث امور ذکر شده مانع ندارد.
[سؤال 8028] —-> 4852
4. اگر سگ درب چوبی داخل مسجد را با دهان و دندانش خرد کند. و درب چندان خراب نشده باشد، آیا درب باید توسط صاحب سگ یا اهالی ده عوض شود؟ یا آن که با شستن یا رنده نمودن همان جایی که سگ دهان زده پاک می شود؟
بسمه تعالی، اگر کوتاهی از صاحب سگ نبوده به او چیزی نیست و لازم است به هر نحو ممکن تطهیر نمایند.
[سؤال 8029] 4232
بسمه تعالی
محضر زعیم عالی قدر اسلام، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دام ظله
با تقدیم خالصانه ترین سلام ها به پیشگاه رهبر کبیر انقلاب اسلامی و عرض تبریک به مناسبت پیروزی با شکوه رزمندگان اسلام، از خداوند متعال سلامتی و طول عمر آن امام عزیز را تا ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه مسئلت داریم.
امام عزیز مستحضرند که استقبال عموم از مراسم مذهبی به ویژه نماز جمعه در سرتاسر ایران اسلامی بی سابقه است شهرستان استهبان بحمدالله از این حیث مستثنا نیست.
مسجد جامع گنجایش جمعیت کنونی برای انجام مراسم دینی را ندارد و در اثر کمبود جا شرکت کنندگان در نماز جمعه و یا دیگر برنامه های اسلامی دچار مشکل بوده و این امر از شکوه مراسم دینی کاسته است، لذا از طرف اهالی شهر هیأتی از عدول مؤمنین جهت تجدید و توسعه بنای مسجد جامع انتخاب و مقداری زمین در همسایگی مسجد خریداری شده تا به آن اضافه گردد.
اولاً: اجازه می فرمایید که ساختمان قدیمی تخریب و بر اساس رفع نیازهای حال و آینده تجدید بنا گردد؟
ثانیاً: در اطراف دیوار مسجد چندین مغازه وجود دارد که وقف مسجد است و بخشی از مخارج مسجد از قبیل سوخت و تعمیرات از مال الاجاره آن مغازه ها تأمین می گردد، ولی وجود آن مغازه ها از نور کافی مسجد کاسته است اجازه می فرمایید که آن مغازه ها را به ساختمان اضافه نمود و از قسمت زمین خریداری شده همان تعداد مغازه را ساخته و بر مسجد وقف کرد؟
بسمه تعالی، در فرض مسأله تجدید بنا مانع ندارد، ولی تغییر و تعویض مغازه های وقفی جایز نیست.